Gündelik hayat, yeni G gücü ile daha da hızlanacak
Ar-Ge başlığında üniversitelerle küresel işbirlikleri hayata geçiren Vodafone Grubu, Dresden Teknoloji Üniversitesi ile birlikte 5G odaklı yenilikler üzerinde çalışıyor. 10-12 Mart tarihleri arasında Almanya’ya üniversiteye yaptığımız ziyaret, 4.5G arifesinde 5G’nin potansiyelini görmek adına önemli bir fırsat oldu. Dresden Teknik Üniversitesi işbirliğiyle 5G laboratuvarı kuran Vodafone, aralarında Türk mühendislerin de bulunduğu araştırma ekibiyle birlikte, şebeke donanım ve yazılımı, bilgisayar çipleri, spektrum ve bulut bilişim konularında testler ve geliştirmeler yapıyor. Dresden Teknik Üniversitesi Vodafone Mobil İletişim Sistemleri Bölüm Başkanı Prof. Gerhard Fettweis’ın başkanlığında çalışmalar yapan ekip, kablosuz iletişim teknolojilerini veri hızı, gecikme süresi ve IP hizmetleri açısından geliştirme odaklı çalışmalar yürütüyor. Vodafone Türkiye Teknolojiden Sorumlu İcra Kurulu Başkan Yardımcısı Mallik Rao’nun katılımıyla gerçekleştirilen toplantıda, 5G laboratuvarında yapılan canlandırmalarla örnekler paylaşıldı. “Türkiye’de network hizmetlerinin 5G’ye şimdiden hazır olmasının önemli olduğunu biliyoruz” diyerek sözlerine başlayan Mallik Rao, “Vodafone'un geleneksel üniversite-sanayi işbirliği anlayışı paralelinde Dresden Teknik Üniversitesi ile yürüttüğü iş ortaklığının 5G standartlarının yazılmasında önemli sonuçları olacağını düşünüyoruz” yorumunu yaptı.
Ar-Ge’de ön sıradayız
Bugün belli bir içeriği bir yerden başka bir yere taşımak odaklı mobil iletişim, gelecekte çok sayıda nesneyi çok az insan müdahalesiyle gerçek zamanlı kontrol etme becerisi anlamını taşıyacak. Bu beklentisini dile getiren Prof. Gerhard Fettweis, geleceğin mobil teknolojilerine hazırlanmak için kablosuz iletişim teknolojilerini özellikle veri hızı, gecikme süresi ve IP hizmetleri açısından yeniden ele almak gerektiğini sunumu boyunca vurguladı. Yeni kurdukları 5G laboratuvarı ve Vodafone gibi küresel iş ortakları ile sektörler arasında bir gelişim öngördüklerini söyleyen Fettweis, “20 yılı aşkın zaman önce Berklee’den Dresden’e geldim. 2G zamanı 3G, 3G zamanı 4G üzerinde çalışıyoruz ve şimdiden 6G üzerinde çalışmalara başladık. Üniversite olarak Vodafone UK’den fon desteği alıyoruz ve BT dünyasından iş ortaklarımız var. Tüm bu paydaşlar Vodafone Chair yapısını oluşturuyor. 1999 yılından bugüne üniversitede birçok önemli çalışma yaptık, konferanslarla çip ve devre tasarımını ele aldık. Çünkü bunlar ne kadar küçük olursa, o kadar fayda sağlar. Geldiğimiz noktada burası, 5G Ar-Ge’si konusunda küresel bazda önde geliyor” dedi.
