2011’de de sağlık bilişiminin yükselen değerlerinden biri İş Zekası olacak

Veriler artıyor. Artıyor belki durumu
anlatmak için yetersiz kalıyor.
Veriler çığ gibi büyüyor.
Veriler büyüdükçe bu verilerin
yönetimi, bu verilerden anlamlı
sonuçlar çıkarabilecek yeteneğe ulaşmanın
da önemi artıyor. İşte bu noktada
şirketlerin yardımına iş zekâsı teknolojisi
giriyor. İş zekâsı, verinin artmasıyla ihtiyacı
daha fazla hissedilen bir alan olmaya
başladı. Pazardaki hareketlerle kurumun
güncel durumunu izlemek değil;
aynı zamanda geleceği öngörebilmek,
kaynakların optimum seviyesini belirleyebilmek ve stratejileri bu bilgilere göre
kurgulamanın aslen iş zekasını tarif ediyor.
İş zekâsı pazarının büyümesinde en
dikkat çekici faktör, giderek daha fazla
sektör tarafından tercih edilmesi olması
gerçeği. İş yapış biçimlerinde sergilenen
inovatif yaklaşımlar, iş zekası uygulamalarına
olan ilgiyi artırıyor. İş zekâsının
daha çok kullanılmaya başlandığı alanlardan
biri de sağlık sektörü.
Sağlık kuruluşları rekabet avantajlarını
koruyabilmek veya üstünlüğü sağlayabilmek
için hızlı ve doğru kararlar
almak durumunda. Bu da ancak sağlık
işletmelerinin, ellerindeki verileri stratejik
karar destek sistemlerinde kullanmak
üzere anlamlı bilgiye dönüştürmeleri ile
mümkün gözükmek. İş zekâsı çözümlerinin
anlam kazanması, verilerden elde
edilmiş detaylı enformasyonun anlamlı
bilgiye dönüştürülebilmesiyle mümkün
oluyor. Sağlık sektörünü incelediğimizde
yapılarının karmaşıklığı ve uzmanlaşma
düzeyinin fazlalığı sektörün temel özellikleri
olarak karşımıza çıkıyor. Bu karmaşık
yapıyı en kolay ve görsel bir şekilde
yönetmek için iş zekâsı teknolojilerine ihtiyaç
duyuluyor. Veri yığınları arasından
istatistik ve matematik teknikleri kullanılarak
verilerdeki gizli örüntüleri çözmeye
yarayan, fark edilmesi güç ilişkileri açığa
çıkaran, ileriye yönelik tahminler yapılmasını
sağlayan ve bu alanda kurallar
üreten veriyi anlamlı bilgilere dönüştürülüp
stratejik karar verme sürecinde
kullanılması. İş zekâsı ve veri madenciliği
ile yalnızca kurumun bir ürün veya
hizmetine bağlı parametreler değil aynı
zamanda çevre koşulları, zaman, bölge
ve sosyo-ekonomik faktörler de hedefler
doğrultusunda değerlendirme kapsamına
alınıyor.
Kullanımda finans sektörü
başı çekiyor
İş zekâsı çözümlerinin öneminin önümüzdeki
yıllarda artarak devam edeceği
öngörülüyor. Pazarda son 5 yıl içinde
iş zekâsı yazılımı üreten orta ölçekli şirketlerin
büyük şirketler tarafından satın
alındığını gözlemliyoruz. Birleşmeler
ve satın almalar sektörü şekillendiriyor.
Türkiye’de ise iş zekâsı uygulamalarına
ilgi son yıllarda arttı. 2010’da da bu ilginin
artarak devam ettiği bildiriliyor.
Bunun temel sebebi olarak, operasyonel
sistemler ve onu destekleyici uygulamalarla
altyapı yatırımlarının Türkiye pazarında
henüz doygunluğa ulaşmamış olması
gösteriliyor. 2010 ve 2011 yılları iş
zekası anlamında yükselen değer olarak
devam edecek. Türkiye iş zekâsı pazarının
hacmi ve yapılabilecekler oldukça
yüksek iş fırsatlarını taşıyor. Bunun temel sebebi, peşpeşe gelen küresel krizler ve
rekabetin yükselmesi, buna paralel olarak
şirket yöneticilerinin kendilerine yönetim
karar desteği sağlayacak yetkin
raporlama araçlarına ihtiyaç duyması.
Mobil cihazlar öncelik
kazanıyor
Sektörle ilgili diğer bir dikkat çekici iş
zekâsı eğilimi ise, Türkiye’de ve dünyada
bu alanda mobil cihazların son dönemde
öncelik kazanması. Alınan raporlara her
an erişilebilirlik istenmekte. Ülkemizde
iş zekâsı henüz hedeflenen noktada değil
ancak bu alanda çok ciddi çalışmalar
mevcut. Önümüzdeki dönemde bu uygulamalara
ilişkin gerçekleştirilen proje
sayısı artacak. İş zekâsı yazılımlarının
Türkiye’de de pazardaki yerini sağlamlaştırdığını
söylemek mümkün. Bankacılık
sektörü iş zekâsında diğer sektörlerin
önünde. Sigorta ve perakende sektörleri
başta olmak üzere, sektörlerinde öncü
kuruluşların çoğunda iş zekâsı önemli
bir yere sahip. Önümüzdeki dönemde
iş zekâsı uygulamalarının KOBİ’ler dahil
birçok şirkette kullanımının artacağı öngörülüyor.

