BTK, tüketici görüşlerini ön plana alıyor
BTK Sektörel Araştırma ve Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı, ‘Türkiye Elektronik Haberleşme Sektörü / 2015 Yılı 3. Çeyrek Temmuz – Ağustos – Eylül, Üç Aylık Pazar Verileri Raporu’nu yayımladı.
Ülkemizde faaliyet gösteren işletmecilerin 2015 yılının ikinci çeyrek dönemindeki 9,6 Milyar TL olan net satış gelirleri, bu dönemde 10,4 milyar TL’ye, aynı dönemdeki 1,2 milyar TL olan yatırım miktarı ise 1,5 Milyar TL’ye çıktı. Türkiye, raporda yer verilen Avrupa ülkelerine kıyasla en fazla mobil telefonla görüşme yapan ülke olmaya devam ediyor.
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Başkanı Dr. Ömer Fatih Sayan, yayımlanan raporla ilgili yaptığı açıklamada, “Ülkelerin ekonomik hayatında verimliliğin anahtarı, sosyal hayatında da refah kaynağı haline gelen bilgi teknolojileri ve iletişim sektörünün, ülkemiz menfaatleri doğrultusunda daha ileri seviyelere taşınması için; başta Kurumumuz olmak üzere, sektöre yönelik görev icra eden kamu kurumlarımıza, sektörde faaliyet gösteren işletmeci, tedarikçi, sivil toplum kuruluşlarıyla tüketicilerimize önemli görevler düşmekte” diyerek bireylere kadar herkesin sorumluluk taşıması gerektiğine dikkat çekti. Sayan, “Bu görevlerin yerine getirilmesi için ihtiyaç duyulan bilgi kaynaklarından birini de Kurumumuzca her üç ayda bir hazırlanan ‘Türkiye Elektronik Haberleşme Sektörü Üç Aylık Pazar Verileri Raporları’ oluşturmakta. Bu kapsamda, 2015 yılı Temmuz-Ağustos-Eylül aylarındaki gelişmeleri, önceki dönemlerle kıyaslamalı olarak içeren ‘2015 yılı Üçüncü Çeyrek Dönemi Raporu’nda, ülkemizin elektronik haberleşme sektöründe söz konusu dönemde önemli gelişmeler kaydedildiği görülmekte” şeklinde konuştu.
Mobil ARPU, ilk defa sabit ARPU’nun üzerinde yer aldı
Sayan, raporla ilgili şu bilgileri paylaştı: “Ülkemizde faaliyet gösteren işletmecilerin 2015 yılının ikinci çeyrek dönemindeki 9,6 milyar TL olan net satış gelirleri, bu dönemde 10,4 milyar TL’ye, aynı dönemdeki 1,2 milyar TL olan yatırım miktarı ise 1,5 milyar TL’ye çıktı. Özellikle, bireysel iletişim ihtiyaçları için dünyadaki gelişmelere benzer şekilde ülkemizde de mobil hizmetlerin daha fazla tercih edilmesi nedeniyle istikrarlı bir şekilde artmaya devam eden mobil hatlarla görüşme süresiyle sabit hatlar üzerinden görüşme süresi arasındaki fark açılmaya devam etmekte. Bu çerçevede, 2015 yılı ikinci çeyrek dönemindeki 399 dakika olan mobil aylık görüşme süresi 404 dakikaya yükseldi, 145 dakika olan sabit hatlarla görüşme süre ise, 134 dakika olarak gerçekleşti. 2010 yılı sonunda mobil ve sabit hatlarla aylık ortalama görüşme sürelerinin sırasıyla 225 ve 206 dakika olduğu dikkate alındığında, 2015 yılı üçüncü çeyreği itibarıyla mobil hatlardaki görüşme süresinin yüzde 80 arttığı, sabit hatlarla görüşme süresinin ise yaklaşık olarak yüzde 35 azaldığı görülmekte. 2015 yılı üçüncü çeyreği itibarıyla, sabit ve mobil hatlardan abone başına elde edilen gelirlerde (ARPU) de önemli bir değişim gerçekleşti. 2010 yılında 22,3 TL olan sabit ARPU, 2015 yılı üçüncü çeyreğine kadar yatay bir seyir izleyerek 23,5 TL olarak gerçekleşmiş olmakla birlikte, 2010 yılında 18,7 TL olan mobil ARPU, 2015 yılı üçüncü çeyreği itibarı ile 24,8 TL olup, ilk defa sabit ARPU’nun üzerinde yer aldı.”
