2018 BÜTÇESİNDE BİLİŞİM SEKTÖRÜNÜ İLGİLENDİREN NE VAR?
Şu sıralar, TBMM’de 2018 bütçesi tartışılıyor. Katılımcı toplumlar bu süreci yakından izler ve gerekli tepkiyi verir. Böylece, hem vergisine sahip çıkmış hem de hükümeti denetlemiş olur. Her bakanlığın bütçe tasarısı önce TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda (PBK) tartışılır, sonra da TBMM Genel Kurul’una gelir. PBK’de bütçe görüşmelerinin yapıldığı toplantıların tutanakları TBMM sitesinde kamuoyuna açıktır. Bu yazıda sadece bilişim sektörünü ilgilendiren üç bakanlığın sunumunda, sektör açısından dikkat çekici noktalara kısaca değineceğim ve internetten erişilebilen tutanakların incelenmesi dileğiyle, bağlantılarını vereceğim. Toplum siyasileri umursamazsa, siyasilerin de toplumu umursamayacağını unutmayalım.
3 Kasım günü, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Ahmet Arslan, sonra da Bilgi Teknolojileri Kurum Başkanı Ömer Fatih Sayan sunumlarını yaptılar (http://bit.ly/2j91x6T). Bakan Arslan’ın haberleşme alanında da oldukça dolu sunumunda gözlerim iki konuyu aradı ama bulamadı: Türk Telekom’un (TT) durum ve akibeti ile ülkemizin fiber altyapı sorunu. Sunumdan sonra milletvekillerinden gelen sorular üzerine, TT’nin durumuna değindi Ahmet Arslan: Sorun, TT’nin %55 hissesinin sahibi Oger Telecom A. Ş.’nin (OTAŞ) bu hisseleri rehin vermiş olmasından kaynaklanıyor. TT’nin bizzat kendisinin altına imza attığı bir borç, senet veya rehin yok. Akibeti? Bazı talipler var, hükümet uygun görürse birisine devredecek, yoksa bankalara geçmiş olacak. Bu belirsizliğin ne kadar süreceği hakkında bir açıklama yapılmadı.
Fiber konusunda bir soru gelmedi ve açıkta kaldı. Fakat, Bakan Müsteşar Yardımcısı Galip Zerey’in bana verdiği bilgiye göre, bir Genişbant Stratejisi bu sıralar açıklanacak. TT, Turkcell ve Vodafone arasında, TT’nin geri durması nedeniyle, fiber altyapı ve yatırımları konusunda bir anlaşmaya varılamazken, nasıl bir strateji geliştirildiğini merak ediyorum.
6 Kasım günü, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Faruk Özlü’nün sunumu vardı (http://bit.ly/2BpcMk4). Sık tekrarlanan, iyi niyetli bazı hedefleri tekrar eden konuşmasında, Endüstri 4.0 yol haritası ve yerli otomobil konusunda somut bir bilgi yoktu. Özellikle yerli otomobil üzerine ve daha önce bir prototip olarak Saab ile yapılan anlaşmada harcanan 47 milyonun boşa gitmiş olması üzerine birçok milletvekilinden sorular yağdı. Yerli otomobil ile ilgili beş “babayiğit”in nasıl bir yol izleyeceğinin daha belli olmadığını söyledi Bakan. 47 milyon Avro’nun da boşa gitmediğini, bilgi birikimi sağladığını belirtti. Endüstri 4.0 üzerinde İstanbul Milletvekili Bihlun Tamaylıgil durdu ve bazı genel önerilerde bulundu. Fakat, neden hala “kaçırma lüksümüz yok” söylemi ötesinde somut bir adım, bir yol haritası olmadığı sorgulanmadı.
Bilgi toplumu/teknolojileri, inovasyon, rekabet gücü gibi konularda uluslararası sıralamalardaki durumumuzu ayrıntılı olarak dillendiren Eskişehir milletvekili Emine Nur Günay’ın konuşması dikkatimi çekti. Milletvekilliğim sırasında, her yıl Türkiye’nin karnesini yayınlar, hükümete öneriler sunardım. İçi boş hedefler koymak yerine, bu sıralamaları belirleyen endeksleri ve alt-endeksleri dikkatle inceleyip, hangilerinde ve somut olarak nasıl bir iyileştirme yapılacağını belirleyen sanayi ve teknoloji politikaları olması gerektiğini vurgulardım. Bunun hala yapılmaması üzücü ama tekrar dillendirildiğini görmek sevindirici.
PBK’nin 10 Kasım oturumunda, Kalkınma Bakanlığı bütçesini sunan Bakan Lütfi Elvan (http://bit.ly/2Ct0aaV) daha çok ileriye dönük genel ve iyi niyetli hedeflerden söz etti. Kalkınma Bakanlığı’nın yayımladığı “2015-2018 Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Planı” ile ilgili nelerin yapıldığı, nelerin yapılamadığı üzerine bilgi sunulmadı. Milletvekillerinden de bu konuda bir soru gelmedi.
Dikkatimi çeken bir nokta, bakanlıkların bütçe sunumlarını – ilgili tablo ve istatistiklerle beraber – içeren kitapçıklar, bakanlıkların internet sitelerinde artık yok. Örneğin, önceki Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz’ın her yıl yaptığı bütçe sunumuna bakanlık sitesinin “Konuşma Metinleri ve Sunumlar” sayfasından (http://bit.ly/2Bz1Anw) hala erişilebiliyor. Fakat, şimdiki bakan Lütfi Elvan’ınkiler yok.
İstanbul milletvekili Garo Paylan’ın Lütfi Elvan’a hitaben şu sözleri, üç bakanlığın bütçe görüşme tutanaklarını okurken bende oluşan hissiyatı da yansıtıyor: “İnanın sunumunuzu dinlerken şöyle bir şey hissettim: Siz yeni iktidar olmuş bir parti olsaydınız çok heyecanlanırdım, gerçekten, ‘çok güzel hedefleri var bu Bakanımızın’ derdim ama Sayın Bakan, siz onbeş yıldır iktidarsınız … ve şimdi gelip söylediğiniz hedefler hep ‘ecek, acak’…”
Sunum ve tartışmalarda eksik değinilen birçok önemli noktadan, sadece üç tanesi: (1) İnternet altyapımızın ve güvenliğinin bugünkü durumuyla ciddi inovasyon yapılamaz, lojistik sektör gelişemez, Endüstri 4.0’ın omurgası olan nesnelerin interneti konularında ilerleme olamaz. (2) Yapay zeka konusunda bilgi kapasitesi, yetkin uzmanlık ve yoğun araştırma olmadan üretilecek otomobil, ancak dünün pazarlarına hitap eder. (3) Bu yılın Mayıs ayında G. Kore başkanı seçilen Moon, K. Kore’nin tehditleri altındaki ortamda, Ekim’de Endüstri 4.0 komisyonunu kurup insan odaklı yol haritasını açıkladı bile. Ülkemizde ise bol sloganlı boş konuşmalarla hala çok zaman kaybediliyor.
