Referandum

Söz edeceğim referandum sonuçları değil, oy sayımı ve sonuçları toplama işlemleri. Son seçimde hatırlayacaksınız, sonuçların büyük çoğunluğu yayın yasağı kalktığında alınmıştı. Bunu iletişim sistemimizin gelişmesine ve bir de sayım sonuçlarının merkeze ulaştırılmasındaki bilgi teknolojisi kullanımına borçluyuz. Artık Havelsan’da bir görevim olmadığı için “şirketinin reklamını yapıyor” denemez, sizlerle özgürce paylaşmak istiyorum, sonuçların merkeze ulaştırılmasında o beklenmeyen çabukluğu sağlayan Havelsan’ın seçim sistemi idi. Sandık kurullarının girdiği sonuçları ilgili merkezlere aktarıp toplarken olabilecek gecikme ve hatalar ortadan kaldırılmıştı.
Havelsan, oy sayma ve sayım sonuçlarını merkeze iletmede tüm zinciri bilgi teknolojileri ile donatıp sayımda da hata yapılmasını neredeyse olanaksız hâle getiren bir elektronik seçim sandığı da yapmış. Burada oy kullanmanıza temel olan “bilet” bizzat sandık kurulunun önündeki bir makineden kimlik kontrolü ile basılıp veriliyor. Bir sandık kurulunun verdiği bilet ancak o kurulun sandığında geçerli oluyor. Siz, oy verme yerindeki enerjisi kendinden bir bilgisayara bileti veriyorsunuz, ekrana oy pusulası çıkıyor. İstediğiniz partinin amblemine parmağınızı basıyorsunuz, “son kararınız mı” diye bir onay aşaması daha var, onayladığınızda makine iki adet oy pusulası basıyor. Birini size veriyor, birini de mühürlü bir sandığa kendi atıyor. Size verilene siz de bir mühür basıyor, katlıyor ve ikinci sandığa atıyorsunuz.
Aslında bu işlem yapıldığında makine sayımı bitirmiş oluyor, ama söylemiyor. Oy verme bittiğinde seçmenlerin pusula attığı sandık açılıp sayılıyor, makinenin hesapladığı toplam o zaman görülüyor ve sandık içeriği ile karşılaştırılıyor. Sandık kurulu bir tuşa bastığında da sonuçlar merkezde. Bir farklılık çıkarsa ikinci sandık açılıyor ve esas alınıyor. Sahte oylar, sayılmayan oylar devri böylece arkada kalmış oluyor.
Uygulamanın referanduma yetişmeyişine üzüldüm. Umarım ilk seçimde kullanırız.