Üçüncü çeyrekte aylık ortalama mobil veri kullanım miktarı: 1.42 GB
Genişbant internet hizmetlerine de değinen Sayan, sektördeki sabit genişbant internet abonesinin 9,1 milyondan 9,2 milyona çıkarak kısmen arttığını, mobil genişbant abone sayısının ise, 35,3 milyondan 37.5 milyona ulaştığını kaydetti. Sayan, “Sabit ve mobil genişbant abone sayılarındaki artışa paralel olarak abone başına internet kullanımındaki artış eğilimi de devam etmekte. Abone başına kullanım miktarının daha iyi izlenebilmesi amacıyla bu çeyrekten itibaren, raporumuza sabit ve mobil genişbant internet abonelerinin aylık ortalama kullanım miktarlarına göre bir bilgi daha ekliyoruz. Buna göre, ikinci çeyrekteki 1,22 GB olan aylık ortalama mobil veri kullanım miktarı bu çeyrekte yüzde 16,7 artarak 1,42 GB oldu. Sabit internet kullanım miktarı ise bir önceki döneme göre yüzde 7.5 oranında artarak 60.11 GB’a ulaştı.”
‘Üç Aylık Pazar Verileri Raporu’nda hız bilgileri de kamuoyu ile paylaşılacak
Sayan, 3. çeyrek raporuyla ilgili değerlendirmelerini şöyle sürdürdü: “26 Ağustos 2015 tarihinde yaptığımız ‘IMT hizmet ve altyapılarına ilişkin yetkilendirme ihalesi’ sonucunda yetki belgesi almaya hak kazanan işletmecilerimizin yetki belgeleri 27 Ekim 2015 tarihinde Sayın Cumhurbaşkanımızın da teşrifleriyle düzenlediğimiz bir törenle işletmecilerimize verildi ve işletmecilerimiz 1 Nisan 2016 tarihinden itibaren IMT-Advanced teknolojisiyle hizmet vermeye başlayabilecekler. Bu teknolojiyle hizmet sunumundan sonra, hem kullanım miktarında önemli artışların sağlanacağını hem de mobil genişbant internet hızının en az 10 kat artacağını öngörüyoruz. Bu nedenle, bu çeyrekten itibaren, ‘Üç Aylık Pazar Verileri Raporu’muzda, mobil internet hızlarına ilişkin bir bilgi daha yayımlamaya başladık ve IMT-Advanced teknolojisiyle hizmet vermeye başladıktan sonra da ölçüm yapılan yerlerdeki elde ettiğimiz hız bilgilerini kamuoyu ile paylaşmaya devam edeceğiz. 2015 yılı üçüncü çeyreğinde Kurumumuzca belirlenen illerimizden 10 ilimizde yapılan ölçümler sonucunda, bu illerimizdeki ağırlıklı ortalama mobil veri indirme hızı 6.292 kbps, mobil veri gönderme hızı ise 1.574 kbps olarak hesaplandı. İl başına ağırlıklı ortalama mobil veri indirme hızı ise, 4.920 kbps ile 7.559 kbps aralığında, mobil veri gönderme hızı ise, 1.371 kbps ile 1.801 kbps aralığında değişmekte. İllerle ilgili ayrıntılı verilere raporumuzda yer verdik.”
Trafiğin büyük bir kısmını mobilden mobile giden trafik oluşturmakta
‘2015 yılı Üçüncü Çeyrek Dönemi Raporu’nda ‘Genel Pazar Verileri’ incelendiğinde şu önemli noktaları görüyoruz: 27 Kasım 2015 itibarıyla elektronik haberleşme sektöründe faaliyet gösteren işletmeci sayısı 676 olup bu işletmecilere verilen yetkilendirme sayısı 1.108’dir / Türk Telekom ve mobil şebeke işletmecilerinin net satış gelirleri yaklaşık 8,2 milyar TL olarak gerçekleşti / Diğer işletmecilerin net satış gelirleri yaklaşık 2,1 milyar TL oldu. / Türk Telekom ve mobil işletmecilerin toplam yatırım miktarı yaklaşık 1 milyar TL olarak saptandı. / Diğer işletmeciler tarafından 467,4 milyon TL yatırım gerçekleştirildi. / 2015 yılı üçüncü çeyrekte toplam mobil trafik miktarı 56,4 milyar dakika olurken sabit trafik miktarı ise 2,6 milyar dakika oldu / Bir önceki üç aylık döneme göre mobil trafik miktarı sabit kalırken, sabit trafik miktarı yaklaşık yüzde 11,2 oranında azaldı. Trafiğin büyük bir kısmını (yüzde 91,9) mobilden mobile giden trafik oluşturmakta.
