Bisiklete gökte köprü
Kopenhag’a, yerden 65 metre yüksek bir bisiklet köprüsü yapılacak. Yanlış okumadınız: Bisiklet köprüsü. 65 metre yüksekte. İstanbul Birinci Boğaz Köprüsü yüksekliğinde. Ayasofya’nın kubbesinden 10 metre daha yüksek.
Bu adamlar deli mi? Neden bu kadar yükseğe –hem de bisiklet yolu için?- köprü yapacaklar? Efendim, “orası” bir sosyal devlet ve yasalara göre, evler toplu taşıma araçlarından en fazla 500 metre uzakta olabilirmiş, ki Danimarka vatandaşları, toplu taşıma ulaşacağım diye 500 metreden fazla yürümesin.
Eee? Valla, bu köprünün yapılacağı liman bölgesinde gemiler için büyük bir U-girişi var. U’nun iki ucu arasında ise ulaşım yok. Gemiler girip çıkıyor, köprü yapılamaz. Ucun bir ucundan karşı kıyıdaki öte ucuna kadar 2.2 km imiş. Toplu taşıma uzak. Olmaz!
Eh, ileri bilgi toplumunda yenilikçi teknolojik çare tükenmez: Mimar Stephel Holl, yapacak iki yanına birer dev bina. Altından, apartman gemiler geçebilsin. Binaları rezidans, otel, mağaza, eğlence yerleri, restoran, kafe diye tasarlayacak. Yapacak bisiklet “asansörleri” ve takacak en yukarıya bir köprü. Onu da düz yapmayacak, kıracak ortadan ikiye, ki asimetrik olsun. İşte sana çok-işlevli bir köprü: Çevreci. Göz alıcı. Turistik merak uyandıran. İşlevsel.
Bisiklet, “orada” baş tacı… Kopenhag merkezde 550 bin nüfusa 650 bin bisiklet düşüyor. Ama şehre çalışmaya her gün 100 bin kişi bisikletle geliyor. Günde, bisikletle 1.3 milyon km yol kat ediliyor. Halen şehirde 397 km bisiklet yolu var. Sadece bisiklet için otoyol yapıldı. 2005’ten bu yana sırf bu alt yapıya 152.2 milyon USD yatırıldı. Şimdi, otomobille gidilen her kilometre, ekonomide 0.86 USD net kayıp yaratırken, bisikletle gidilen her kilometre 0.25 USD net kazanç (tasarruf) sağlıyor.
AB, şu hesabı da yapıyor: “Motorlu bir araç yerine bisikletle kat edilen her kilometre, AB ekonomisine 0.97 Euro tasarruf sağlamaktadır. Örneğin Amsterdam’da her gün bisikletle kat edilen 2 milyon kilometre, yılda 700 milyon Euro tasarruf demektir. Danimarka’da kişi başına bisikletle ulaşım mesafesi yılda ortalama 965 kilometredir. Eğer bu düzeyi bütün AB ülkeleri tutturabilse, AB’nin ulaşımdan kaynaklanan karbon salımı % 25 daha az olurdu.” (Eurocities: Thematic Guidelines, s.6).
Son not: Almanya’nın Ruhr Bölgesinde Duisburg-Mülheim-Essen-Bochum-Dortmund-Hamm arasında yapılacak 101 km bisiklet otoyolunun 5 km kısmı açıldı. Bu yolda 4 üniversite var: Öğrencilerin yolu olacak… Ayrıca, Frankfurt-Darmstadt arasında 30 km, Münih civarında 15 km ve Nürnberg’i komşu Fürth, Erlangen, Schwabach’la bağlayacak bisiklet otoyolları planlanıyor. Bir kaç “çeşit” bisiklet yolu olan Hollanda’da Tilburg, Almere gibi küçük kentlerin yöresinde bisiklet otoyolları var.
