Mesleki fay hatları
Bilgi teknolojilerinin her alandaki gelişmeleri kolayca toplaması, derlemesi ve yayması sayesinde, klasik akademik ve mesleki ayrımlar değişmiştir. Önce disiplinler arası, sonra disiplinler üstü çalışmalar gündemi belirlemeye başladı. Felsefe ile temel bilimler arasındaki ayrım eridi ve 3 Kültür adı verilen yeni bir nesil peydah oldu. Bu dönüşümü 799. Sayı’daki yazımda ele almış, 3. Kültür’ün yayın sitesi edge.org’u takip etmenizi önermiştim.
Bu hafta da mesleki ayrımlardan söz etmek istiyorum. Özellikle üniversite tercihlerinin yapıldığı şu dönemde “meslek” sözcüğünden ne anladığımızın net olması beklenir, ama öyle mi acaba?
Yeni bir bakanlığımız var. Adı: Bilim, Sanayi ve Teknoloji. Demek bu üçü ayrı şeyler ama aynı çatı altında buluşabiliyor. Mühendislik fakültelerinin yanında 21 teknoloji fakültesi açıldı ve bu yıl 7’si öğrenci alacak. Bu öğrenciler 72 günlük yaz stajları yapıp 1 sömestr de iş yeri uygulamalı eğitim alacak. Bu okullardan mesleki ve teknik ortöğretime öğretmen yetişecek ve ek dersleri alan mezunlar “Uygulamacı Mühendis” olacak. Zaten mevcut mühendislik bölümleri “Teorik Mühendis” yetiştiriyordu. Şimdi bu resmiyet kazandı! Bir söyleşide YÖK Başkanı, teknoloji fakültelerinin kurulma sebebini AB’nin 1999 başlattığı ve Türkiye’nin 2001’de dahil olduğu, Bolonya bilgi toplumuna dönüşüm sürecindeki, “bilgi, beceri ve yetkinlik kazanımları ile diploma verilmesi” hedefine dayandırıyor. Teoride yetkinlik kazanımı nasıl tanımlanabilir? Dönüşüm kaçınılmaz.
ABD’de henüz lise seviyesinde Matematik ve Fen dersleri tek bir başlıkta birleşti: STEM (Science, Technology, Engineering and Math). Bilimsel yaklaşım ile ortaya çıkan bilgi, teknoloji ile vücut bulup, (ekonomik) mühendislik ile sanayiye geçirilir. Matematik ise bu süreçdeki her türlü düzeni, yapıyı ifade etmenin aracı sayılır. Benzer bir ilişki sanat, tasarım, prototip ve estetik dörtlüsünde var. Son olarak da sağduyu, ahlak, hukuk ve bilinç serisi var. Dikkatli okurlar bunun Plato’nun gerçeği barındıran doğruluk, güzellik ve iyilik eksenlerine karşılık geldiğini fark edebilir. Dönüşüm tamamlandığında konu alanları bu eksenlerde organize olabilir.
