IOT ve bilgi avcılığı

Kuşkusuz, birçok firma müşteri davranışlarını anlama konusunda kör olmaya devam edecek. Bununla birlikte, müşterisini iyi tanıyan, müşteriyi merkez alan ve doğru teknolojileri benimseyen firmalar ise başarılı olacak.
 
*Hakan Uluğ
IOT nin temel değeri veriden kaynaklanmaktadır. IoT sensörlerinden lokasyon, nem, sıcaklık, yoğunluk ve hız gibi milyonlarca veri alırız.  Ama nasıl ki ham petrolün değerini ortaya çıkarmak için rafineride işler ve ortaya gerçekten kullanabileceğimiz benzin, mazot gibi materyaller çıkarırız, IoT sensörlerinden gelen veriler de, amaca yönelik olarak işlendiğinde gerçekten değerli hale gelirler.
IOT teknoloji ve iş tarafından bakıldığında  çok önemlidir. Teknoloji açısından yenilikçiliğin öncüsü rolündedir. İş tarafında ise dönüşümün en etkin silahıdır. Bir IoT çözümü, kuruluşun mevcut iş yapış şeklini geliştirmesine olanak sağlar. İş veya işletme türüne göre  optimizasyonu sağlar, verimliliği artırır ve işin kalitesini artırabilir.
IoT bir anlamda büyük bir veri madenidir ve toplanan veriler içinde lokasyon önemli bir veridir. Bu veriyi zaman ile birlikte analiz etiğimizde, bir şeylerin nerede ve ne zaman bulunduğu bilgisine ulaşırız.  Lokasyon verisinin analizi, işletmelerin ve bireylerin daha bilinçli karar almalarını sağlar. En iyi rotanın belirlenmesi ve sonucunda zaman ve akaryakıtdan kazanç sağlanması en basit örnek olarak verilebilir.
Kablosuz konum ve izleme teknolojilerinin, II. Dünya Savaşı yıllarında geliştirilen radardan, günümüzde  yoğun olarak kullanılan GPS’e kadar gelen uzun bir geçmişi vardır. Fakat IoT dünyası, daha ucuz, tümleşik ve iç mekanda kullanılabilecek, konum ve takip sistemleri talep etmektedir. Zaman içinde, iç mekan çözümleri için wi-fi ve bluetooth teknolojileri ön plana çıkmıştır.  
 
Perakende sektöründe konum bilgisi 
Günümüz dünyasında müşteri bilgisi artık kıymetli bir varlık. Özellikle perakende sektöründe müşterinin profili, davranışları ve  alışkanlıkları çok büyük değer taşıyor. Büyük zincir mağazalar  bu bilgiyi kullanarak müşteriyi yönlendirebiliyor ve çok büyük karlar edebiliyor.
Ama bu veriyi ele geçirmek hiçte kolay değil. Artık mağaza girişine sayaç koyup, bugün kaç müşteri ziyareti aldım verisi çokta değerli değil. Aynı müşteri kaç defa gelmiş, hangi stantları gezmiş, hangisinde daha çok zaman harcamış, mağazaya beraber giren kaç müşteri var, vitrinden mi etkilenip mağazaya girmiş gibi veriler daha değerli.
İşte burada bu veriyi nasıl toparlayacağız sorusu akla geliyor.  Bu veriyi toplarken, müşterinin rahatsız edilmemesi, kişisel bilgilerine erişilmemesi , hissetirilmemesi ve veri toplama aygıtlarının maliyetinin düşük olması gerekiyor.
Günümüzde herkesin artık bir akıllı telefonu var. Gün geçtikçe insanlar telefonlarında daha çok veriye ulaşmaya çalışıyor yani birçok kullanıcı artık online. Mobil veri, kablosuz bağlantı teknolojilere göre nispeten pahalı. Bu nedenle insanlar daha çok kablosuz internet erişimini tercih ediyor. Yapılan araştırmalara göre, insanların yüzde 82 si, telefonlarının Wi-Fi özelliği açık  dolaşıyor. 
İşte bu ufacık bir bilgi bize yol gösteriyor. Yüzde 82 çok yüksek bir oran. Akıllı telefonlar Wi-Fi bağlantı yapmasa bile devamlı çevresindeki erişim noktalarına benzersiz mac adresleri ile bağlantı sağlamak için sinyal gönderiyor. İşte bu fırsattan yola çıkan avcılar, bu bilginin çok daha fazla değerli olduğu AVM’lerde bilgi avcılığına soyunmuş durumdalar.  Bu verinin analizi ve işlenmesi bizi büyük veri çözümlerine götürüyor.
Örneğin bir alışveriş merkezi, müşterilerine Wi-Fi hizmeti sağlayıp, müşterisini kendi veri ambarına kaydedebilir ve yukarıda saydığımız analizleri çok rahat yapabilir. Mağaza önlerindeki trafiği periyodik olarak analiz edip, kiraları buna göre belirleyebilir.
Basit gibi görünen bu datanın analizi sonucunda, yapabileceklerimiz hayallerimiz ile sınırlı.
Öyleyse hayal edelim.
Mağazamda kaş kişi var?
Mağazamın önünden kaç kişi geçmiş?
Vitrinde hangi ürünün karşısında daha çok insan beklemiş?
Mağaza içinde hangi reyonlar ilgi görmüş?
Bir müşteri kasada ortalama ne kadar süre harcamış?
Kasa sırasında belli adetten fazla müşteri var ise yeni kasa açılması.
Müşteri trafik akışına göre, mekan düzeninin ayarlanması.Aslında hala müşteriyi gerçek anlamda tanımıyoruz, cinsiyetini, adını ve soyadını bilmiyoruz. Yukarıda saydığımız analizler için, herhangi bir client yazılım kurmadık, sadece müşterinin mobil telefonunun benzersiz mac adresini takip ediyoruz.
Bir sonraki aşama, ziyaretçimizin telefonuna mağazamızın uygulamasını kurdurmak veya halen kurulu olan bir uygulamayı kullanarak iletişimi sağlamak.  Bu aşamada, mağazayı ziyaret eden müşterimize, uygulama aracılığı ile kişiye özel kampanyalar/teklifler yapabilir ve satışı artırabiliriz.
Müşterinin kral olduğu çağdayız. Firmaların hayatta kalabilmesi ve gelişmesi için müşterini daha iyi tanıması, onlara doğru zamanda, doğru yerde ve doğru ürünü sunması gerekmektedir. Kuşkusuz, birçok firma müşteri davranışlarını anlama konusunda kör olmaya devam edecektir. Bununla birlikte, müşterisini iyi tanıyan, müşteriyi merkez alan ve doğru teknolojileri benimseyen firmalar başarılı olacaktır.
IoT ve büyük veri analizini bu teknolojilerin en temel noktasında olacak ve gittikçe önemini artıracak.

*Burganbank Network ve İletişim Birim Yöneticisi