ALGORİTMALARIN BİREYE VE TOPLUMA ETKİSİ OLUMLU MU OLUMSUZ MU OLACAK?
Algoritma, bir problemi çözmek veya bir görevi yerine getirmek için gerekli adımların toplamıdır. Dijital dünyamızda, etrafımız algoritmalarla kuşatılmış durumda. Aradığımız bilgiyi verirken Google bir algoritma kullanıyor. Facebook reklamları veya içerik ve haber akışını algoritmalarla belirliyor. İnternet mesajlarımız nereye gideceğini algoritmaları sayesinde biliyor. Siri’nin bizimle “konuşmasını” bir algoritma sağlıyor. Yandaki yazımda belirttiğim gibi sağlık hizmetlerinde algoritmalar kullanılabiliyor…
Kimilerine göre algoritma çağında yaşıyoruz (http://bit.ly/2kDJeF4) ve makine öğrenmesi teknolojisi ile ileride algoritmalar çok daha gelişmiş ve yaygınlaşmış olacak (http://stanford.io/2lnvraa). Hatta, kendi kendini tekrar programlayan algoritmalar ortaya çıkmaya başladı (http://bit.ly/2lcTs19). Yani, ileride algoritmaların belki çoğu yine algoritmalar tarafından geliştirilecek.
Matematiksel olduğu için, algoritmaların nötr ve objektif olduğu, doğru sonuç verdiği sanılır. Öte yandan, kapalı kutu olan algoritmaların yanlı veya hatalı olabileceğinin çok sayıda örneklerini son bir yılda yaşadık (http://bit.ly/2lR1r7c). Altı ay önce çıkan, Amerika’da en çok satan listesine giren ve çok yankı yaratan “Weapons of Math Destruction” (yazarı: Cathy O’Neil) kitabı, yaşamımızda yer alan algoritmaların yarattığı ciddi tehdit ve sakıncaları anlatıyor.
Bir yandan çok yararlı ve gerekli olan algoritmalar, diğer yandan ciddi bir tehlike olabiliyor. Bu çelişkili durumu daha iyi anlamak amacıyla Pew Araştırma Merkezi, Elon Üniversitesi ile beraber, çok etraflı ve geniş kapsamlı bir araştırma gerçekleştirdi. Uzmanlara, bilim insanlarına, şirket yöneticilerine ve devlette konunun önderlerine, “önümüzdeki on yılda algoritmaların toplum ve bireye net etkisi pozitif mi, negatif mi olacak?” sorusu yöneltildi. Verilen 1,302 yanıtın sonuçları geçtiğimiz ay açıklandı (http://pewrsr.ch/2kPgJFk): pozitif etkileri daha ağır basacak diyen %38, negatif etkiler daha ağır basacak diyen %37, pozitif etki ile negatif etki eşit ağırlıkta olacak diyen %25. Yani, sonuç tam olarak ortada!
