Opendata: Katı verinin akışkanlaştırılmış hali
Her veri seti değer taşır kimileri ise daha fazla değer taşır. Bu yüzden değil midir ki kurumsal veriyi yabancı gözlerden uzak tutmaya çalışırız. Katı kurallarımız vardır. Veri setleri oradan oraya kolaylıkla akamazlar. Yazışmalarımızda “for eyes only” olarak paylaşırız kimi veri setlerini şifre sistemleri ile korur, erişim hakkı olmayanların gözlerinden uzak tutmaya çalışırız. Finansal, sağlık vb. bazı şahsi veriler ise hepten mahremdir, kimseyle paylaşılmaz.
Gerçi bu fikri soğuk bulup veri setlerini kısıtlı topluluklara ya da umuma açan kurumlar olduğu gibi şimdilerde G8 içindeki devletler de var. Hatta bunu takip edip karne veren web siteleri bile mevcut https://index.okfn.org
Asıl işi büyük veri setlerini birleştirerek bu setlerden özgün gruplar için anlamlı bilgiler üretmek, genç organizasyonların yeni eğilimleri. Open Data (Umuma Açık Veri) diye bir kavram Open Software’den sonra günlük dilde kullanılmaya başladı. Açık veri kaynakları sayesinde günlük yaşamamız kolaylaşıyor, özellikle gerçek zamanlı olarak konum bilgisini paylaştığımız akıllı telefonlar sayesinde “Big Brother Kulubü” bize farklı olanaklar sunabiliyor.
Kanada’daki maden şirketinin elindeki asırlık jeolojik veriyi açık hale getirmesinin ardından altın madenine nasıl ulaştığı artık okullarda okutuluyor. Tüketici verilerinin perakende ve üreticiler arasında paylaşımı benzin istasyonu, banka ve asistan hizmetleri şirketlerinin sadakat programı verilerini paylaşması ve buna istinaden müşterileri sınıflandırıp uygun fiyatlandırma yapması. Meteorolojinin yıllardır topladığı güneş, rüzgar, nem bilgileri ile Toprak Mahsulleri Ofisi’nin hasılat verilerini bir araya getirmiş olan kimi bireyler bunları ziraat sigortası yapan sigorta şirketlerine satabiliyor.
Vatandaş Gazeteciliği gibi yakında vatandaş verisi (My Data) sayesinde elimizde inanılmaz boyutta veri oluşacak bu veriler bireysel ortamlar yerine telekom gibi bulut hizmeti veren şirketler bilabedel tutulurken arka planda çalışacak veri birleştirme ve analiz programları sayesinde lisanssız sınırlı kullanım veriler doğacak. Bedeli mukabili ise derin analizi yapılmış bilgi setleri pazarda bulunabilecek.
Arabalarımıza takılı olarak gelecek M2M modülleri sayesinde nerede hız ihlali yaptık, nerede durmadık, nerede kötü sürdük bilgisi tüm sigorta şirketlerine ve emniyete giderken ehliyet ile ilişkilendirilmiş banka hesabımızdan ya da kredi kartından ay sonunda cezalar tahsil edilecek ertesi ayın sigorta primi otomatik yükselecek. Hastanelerin topladıkları veriyi (cebren ya da izinli) kullanıma açtıklarında ise ülke envanteri-milli sır diye bir konu kalmayacak. Ülkenin özgün verileri farklı amaçlar için kullanılabilecek.
İlaç, otel, havayolu vb. üye şirketlerinden sektör spesifik topladıkları datanın kaynağını göstermeden grup üyelerine dağıtan uygulamacılar önümüzdeki dönemde de analizlerinin niteliğini yükseltip bu işe devam ederken açık veri söylemi kamu kuruluşları arasında da şimdiden taraftar buldu. Kimi kamusal verinin kullanıma açılması ise beraberinde yeni fırsatları doğuruyor.
Öte yandan, İsrail bir dönem hangi evde ne kadar su kullanıldığından yola çıkarak hücre evlerine baskınlar planlamıştı. Bu tip verinin umuma açılması kurum ya da devlet elindeki bir silahın paylaşılması olduğundan yayınlanmasına her zaman sıcak bakılabilir mi?
