Doğru kullanılan bilgi, esas gücü sağlar
İş zekâsı çözümlerinin yaygınlaşması, şirketlerin var olan sistemlerindeki bilgilerin analiz ihtiyacının artması ile birlikte arttı. Artan rekabet ortamında avantaj sağlayabilmek adına süreçlerde iyileştirme gereksinimleri de aynı paralelde gelişti. Daha etkin yönetilen bir satın alma süreci, daha doğru verilerle hesaplanan maliyet yapısı, ticari kampanya ve promosyon sonuçlarının doğru analiz edilebilmesi gibi ihtiyaçlar da, çok sayıda veriye hızlı ulaşıp karar vermede destek olacak şekilde düzenleme gereksinimini artırdı. Detaysoft İş Zekâsı Birim Yöneticisi Fatih İnanç’ın tabiriyle, bu noktada devreye iş zekâsı ve analiz araçları girdi. Bu yapı stratejik planlama, bütçe planlama, risk yönetimi, optimizasyon ve konsolidasyon gibi başlıklarda şirketlere analiz becerisi sağladı.
İş zekâsı çözümleri giderek her ölçekte şirket için bir gereklilik halini alıyor. IBM Türk İş Analitikleri Ürün Yöneticisi Yeliz Korkmaz bu gerekliliği şu şekilde örnekledi:
“Her gün 15 petabayt veri üretiyoruz. Dünyada şu anda trilyonlarca birbirine bağlı aygıt var. İş dünyasının önümüzdeki dönemde başarılarını etkileyecek önemli unsurlardan bir tanesi veri ambarlarından, videolardan, bloglardan, görüntülerden, sosyal medya kaynaklarından gelen tüm bu yapısal ve yapısal olmayan verileri kullanarak derin kavrayışlar ve içerikler elde etmek, yani iş zekâsı ve iş analitiğini kullanmak olacak.”
Obase Genel Müdürü Bülent Dal da, iş zekâsı uygulamalarına ihtiyacı ve bu konudaki stratejiyi belirlemeyi gerekli kılan dört temel konuya dikkat çekti. Bunlardan ilki mobil zekâ. İkinci önemli başlık sosyal zekâ. “İş zekâsı; sosyal medya ve şirket için CRM, ERP sistemlerini bütünleştirmede ve klasik tabiri ile 360 derece müşteri görüntüsü oluşturmada önemli bir rol alacak” yorumunu yapan Dal, şöyle ekledi: “Üçüncü önemli başlık bulut zekâ. Şirketler bulut üzerindeki iş zekâsı, veri bütünleştirme ve veri ambarı ortamlarını kullanabilecekler. Dördüncü ele alınması gereken başlık büyük veri.”
Veri bütününde hızlı kontrol olanağı
BI Technology Kurucu Ortağı ve Teknoloji Direktörü Ruhver Barengi, kurumların stratejik hedeflerine ulaşmaya çalışırken aktivitelerin kendilerini gerçekten hedefe doğru götürdüğünden emin olabilmek, maliyetleri optimize etmek, müşteri sadakatini belli bir seviyede tutmak, gelirleri ve kârlılıklarını artırmak için eldeki verileri etkin bir biçimde kullanmak istediğine dikkat çekti. Kurumsal performans takibi, konuya özel analitik iş zekâsı ve mobil iş zekâsı uygulamalarının ön plana çıktığını hatırlatan Barengi, “Ayrıca birim zamanda verilmesi gereken karar sayılarında artış ve kararların bireyler yerine ekipler halinde verilmesi ihtiyacı, iş zekâsı platformlarında işbirlikçi karar verme yaklaşımlarını ön plana çıkardı”
eklemesini yaptı. Arete Consulting Satış, Pazarlama ve İş Geliştirmeden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Işık da bilgiyi bir güç olarak kullanmanın iş zekâsı uygulamalarındaki etkisini şu sözlerle anlattı:
“Artan rekabet koşulları, müşteri ve pazar eğilimlerinin gözlemlenmesi, beraberinde süreç performanslarını izlenmesi için şirketlerin verilerine daha fazla hakim olmasını, analizi ve sonuçların daha hızlı yorumlanmasını gerektirmekte. İş planlama ve konsolidasyon, risk yönetimi, yönetişim gereklilikleri, uyumluluk ve sürdürülebilirlik programlarının izlenmesi için iş zekâsı ürünlerine ihtiyaç var.”
Model Business Solutions Genel Müdürü Atila Zeybek’e göre de, başlangıçta iş süreçlerini kontrol altına almak amacıyla kurulmuş ERP sistemleri artık olgunluğa erişmiş durumda. Günümüzün rekabetçi şartları artık tüm işletmelerin kâr edebilecekleri ve iyileştirme sağlayabilecekleri alanları çok iyi araştırmalarını zorunlu kılıyor. İş zekâsı ürünleri de, bu ince detayların, çok boyutlu ve çok parametreli veriler bütününün içerisinden daha hızlı ve görsel bir şekilde yapılabilmesine olanak sağlıyor.
