Elektrik kesintilerinin ekonomiye faturasını hafifletmenin yolu
Zenium Türkiye Ülke Müdürü Aslıhan Güreşcier
31 Mart Salı günü Türkiye genelinde son 15 yılın en büyük elektrik kesintisini hep birlikte yaşadık. Ülkenin neredeyse tamamında hayatı olumsuz etkileyen kesinti sırasında İstanbul’da metro, tramvay ve Marmaray seferleri yapılamadı; Kocaeli, Denizli, Bursa, Tekirdağ ve Gaziantep’te üretim tesisleri durdu. Türkiye genelindeki 289 Organize Sanayi Bölgesi’nde fabrikalar çalışmadı. Elektrik kesintisinin yarattığı tedirginlikle borsa, günü yüzde 1,63 değer kaybıyla kapattı.
Üzerinde uzun tartışmalar yapılan elektrik kesintisi dünyada ne bir ilk, ne de son. Böyle büyük ölçekli kesintiler zaman zaman en gelişmiş ülkeler de dahil olmak üzere dünyanın her bölgesinde yaşanıyor. Dünya çapında bugüne kadar meydana gelen en büyük 5 elektrik kesintisinden toplam 1 milyar 270 milyon insan etkilendi. Tarihteki en büyük kesinti, 30 Temmuz 2012’de Hindistan'da gerçekleşti. Yaklaşık 650 milyon kişinin, yani ülke nüfusunun yarısının etkilendiği bu kesintide yaklaşık 32 gigavatlık kapasite devre dışı kaldı. 2 Ocak 2001'de yine Hindistan'da gerçekleşen dünyanın ikinci büyük elektrik kesintisinde, ülkenin kuzey bölgelerindeki 230 milyon insan elektriksiz kaldı. Bangladeş'te 1 Kasım 2014'te meydana gelen ve yaklaşık 150 milyon insan etkilendiği dünyanın 3. en büyük elektrik kesintisi, ülkenin santrallerinde ve elektrik üretim merkezlerinde büyük çapta problemlere neden oldu. Son olarak Türkiye’den sonra Nisan ayında ABD'nin başkenti Washington'da ABD Kongresi, Beyaz Saray ve Dışişleri Bakanlığı'nın da aralarında bulunduğu kentin büyük bölümünde elektrik kesintisi yaşandı. Çok sayıda önemli federal kurumun binalarına da elektrik verilemezken, şehirdeki metro hatları da kesintiden olumsuz etkilendi.
Bu Nisan ayında uluslararası iş dünyasını etkileyen örnekler de yaşandı. İngiltere’nin ikinci büyük mobil ağını işleten Three UK, yaşanan bir elektrik kesintisinin ardından İrlanda’daki veri merkezlerinden birinde soğutma sistemlerinin arızalanması nedeniyle yaklaşık 1 gün boyunca 2 milyon kullanıcısına hizmet veremez duruma geldi. Dünyaca ünlü finansal bilgi şirketi Bloomberg de bir dizi donanım ve yazılım arızasına bağlı olarak 2,5 saatlik elektrik kesintisi yaşadı. Bu kesinti sırasında dünya çapında yaklaşık 300 bin borsa simsarı kendilerine bilgiler sunan Bloomberg Terminallerine erişim sağlayamadı. Bu nedenle Londra Borsası’nda 200 milyon daha az hisse satışı gerçekleşti ve Bloomberg’in müşterisi olan İngiltere Borç Yönetimi Ofisi de yaklaşık 3 milyon pound değerinde borcun satışını ertelemek durumunda kaldı.
Her zaman ve her yerde yaşanabilecek bu gibi kesintiler, esnek ve dirençli veri merkezlerinin devlet kurumları ve her sektörden kurum için olduğu kadar, vatandaşlar için de ne kadar hayati öneme sahip olduğunu ortaya koyuyor. İlk bakışta örnekler daha ziyade finansal veya operasyonel gibi görünse de aslında dikkatle bakıldığında insani işlevlerin de kesintiye uğramasının işten bile olmadığı görülüyor. Örneğin sağlık hizmetlerinin de kesintiye uğrayacağı bu tip enerji problemlerinin etkisi finansal olarak ölçülemeyecek kadar büyük hasarlara dönüşebilir. Tam bu noktada, yüksek esneklik ve dirence sahip veri merkezleri, kurumların işlerini kesintisiz sürdürebilmeleri ve vatandaşlara sunulan hizmetlerin sekteye uğramaması açısından büyük önem taşıyor. Çünkü elektrik için her zaman misyon-kritik altyapıya güvenmek yeterli olmayabiliyor.