Türk Telekom’un ses trafiği azalıyor
‘Sabit Pazar’ verilerinde ise şu noktalar dikkat çekiyor: 2015 yılı üçüncü çeyrek sonu itibarıyla 11.696.067 sabit telefon abonesi bulunan Türkiye’de penetrasyon oranı bir önceki çeyreğe göre 0,3 puan azalarak yaklaşık yüzde 15,1 seviyesine düştü. Türkiye’de ortalama hanehalkı büyüklüğünün 3,60 olduğu göz önünde bulundurulduğunda sabit telefon hizmetleri pazarında Türkiye’nin önemli bir kesimine ulaşıldığını söylemek mümkün. Türk Telekom’un trafik dağılımı incelendiğinde; bir önceki yılın aynı döneminde yüzde 70 olan şebeke içi trafiğin toplam trafik içindeki payının 2015 yılı üçüncü üç aylık döneminde yüzde 64,7 olarak gerçekleştiği görülmekte. Bununla birlikte bir önceki yılın aynı döneminde toplam trafiğin yüzde 24,5’ini oluşturan mobile doğru trafik, 2015 yılının üçüncü çeyreğinde toplam trafiğin yüzde 28,2’sini teşkil etti. 2014 yılının üçüncü çeyreğinde yaklaşık 2,4 milyar dakika olan Türk Telekom’un ses trafiği, 2015 yılının üçüncü çeyreğinde önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 26 oranında azalarak yaklaşık 1,8 milyar dakika olarak gerçekleşti. Türk Telekom şebekesinden en çok aranan kısa numara 112 (Sıhhi İmdat) oldu. Bu dönemde sabit şebekeden en fazla trafik gönderilen ve alınan ülke Almanya olarak saptandı. Türk Telekom’un abone başına aylık geliri 23,5 TL olarak gerçekleşti.
Toplam internet abone sayısının yıllık artış oranı; yüzde 17,4
‘İnternet ve Genişbant’ verilerine baktığımızda; 2008 yılında 6 milyon civarında olan genişbant internet abonesinin, 2015 yılı üçüncü çeyrek sonu itibarıyla 46,7 milyonu aştığı saptanmakta. / Toplam internet aboneliğinde bir önceki üç aylık döneme göre yaklaşık yüzde 5,4 artış gerçekleşmiş olup, mobil ve fiber internet abonelerinin artmasıyla birlikte internet abone sayısındaki genel artış eğilimi devam etti. / Toplam internet abone sayısının yıllık artış oranı ise yüzde 17,4 olarak gerçekleşti. / Aynı dönemde xDSL abone sayısı 6,9 milyona, fiber abone sayısı ise 1,6 milyona yaklaştı. / Kablo internet abone sayısı önceki üç aylık döneme göre yüzde 2,2 oranında artarak 596.056’ya çıktı. / 2015 yılı üçüncü çeyrekte internet servis sağlayıcılığına ilişkin toplam gelir yaklaşık 1,244 milyar TL seviyesinde gerçekleşti. / Türkiye’de nüfusa göre sabit genişbant penetrasyon oranı yüzde 11,9 iken OECD geneli penetrasyon oranı yüzde 28,2. Mobil genişbant penetrasyon oranı Türkiye’de yüzde 48,3 iken OECD geneli için bu oran yüzde 81,3’dür. / 2015 yılı üçüncü çeyrek itibarıyla toplam 6 adet elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı yetkilendirilmiş olup, bu işletmeciler tarafından 2015 eylül sonu itibarıyla 1.531.725 elektronik imza ve 383.902 mobil imza olmak üzere toplam 1.915.627 elektronik sertifika oluşturuldu.