Sağlıkta iş zekâsına ihtiyaç artacak

Obase 15 yıldan bu yana iş zekâsı alanında birçok
sektörde faaliyet gösteriyor. Sağlık sektöründe de
iş zekası alanındaki iş ortağı MicroStrategy iş zekâsı
ürünlerini ve üzerine koyduğu katma değerli çözümleri
sunuyor. Obase Genel Müdürü Bülent Dal, şunları söylüyor:
“Çözümlerimiz ile sağlık sektörüne hizmet veren
şirketler bilgiye-veriye dayalı yönetim ve karar verme
konularındaki yetkinliklerini artırmakta. İş zekasının
yanı sıra, veri bütünleştirme, veri kalitesinin artırılması,
veri madenciliği ve ileri analitik uygulamalarla ilgili çözümler
sunuyoruz. Finansal Analizler, Kaynak ve İnsan
Sermayesi Yönetimi, Operasyonel Performans ve Maliyet
Yönetimi Analizleri, Pazarlama Analizleri, Hizmet
Analizleri, Kalite Performansı, İlaç Güvenliği Klinik Veri Analizleri ve Hasta Takip Analizleri
gibi birçok konuda sunduğumuz iş zekâsı çözümleri kullanıcıların daha hızlı ve doğru bilgilerle
çalışmasını sağlamakta. Önümüzdeki yıllarda sağlık sektöründeki oyuncuların artması,
daha kaliteli hizmet anlayışı ve kullanıcı ihtiyaçlarının daha komplex yapılara ulaşması ile iş
zekâsı teknolojilerine duyulan ihtiyacı da artacaktır.”

“Sağlık sektörü, Türkiye’de iş zekası kullanımında ilk 5’te”

