Blok zincirine umutlu bakış
Dünyanın en ünlü teknik üniversitesi Massachusetts Institute of Technology (MIT) tarafından aylık yayınlanan, akademik temelli ama gündelik dilli Teknoloji Dergisi’nin son Mayıs/Haziran sayısı bütünüyle blok zinciri konusuna ayrıldı.Konuya dair hem olumlu, hem acabalı beklentiler, derginin kapağındaki grafik tasarımda görünüyor: Sağ üstteki büyük mavi karede “umut” yazılı. Sol alttaki kırmızı karede “aşırı umut/gaza gelmek” yazılı. İki kare birbirine yaklaşıp az biraz çakışınca, orada oluşan yeni karede ise “gelecek, burada” yazılı. Blok zincirine dair iki zıt uçta birikmiş beklentiye karşın, ortada bir umut var. Konuya dergide ayrılan 90 sayfada, bu noktaya nereden nasıl geldik, neredeyiz, nereye gidiyoruz işlenmiş.
Konunun uzmanlarının, gerek umut, gerekse “aşırı” umutla soslanan blok zinciri konusunu çeşitli boyutlardan ele aldıkları makaleleri özetlemek mümkün değil. Ama, bir bilimcimiz de dergide. ABD’de yaşayan bilişimcimiz, Cornell/NY Üniversitesi hocası Emin Gün Sirer’in, “Acaba blok zinciri ne kadar güvenli olabilir?” konulu araştırmaları özetlenmiş. Makaleler, doğruluğu tam saptanmadan, “doğruluğu” peşinen kabul edilmiş yargılarla hareket etmenin yol açabileceği “çukurlara” dikkat çekiyor: “Blok zincirini anlamak için ilk yapacağınız şey, delice tahminleri bir kenara bırakmanız olacaktır.”
MIT uzmanlarına göre, zaten Bitcoin’de bir gelecek yok. Üretimi sırasında ortaya çıkan muazzam elektrik faturaları şaka gibi. Konuyu İzlanda’da araştırarak dünya ekranlarına taşıyan BBC Click, bir Bitcoin “üretim merkezinde” (!) aylık elektrik faturasının bir milyon Euro’nun üzerinde olduğunu duyurdu. Deutsche Welle de şöyle diyor: “Bitcoin'in çok basit bir nedenden dolayı “kirli” bir sanal para birimi olduğu görüşünü savunuyorlar. Her bir Bitcoin, anlaşılması çok zor algoritmaların altına saklanmış sanal altın zerrelerden oluşuyor ve bunların üretiminde çok yoğun bir biçimde bilgisayar enerjisine ihtiyaç duyuluyor.” (14.12.17)
Bitcoin’in olumsuzlukları ile blok zincirinin olası olumlulukları, tartışmaların iki zıt ucunda.
Blok zinciri, Bitcoin’le ilgili tartışmaların uzağına düşüyor iyice. The Economist, 8 Mayıs tarihli sayısında (Special Report: Financial Inclusion) şöyle yazdı: “Blok zincirinin, ödeme sistemleri için büyük bir potansiyeli var. Ama şimdilik bu henüz gerçekleşmedi. Merkezi Brüksel’de olan, dünyada 11 bin bankanın kullandığı Swift, dünyada bankalararası ödemelerin yarısını yapıyor. Swift’in de uzun vadede blok zincirini kullanmaya başlayacağı düşünülüyor.”
Bizde de bu konunun hukuki boyutunun hukukçular açısından daha iyi anlaşılması için olumlu bir adım atıldı: Dünya Ekonomik Forumu’nun San Fransisco’da açtığı 4’üncü Sanayi Devrimi Merkezi’nin Başkanı Murat Sönmez, TBMM’de sunum yaptı. TBMM Sanayi, Ticaret, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu’na yeni teknolojiler çerçevesinde blok zincirini de anlattı. Bu teknolojiye dayanan altyapılı evrak sistemiyle tapu kaydı gibi devlet hizmetlerinin çok hızlı bir şekilde yapılabileceğini, akıllı kontratlar oluşturularak yasal düzenlemelerin bu sistem üzerinden yapılabileceğini söyledi. (AA,03.05.18)