Tüketicilerin talepleri olmadan işlemlerin tek taraflı olarak yapılmaması net bir kurala bağlandı
Dr. Ömer Fatih Sayan, BTK’nın varlık sebeplerinden birini oluşturan tüketici hak ve menfaatlerinin gözetilmesine yönelik faaliyetler kapsamında tüketicilerin görüşlerini ve şikayetlerini titizlikle takip ettiklerini vurgulayarak “Tüketicilerimizin bize yaptıkları geri bildirimler, tüketici hak ve menfaatlerinin korunmasına yönelik yaptığımız birçok düzenlemeye ışık tutmakta. Bu çerçevede yaptığımız en son düzenlemelerden birini sadece bir örnek olması açısından paylaşmak istiyorum. Tüketicilerimizin talepleri ve onayları alınmadan bazı hizmetlere abone yapıldıkları yönündeki şikâyetler üzerine; kurumumuz tarafından yürütülen çalışmalar sonucunda Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurulu’nun 5 Ekim 2015 tarihli ve 2015/DK-THD/445 sayılı Kurul Kararı ile; işletmecilerin bayi kanalıyla yaptıkları tarife değişikliği, paket veya katma değerli hizmet alımı veya tüketicinin aldığı hizmette değişiklik yapılması gibi faaliyetlerin tüketici iradesiyle yapıldığına ilişkin ispatlayıcı bilgi ve belgenin sağlanmasına yönelik olarak işletmecilerimize yükümlülük getirildi. Diğer bir ifadeyle; tüketicilerimizin talepleri olmadan bu ve buna benzer işlemlerin işletmeciler veya bayileri tarafından tek taraflı olarak yapılmaması net bir kurala bağlandı. Bununla birlikte, işletmecilerin gerekli hazırlıkları yapabilmesi amacıyla Kurul Kararı tarihinden itibaren işletmecilere 6 ay süre tanındı. 2015 yılı üçüncü çeyreği itibarıyla Kurumumuza iletilen yaklaşık 22 bin 600 şikayetin yüzde 47’si mobil sektörle ilgili olmakla birlikte, İnternet Servis Sağlayıcılığı hizmetine yönelik 820, Uydu Platform Hizmetine yönelik 594, Sabit Telefon Hizmetine yönelik 154, mobil hizmetlere yönelik 144 ve Kablo TV hizmetine yönelik 80 şikayet iletildiği görülmekte. Buna göre, tüketici şikayetleri ‘bir milyon abone başına düşen tüketici şikayeti’ sayısı açısından değerlendirildiğinde, bir önceki çeyrek verilerine göre mobil hizmetlere yönelik şikayet sayısında kısmen azalma, diğer hizmetlere yönelik şikayet sayısında ise artış olduğu anlaşılmakta. Raporun, sektör dinamiklerini göz önünde bulundurarak sektörümüzün gelişimine yönelik değerlendirme yapmak isteyen paydaşlarımız için faydalı bir kaynak olmasını diliyorum.”
M2M abone sayısı 2,9 milyona ulaştı
Rapordaki ‘Mobil Pazar’ verilerine göz atacak olursak 2015 yılı eylül ayı sonu itibarıyla Türkiye’de yaklaşık yüzde 94,3 penetrasyon oranına karşılık gelen toplam 73.235.783 mobil abone bulunduğu saptanmakta. 0-9 yaş nüfus hariç olmak üzere mobil penetrasyon oranı yüzde 100’ün üzerine çıktı. 3G abone sayısı 63.066.580’e ulaşırken; 3G hizmetiyle birlikte mobil bilgisayardan ve cepten internet hizmeti alan mobil genişbant abone sayısı da 35.876.101’e yükseldi. Toplam mobil internet kullanım miktarı ise 156.669 TByte olarak gerçekleşti. M2M abone sayısı 2,9 milyona ulaştı. Bu dönemde numara taşıma sayısı bir önceki üç aylık döneme göre yüzde 13,07 oranında azaldı ve 2.651.835 olarak gerçekleşti. Yine bu dönemde Turkcell’in yüzde 46,8; Vodafone’un yüzde 30,1; Avea’nın ise yüzde 23,2’lik paya sahip olduğu görülmekte. Trafik bilgileri bir önceki üç aylık dönemle kıyaslandığında toplam trafiğin yüzde 1,2 oranında arttığı, geçen senenin aynı dönemiyle kıyaslandığında ise yüzde 7,4 oranında arttığı saptanmakta. Mobil şebekelerden en fazla trafik gönderilen ve alınan ülke Almanya. SMS sayısı yaklaşık 26.431 milyon, MMS sayısı ise yaklaşık 21,6 milyon civarında gerçekleşti. 2015 üçüncü çeyreğinde 404 dakika olan ortalama aylık mobil kullanım süresi ile Türkiye, raporda yer verilen Avrupa ülkelerine kıyasla en fazla mobil telefonla görüşme yapan ülke oldu. ‘Diğer Hizmetler’ bölümünde ise şu bilgiler yer alıyor: Alternatif işletmecilerin toplam fiber uzunluğu 55.393 km’dir. Türk Telekom’un ise 205.944 km fiber altyapısı bulunmakta. Alternatif altyapı işletmecilerinin elde ettikleri toplam gelir yaklaşık 287,4 milyon TL seviyesinde. Türksat’ın bu dönemde toplam kablo TV abone sayısı 1.156.133 olup Teledünya markasıyla sunulan sayısal kablo TV abone sayısı 759.341 olarak gerçekleşti. Ayrıca, kablo telefon hizmetinden yararlanan 36.353 Türksat abonesi bulunmakta. Uydu haberleşme hizmetleri konusunda yetkilendirilmiş işletmeciler 2015 yılı üçüncü çeyreği itibarıyla 12.009 aboneye uydu yer istasyonlarıyla hizmetleri sağlamakta. Bu hizmete ilişkin toplam gelirler ise yaklaşık 95,4 milyon TL seviyesinde gerçekleşti.