SAP, yaklaşık 40 yıldır, sağlık ve ilaç
sektörünün önde gelen şirketlerine
hizmet veriyor. Bugün itibarıyla dünya
çapında; ilaç, eczacılık, sağlık gereçleri
ve bioteknoloji kuruluşlarını kapsayan
yaklaşık 1500 kurulum ile SAP sadece bir
yazılım sağlayıcı olarak değil; gerçek bir
çözüm iş ortağı olarak faaliyet gösteriyor.
SAP Türkiye Satış Destek Grup Yöneticisi
Erdem Şekeroğlu’ya göre, günümüz
sağlık sektörü dinamiklerinde insan sağlığı
ve güvenliğinin sağlanması ve takibi en
önemli başlık. Bunu sağlayabilmek için
satıştan satın almaya tüm süreçlerin ve
riskin anlık olarak takibinin yapılması
ancak ve ancak iş zekâsı teknolojilerinin
kullanılması ile mümkün. İş zekâsı
teknolojileri şirketlere hızlı karar vermede
destek olabilmeleri için de, iş zekâsı
teknolojilerini sağlayan şirketlerin “in
memory processing” gibi yeni teknolojik
kabiliyetler kullanarak, karar vermeye
konu olacak bilgileri saniyeler hatta
saliseler bazında sunabilmesi gerekmekte.
Sağlık sektörünün içerisinde bulunduğu
regüle pazar ve bu regüle pazar içerisinde
düşük kar marjları ile karlı iş yapabilme
zorunluluğunun doğal olarak sektörün
iş zekâsı kullanım ihtiyacını üst seviyeye
çıkardığını düşünen Şekeroğlu, şunları
söyledi: “Türkiye’de tüm sektörlere
baktığımızda, sağlık sektörü, iş zekası
kullanımı açısından ilk 5 içerisinde.
2001 yılı itibariyle tüketici fiyatlarıyla
toplam ilaç piyasasının yüzde 78,6’sını
ifade eden ve yaygın bir biçimde IMS
(Information Medical Statistics-Health)
piyasası veya serbest eczane piyasası
olarak adlandırılan bölümle ilgili sağlıklı
veri, IMS Health veritabanından elde
edilebilmekte. Toplam ilaç piyasasının
geriye kalan yüzde 21,4’ünü ifade eden
SSK ve hastane piyasalarına ilişkin veriye
ulaşımda ise sorunlar bulunuyor. Bu
nedenle, veri korumasının mali etkilerini
hesaplayabilmek için genelde iki aşamalı
bir yöntem izleniyor. Genel yaklaşımda
birinci aşamada, IMS veri seti yardımıyla
veri korumasının mali etkisinin ayrıntılı
analizi yapılıyor. İkinci aşamada ise bu
piyasalardaki veri korumasının mali etkisi,
IMS verisinden elde edilen sonuçlar ile
SSK ve hastane piyasalarına ilişkin bazı
parametrik indikatörler ve varsayımlar
kullanılarak tahmin edilme yoluna
gidiliyor. Türkiye’de birçok ilaç şirketi
bu analizlerini SAP iş zekâsı çözümleri
ile gerçekleştirmekte. Roche, Sandoz,
Nobel, Deva, ve Novartis şirketlerinde
gerçekleştirdiğimiz uygulamaları örnek
olarak verebiliriz.”

“Sağlıkta analitik seviyede iş zekâsı projeleri artacak”

BI Technology Yönetici Ortağı Muzaffer Yöntem,
sağlık sektöründe gün geçtikçe hassaslaşan
dengeler ve kanuni zorunluluklar gereği, özellikle
analitik seviyede iş zekası projelerinin artmasını
beklediğini ifade etti. Yöntem’e göre, farklı veri
kaynakları genel sektörel istatistikler ile birleşerek farklı
profildeki kullanıcıların önüne çok daha hızlı ve aksiyon
alınabilir şekilde sunulacak. Analitik göstergelerin
veri madenciliğinden daha çok faydalanacağını ve
basit tekniklerle yapılarak kullanılacağı gelişmeler
beklenmekte. Rahatsızlıklara sezonluk eğilimlerin
yanına eldeki mevcut verilerden veri madenciliği
çıktılarında da faydalanarak proaktif tedavi yöntemleri
önem kazanacak. Tüm bu beklentiler halen devam ettiği gibi desktop tabanlı değil, bilakis
sürekli gelişen mobil teknolojiler doğrultusunda iPhone, iPad, blackberry gibi mobil araçlar
üzerinden gerçekleştirilecek.
“Sosyal medya konusu sağlıkta öne çıkacak”
Yöntem, öngörülerini şu şekilde sıralıyor: “Gerek operasyonel sistemlerin gerekse
iş zekası platformlarının mobil cihazlarla doğuştan bütünleşik şekilde kullanılacağı
platformlara şahit olacağız. Ciddi düzeyde hız, kalite ve performans artımı ile sektör
önemli düzeyde fayda sağlarken, sağlık kuruluşlarının son derece farklı katma değerli
hizmetleri de hayata geçirmelerine olanak tanınacak. Değişen teknoloji ve internet
dünyasının yeni bir nesil yaratması mobil teknolojilerin de desteği ile, sağlık sektöründe de
kaçınılmaz bir şekilde sosyal medya konusunun öne çıkacağını öngörmekteyiz. Sektörün
doğası ve etik yapısı gereği özellikle gündeme gelemeyen bilgi paylaşımı, hekim, hasta,
kurum konularında zaten dağıtık yapıdaki iletişim ortamı ve sosyal medya ile çok daha
şeffaf halde olurken, küresel dünyadaki sağlık sektörünün birbiriyle gerçek zamanlı iletişim
halinde olduğu yer yer bulut teknolojilerinin öne çıktığı yeni platformlar bekleniyor. Bu
platformların destekleyeceği yenilikçi yeni cihaz ve araçların olması da sürpriz olmayacak.”