Talebi tetikleyecek unsurlar çeşitleniyor
İnnova İş Çözümleri Grup Yöneticisi Feyza Narlı, iş zekâsı çözümlerine yönelik ihtiyacı şöyle detaylandırdı:
“Bütün sektörlerin yaşadığı en büyük sıkıntı ekonomik belirsizlikler. İş zekâsı uygulamaları da tam bu noktada, belirsizliklerin içerisinde çok kritik bir öneme sahip oluyor. Bu alanda 4 eğilim gündeme gelecek. Birincisi; gerçek zamanlı karar destek sistemleri. İkincisi; “Bellek içi Analiz “ yaklaşımı. Böylece daha hızlı analizler, daha derinlemesine raporlar ve daha az yatırımla daha hızlı kurulum imkanları sağlanabilinecek. Üçüncü olarak SaaS, yani “Software as a Service” yaklaşımının iş zekâsı ürünlerinde yaygınlaşacağını öngörüyoruz. Son olarak da ileri analitik modelleme teknolojisinden bahsedilebiliriz. Bu dört teknolojinin gelişmesi ve yaygınlaşması iş zekâsı ürünlerinin talebinde önemli bir rol oynayacak.”
Bimsa SAP BusinessObjects Takım Lideri Altay Rodoplu, günümüzde kaynakların şirket stratejileri doğrultusunda verimli kullanılması ve kurum çapında bütünleşmiş bilginin her zamankinden daha çok öneme sahip olduğunu, işte bu noktada da iş zekâsının öneminin ortaya çıktığını vurguladı. Bu yapıda iş zekâsı çözümleri; bu ihtiyaca cevap olarak operasyonel veriden strateji oluşturmaya, oluşturulan stratejik hedeflerin fonksiyonlara ve çalışanlara yayılmasından, bunların şirket için konsolide edilerek üst yönetim tarafından takip edilmesine, karar alınmasına ve iş performansını optimize edilmesine yarıyor. Aktek Bilişim İş Zekâsı Uzman Proje Yöneticisi Birol Çavuş ise, iş sonuçlarının geçmişte ve bugün nasıl olduğu, bu sonuçların niçin bu şekilde olduğu ve gelecekte ne olması gerektiği soruları ile karşı karşıya olunduğuna dikkat çekti. İş zekâsı alanında henüz yatırımı olmayan müşterilerin, öncelikle ‘nasıl’ ve ‘niçin’ sorularına cevap araması gerektiğini belirten Çavuş ekledi: “Sonraki aşamada ise ‘ne’ sorusunun cevabı aranmalı. Tahminler oluşturmalı, senaryo çalışmaları yapabilmeliyiz. Bilgi dağınıklığı ve bilgiye erişim zorluklarının ortadan kaldırılması, bilgi güvenliği, doğru bilgiye hızlı erişim, bilginin analizi, senaryo oluşturma ve tahminleme, konsolidasyon, müşteri segmentasyonu gibi ihtiyaçlar şirketlerin iş zekâsı yatırımlarına yönelmesini gerektirir.”
İş zekâsında mobil uygulama devri
Bizcon Satış ve Pazarlama Direktörü Muzaffer Yöntem, iş zekâsına yönelik kurumsal ihtiyacın farklı gerekçeleri olabileceğine dikkat çekti. Buna göre, temel iş zekâsı yani kârlılık, operasyonel verimlilik gibi analitik bakış açısı ve monitörleme gibi çekirdek ihtiyaçlar. Bu bölümü de kapsayan farklı sistemlerin veri bütünleştirme, oluşan veri kalitesi sorunları ya da ana veri yönetimi ihtiyaçlarının kurumsal bilgi yönetimi stratejisi çerçevesince iş zekâsı ihtiyacını doğurduğunu belirten Yöntem, ekledi: “Yasal uyumluluk, raporlama ve regülasyon veya Basel, Solvency, IFRS gibi ihtiyaçlar iş zekâsı projelerinin yapılmasını gerektirmekte.”
Cosmart CEO’su Ahmet Okutan’a göre, iş zekâsı alanında ihtiyaç duyulan ve akla gelen başlıklar; kâr, maliyet, ürün, verimlilik, portföy analizleri, optimizasyon, lokasyona bağlı analizler, kişi bazlı analizler, sahtekarlık tespiti, müşteri analiz tabloları ve eğilimlerin takibi gibi pek çok gerçek zamanlı ve çok kanallı verilerin toplanıp analiz edilerek sonuçların elde edildiği geliştirilmiş yazılımlar olarak öne çıkıyor. Intelart Genel Müdürü Serdal Mermer, gereken bilgiye hızlı erişim sağlayan iş zekâsı uygulamaları ile, işletme açısından önem taşıyan ancak fark edilmeyen konuların açığa çıkarılabildiğine, şirketin verimsiz olduğu noktaları tespit edebildiğine dikkat çekti. İş zekâsı platformlarının kendi içinde teknolojik açıdan önemli gelişmeler kaydettiğine dikkat çeken Mermer’e göre, özellikle mobil olarak kullanılan erişilebilir iş zekâsı teknolojileri de artık öne çıkıyor.
