216 yıllık inovasyon

Levis ve Google ortak ürünü, “Bluetooth bağlantılı jean/denim” ceketler sonbaharda satışa çıkıyor. Bisikletlinin, kulağındaki kulaklık ile cepteli ilişkisini, ceket koluna dokunarak kursun diye… Üzerinde iki yıldır çalışılan ceketi piyasaya çıkacak hale getiren ekipten şu isimlere bakınız: Ivan Poupyrev (Proje tasarımcısı). Shiho Fukuhara (Tekstil geliştirme). Nan-Wei Gong (Ar-Ge). Joao Wilbert (Yaratıcı teknolog). Carsten Schwesig (Tasarım şefi). Barth Sights (Teknik inovasyon).
Çoklu-uluslu bu isimler, yanlarındaki yenilikçi görev tanımları, inovasyon denilen işin ne kadar çoklu-kültürlü, çoklu-beceriler isteyen bir alan olduğunun basit kanıtı.
Taa 1801’de Joseph Marie Jacquard (Jakar) tarafından icat edilen sistemle dokunan denim ipliklerinin arasına Bluetooth sinyallere duyarlı ipincecik kablolar yerleştiriliyor. İlk kez Jacquard tarafından kullanıldığında dokumada devrim yaratan bu sistemde her bir ipliğin, dokumanın neresine yerleşeceği, bir desen planına göre mekanik olarak (1801’de bilgisayar!) saptanıyor.
ODTÜ’lü üstad hocamız Ergun Türkcan’ın anlatımıyla, “1720’de Basil Bouchon “binary coding” sistemini ilk kez orga uyguladı. Orgun kendi kendine çalmasını sağladı. Delikli kartonların, tuşları veya telleri kontrol ederek uygun sesleri çıkartması, ilk programlı enstrüman sayılabilir. 1775’te Vaucanson, bu delikli kartların bir silindir etrafında dönerek tel kancalarla iplikleri yollaması fikrini geliştirdi. Jacquard, bu emek-yoğun süreci, sık sık yapılan pahalı hataları önleyen güvenli bir dokuma makinesine dönüştürdü. On yıl sonra Fransa’da 11 bin jakarlı tezgah çalşıyordu.” (Bilim, Teknoloji ve Politika. 2009:139).
Jacquard’dan 216 yıl sonra bugün, aynı sistemle, ileri teknolojik denim kumaş üretiliyor. “İnovasyon nedir ki?” diye soranlara pratik bir yanıt bu…