“Karmaşık yapıyı en kolay şekilde yönetmek için iş zekası teknolojilerine ihtiyaç duyuluyor”

WORLDBI Uluslararası Satış&Pazarlama Direktörü Cem
Cengiz Yılmaz’a göre, Türkiye’de sağlık sektöründe iş
zekası alanı dünyaya kıyasla henüz başlangıç aşamasında. İş
zekası çözümleri esnek/kolay raporlama, çok boyutlu analiz
sistemleri, stratejik planlama, veri madenciliği ve tahminlemeden
oluşuyor. Sağlık kuruluşları rekabet avantajlarını koruyabilmek
veya üstünlüğü sağlayabilmek için hızlı ve doğru kararlar almak
durumundadır. Bu da ancak işletmelerin, ellerindeki verileri
stratejik karar destek sistemlerinde kullanmak üzere anlamlı
bilgiye dönüştürmeleri ile mümkün gözükmekte. Yılmaz, iş
zekası çözümlerinin anlam kazanmasının, verilerden elde edilmiş
detaylı enformasyonun anlamlı bilgiye dönüştürülebilmesiyle
mümkün olduğunun altını çizerken, sözlerini şu şekilde
sürdürdü: “Sağlık sektörünü incelediğimizde yapılarının
karmaşıklığı ve uzmanlaşma düzeyinin fazlalığı sektörün temel
özellikleri olarak karşımıza çıkıyor. Bu karmaşık yapıyı en kolay
ve görsel bir şekilde yönetmek için iş zekası teknolojilerine
ihtiyaç duyuluyor. İş zekası ve veri madenciliği sağlık kurumların
sahip olduğu veya diğer kaynaklardan temin ettikleri her türlü
operasyonel, mali, çevre koşulları ve hasta verileri içerisinde
makine öğrenmesine dayalı özel algoritmalar, matematiksel
rutinler kullanarak önceden
bilinmeyen, ancak büyük değer
taşıyan bilginin çıkarılması,
karmaşık ilişkilerin bulunması
işidir. Kurumların sahip olduğu
her türlü operasyonel işlemler
sonucu ortaya çıkan veri
yığınları arasından istatistik
ve matematik teknikleri
kullanılarak verilerdeki gizli
örüntüleri çözmeye yarayan,
fark edilmesi güç ilişkileri açığa
çıkaran, ileriye yönelik tahminler yapılmasını sağlayan ve bu
alanda kurallar üreten veriyi anlamlı bilgilere dönüştürülüp
stratejik karar verme sürecinde kullanılması. İş zekası ve veri
madenciliği ile yalnızca kurumun bir ürün veya hizmetine
bağlı parametreler değil aynı zamanda çevre koşulları, zaman,
bölge ve sosyo-ekonomik faktörler de hedefler doğrultusunda
değerlendirme kapsamına alınır. İş zekası araçlarını kullanan
sağlık kurum ve örgütleri JCI kriterlerini anlık olarak takip etme
olanağı sağlamaktadır.”