Intellica Yönetici Ortağı ve Baş Danışmanı Can Alhas’a göre, bu tür iş zekâsı çözümlerini rekabet avantajına çevirebilmek için karar vericilerden, yani iş kullanıcılarından iş zekâsı ortamlarından elde ettikleri bilginin üzerine, kârı artıracak veya giderleri azaltacak aksiyonlar planlamaları ve bunları hayata geçirmeleri bekleniyor. Yaz Bilgi Sistemleri İş Zekâsı Ürünleri Proje Yöneticisi Tolga Göksan da, toplanan verilerin fazlalığı ve bunların anlamlı bir bilgiye dönüşmesini zorlaştırdığından, veri madenciliği ve iş zekâsı çözümlerinin bu aşamada kullanıldığına işaret etti. Oytek CRM / Veri Ambarı Grup Yöneticisi İlkay Öztürk ise iş zekâsı çözümlerindeki eğilimin; standart raporlama, günlük sorgulamalardan ileri seviye analitik iş uygulamalarına doğru yöneldiğine dikkat çekerken, Software AG webMethods Teknoloji Birimi Müdürü Yalkın Yanık da kurumsal iş zekâsı yapısında ihtiyaçlara paralel gelişimi şöyle anlattı:
“Kurumsal süreçlerin iş zekâsı platformlarında daha görünür olmasına yönelik teknolojiler çözüm portföylerine girmeye başladı. İş zekâsı platformları gibi karar destek mekanizmaları aracılığı ile operasyonel mükemmellik sağlamak adına “gerçek zamanlı aktivite izleme” teknolojilerinin devreye sokulduğunu görüyoruz. Bu da iş zekâsı platformlarındaki geleneksel yöntemlerin ve veri madenciliği yaklaşımlarının yerini, kurumsal mimariyle bağlantılı analitik araçlara bırakmaya başladığının bir göstergesi olarak değerlendiriliyor.”
“BİLGİNİN KULLANIMI OPERASYONA YANSIR”
Oracle Türkiye ve Orta Asya Bölgesi İş Zekâsı Çözümleri Satış Yöneticisi Emir Türkmen, birçok ihtiyacı iş zekâsı uygulamalarının karşıladığına işaret etti. “Yapılan analiz çalışmaları aslında operasyona da katkı sağlar” diyerek, bu yapıya “Action Framework” adını verdiklerini belirten Türkmen, şöyle devam etti:
“Örneğin bir suistimal raporu üzerinde kullanıcı çalışırken, ilgili alana bir tık ile, bir başka süreci başlatabilmekte, böylelikle operasyonel uygulamalar ile iş zekâsı etkileşimli hale gelmekte. Son zamanlarda yoğunlaştığımız konulardan biri “Mekansal Zeka”, yani lokasyon bilgilerinin kullanıldığı iş zekâsı çalışmaları. Sadece haritada verilerin gösterilmesi değil, farklı tematik haritalar, yol bilgileri ve tahmin modelleri ile birleşerek, yayılım ve dağılım algoritmaları hazırlanabilmekte.”
“KURUM İÇİNDE ORTAK DİL SAĞLAMAK”
KoçSistem Ar-Ge ve İş Uygulamaları Danışmanlık Direktörü Ömer Özgür Çetinoğlu, iş zekâsı uygulamalarına yatırımın geri dönüşlerini şöyle anlattı:
“İş süreçleri ve altyapı yatırımlarını tamamlayan şirketler, bu projeleri ile elde ettikleri dağınık veri kaynaklarını, verilerini ve raporlarını birleştirerek ortak rapor platformu, veri dili ve rapor standardı oluşturmak için iş zekâsına yönelmekte. Verinin doğruluğu, bütünlüğü ve değişiminin takip edilmesi, mevcut durumun değerlendirilmesi, geçmiş ile karşılaştırılması ve geleceğe yönelik karar verilmesi için de kurumlar iş zekâsına yatırım yapmakta.”
“PAZARDA YILLIK YÜZDE 7 BÜYÜME”
Microsoft Türkiye İş Platformu Ürün Yöneticisi Gökben Utkun, “IDC’nin sunduğu veriler, pek çok işletme için iş zekâsı projelerinin ön sırada yer aldığını göstermekte” derken, bu alanda büyüme beklentilerini şöyle paylaştı:
“Gartner’ın 2011 yılı için yayımladığı rapora göre iş zekâsı çözümleri ekonomilerde yaşanan olumsuz gelişmelere rağmen yazılım pazarında en hızlı büyüyecek alanlardan biri. Rapora göre iş zekâsı pazarında yüzde 24’lik büyümesiyle Microsoft, iş zekâsı ana oyuncularının hepsinden daha fazla büyüyen tedarikçi oldu. 2014 yılına kadar iş zekâsı platformu pazarının yıllık bileşik büyüme oranının yüzde 7 olması bekleniyor. Platform ile birlikte analiz ve performans yönetimi dahil edildiğinde, büyüme oranının yüzde 7,7’ye ulaşması bekleniyor.”