Daha yüksek bantgenişliği gerekiyor
‘Kablosuz 2020 yılı görünümüne’ de değinen Prof. Fettweis’e göre, bugün LTE Advanced var ve Türkiye’de de 4.5G hayata geçecek. Ama bunlardan daha fazlasına ihtiyaç var. “18 ayda bir her şey ikiye katlanıyor. Bu nedenle 5G bir gereklilik ve her 10 yılda bir G’leri geçtiğimizi düşünürsek, 2020 gibi 5G de gündeme gelecek” tahminini paylaşan Prof. Fettweis, gelinen noktada daha yüksek bant genişliğine ihtiyaç olduğunu vurguladı. Prof. Fettweis, tespitlerini şöyle paylaştı:
“2020 yılı ve sonrasında 5G teknolojisi ile beraber dokunsal/etkileşimsel internet (tactile internet) hizmetleri günlük hayatı uçtan uca değiştirecek. Örneğin sürücüsüz araçlar, 5G ile hayatımıza girebilecek. Arabaların tüm hareketlerini kaydeden, uçaklardakine benzer karakutuları olacak. Sonuçta arada yeterli mesafe olursa akıllı araçlar yol alabilir. Aksi halde, araç ne kadar akıllı olursa olsun, trafik kazası olur. Saniyede 10 gigabit hızlarla internette sürekli büyüyen içerikler oluşacak. Tüm bu içeriğin gecikme süreleri minimum, dayanıklılık ise en yüksek seviyede olacak. Canlı yayın teknolojileri, akustik iletişim gibi alanlarda da 5G yeni bir dönemi beraberinde getirecek. Örneğin bir futbol sahasının her yerinden anlık görüntüler alınabilecek, futbol maçlarını bir oyuncunun gözünden takip edebilmek mümkün olacak.”
Matematiksel model
Prof. Fettweis, 5G araştırmalarında öne çıkan dört çalışma başlığını kablosuz yapılar, donanım, bulut ve dokunsal/etkileşimsel internet uygulamaları olarak sıraladı. Bu alanda iş ortakları ile önemli çalışmalar üzerinde çalıştıklarını vurgulayan Prof. Fettweis, ‘tactile’ internetin yaratacağı birçok fırsat olacağı kanısında. Bu da her sektörde objeleri kontrol etmek için güçlü ve yetkin bir altyapı inşa etmek demek. Bu altyapı farkını ‘kablolu ve kablosuz telefon farkı gibi’ sözleri ile örnekleyen Prof. Fettweis’ın ardından sözü, Dresden Üniversitesi 5G Laboratuvar Araştırma Grubu liderlerinden Meryem Şimşek aldı. 5G algoritması ve simülasyonlar üzerinde çalıştıklarını, 1.5 yıldır Vodafone Chair üyesi olduğunu belirten Meryem Şimşek, matematiksel bir modelleri olduğunu, ağ yapısını bu şekilde analiz ettiklerini ifade etti. 5G ve sonrasında inovasyonun çok daha hızlı olacağı beklentisini dile getiren Meryem Şimşek, şu bilgileri paylaştı:
“Kablosuz şebekeler, kendi kendini organize eden heterojen ağlar, sistem seviyesi modelleme, takviyeli öğrenme, oyun teorisi, müdahale koordinasyonu, gecikme süresinin minimum seviyeye indirilmesi, kablosuz şebekelerde yüksek güvenilirlik, multi-RAT çoklu bağlantı, 5G şebekeleri odaklı çalışmalar yapıyoruz. Mobil iletişim optimizasyonu odağında 4G ve 5G’de farklı veri türleri ile nasıl başa çıkmalıyız sorusu için otomasyon yöntemleri ve farklı ağ yapıları ile çalışıyoruz. 5G yapısında mobil dinamik ortam, sistemin güvenilirliğini sağlamak, tüm ağ yapısının eğilimini anlamak önemli.”
5G’ye geri sayımda öne çıkanlar…
Ar-Ge süreçleri devam eden 5G teknolojisi, mobil ağlarda hız, esneklik ve sistem zekâsı gibi unsurlarda önemli değişimleri beraberinde getirecek.
5G ile gecikme süreleri kayda değer oranda azalacak ve bu da M2M uygulamaları için uygun bir platformu ortaya koyacak. Ağ yapısında gerekli optimizasyonun yapılmış olması, çok sayıda cihazın aynı anda tek şebekeye sorunsuz ve hızlı bağlanmasını mümkün kılacak. Otomobil gibi bugün en popüler akıllı bağlantı başlığından gündelik hayatta ev eşyalarına ve ofis malzemelerine birçok nesne internet üzerinden birbiri ile sürekli iletişimde olacak. Bu iletişimde gecikme riski ise iletişimi 50 milisaniyeden 1 milisaniyeye düşüren 5G ile bertaraf edilecek. Bu hız gerçek anlamda akıllı şehir konseptinin oluşması, bu şehir yapısında ulaşımdan elektriğe ve güvenliğe kadar her başlıkta birbiri ile uyumlu katmanların oluşması, bu katmanlar arasında kesintisizliği sağlayan altyapı ile verim elde edilmesini mümkün kılacak.
