SOPA dünya çapında protesto edildi
Amerika Birleşik Devletleri ülkedeki dev eğlence sektörünün baskısıyla internet üzerinde paylaşılanları kontrol altına almayı hedefleyen bir yasanın eşiğine geldi. ‘Çevrimiçi Korsanlığı Önleme’ yasası (SOPA) ile telif hakkı ödemeden kullanıcılarla içerik paylaşan sitelerin mahkemeye dahi başvurulmadan kapatılması öngörülüyor.
Eğer SOPA kongreden geçerse, Google ya da Bing gibi arama motorlarında da telif haklarını ihlal eden yabancı siteler görünemeyecek. Eğer görünürse arama motoru şirket ceza alacak.
SOPA ve IP engelleme yasası (PIPA) telif haklarını ihlal eden bir sitenin kapatılma yetkisinin devlete verilmesini öngörüyor. Hollywood yapımcılarının başı çektiği bir grup da ABD’de işsizliğin artması ve eğlence sektörünün sekteye uğramasını öne sürerek bu yasanın geçirilmesini istiyor. Amerika Birleşik Devletleri’nin inovatif ve yaratıcı ürünlerini çaldığı iddia edilen web sitelerinin 19 milyon Amerikalının işinden olmasına sebep olabileceği belirtiliyor.
Bu yasada bahsi geçen, telif haklarını ihlal eden yabancı sitelerden kasıt aslında ‘torrent’ paylaşımı sağlayan The Pirate Bay gibi bağlantılar barındıranlar. ABD hükümeti, insanların paylaşarak içeriğe ulaşmasının önüne geçerek ücretlendirmeye gidilmesini istiyor.
Hangi siteler tepki gösterdi?
Dünyanın en fazla açılış sayfası olarak kullanılan arama motoru Google’ın ilk sayfasında SOPA ve PIPA karşıtı protesto duyurusu yapıldı. Wikipedia, Reddit, Mozilla, WordPress.org, TwitPic gibi önemli siteler de 12 ila 24 saat tamamen karanlığa gömüldü.
IP Koruma yasası (PIPA) ve Çevrimiçi Korsanlığı Önleme yasasıyla (SOPA) ilgili protestolar binlerce sitenin katılımına sahne oldu.
Google sayfasını Wikipedia gibi kapatmayacak ancak doğrudan ana sayfada sansür karşıtı bir bildiri bağlantısı paylaşacağını açıkladı. Google’ın yanı sıra Facebook, eBAy, AOL, Yahoo, Zynga, LinkedIn, Mozilla ve Twitter da içerik koruması adı altında sansür uygulamasına karşı çıktıklarını duyurdu.
Wikipedia, Reddit, Mozilla, WordPress.org, TwitPic gibi bilinen ve çok kullanılan web siteleri tamamen karanlığa gömüldü. Türkiye’den de protestolara destek veren siteler www.internettutulmasi.com adresinde bir araya geliyor.
Neden karşı çıkılıyor?
Bu yasaya karşı çıkılmasının sebebiyse, “ifade özgürlüğünün kısıtlanma” riskiyle karşı karşıya kalınması. Artık Web 2.0 döneminde kullanıcılar doğrudan içeriğe müdahale edebiliyor. Yüklenen bir fotoğraf ya da videonun telif haklarına takılması olasılığı çok yüksek görünüyor.
Eğer bir siteye kullanıcılar tarafından içerik yüklenebiliyorsa bu sitenin telif hakları kontrolü dahilinde kapatılmaması neredeyse imkansız olacak. Zira Facebook ve YouTube talepleri değerlendirerek özel bir telif koruma sistemi işletse de her iki sitede de birçok telif hakkı ihlali yaşanıyor.
Protestoya destek veren fotoğraf sitesi Flickr’ın resmi sitesinden yapılan açıklamada, “Çıkarılmak istenen yasa inovasyonun önüne geçebilir, arama sonuçlarında sansür oluşmasına sebep olur, sürekli görüntüleme zorunluluğu getirir ve web üzerinde dolaşan bilginin yönünü değiştirebilir” ifadelerine yer verildi.
Ayrıca yasaklamanın alan adı ya da servis sağlayıcı üzerinden yürütülecek ve buna devlet eliyle karar verilecek olması “sansür” olarak görülüyor. ABD’nin uygulayacağı olası yaptırımların tüm dünyadaki web sitelerini etkilemesi bekleniyor.
Ülkemizdeki duruma benziyor mu?
Türkiye’de web sitelerinin kapatılması için zaten mahkeme kararına gerek duyulmuyor. Eğer bir kişi web sitesi hakkında BTK’ya başvurursa o site uyarılıyor, başvuru devam ederse site kapatılıyor.
2011 yılına damga vuran filtre uygulamasına geçen kullanıcılar, BTK’nın belirlediği “Beyaz Liste”de yer alan sitelere girebiliyor. Filtre uygulamasının devreye girmesinin ardından oluşturulan kurul ile kapatılacak sitelere karar verileceği belirtildi.
Devlet eliyle yapılan her türlü filtreleme, keyfi uygulamalara dönüşebileceği için tehlikeli görülüyor. İfade özgürlüğünün olmadığı, “kimin ne söyleyeceğine başkalarının karar verdiği” bir toplum yapısı da sağlıklı yürüyemiyor.
