Yaygın Afetler Dijital Yönetim İttifakı (YADYİ) kuruldu
Tüm dünya küresel bir afet olarak değerlendirilen Covid-19 kaynaklı pandemi ile mücadele ederken; 13 üniversite, kurum ve şirket ‘Yaygın Afetler Dijital Yönetim İttifakı (YADYİ)’ kurarak TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi (TOBB ETÜ) bünyesindeki projede bir araya geldi.
YADYİ adına konuşan TOBB ETÜ Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi ve Akıllı Şehirler Laboratuvarı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Akşit, yaygın afetler ile mücadelenin akıllı şehirler anlayışından daha geniş bir kavram olduğunu belirterek “Yaygın afetleri dijital şekilde yönetebilmek için, ülke çapında muhakkak milli bir kurumsal yönetim sistemi kurulmalıdır. Pandemi gibi yaygın afetlerin gelecekte de oluşacağını varsayıyoruz. İleride karşılaşacağımız olası yaygın afet ihtimalinin dikkate alınmadığı bir stratejik plan gerçekçi olamaz. Gelecekteki muhtemel yaygın afetler için hazırlanmanın en etkili adımı, afetleri yönetebilecek, ülke çapında dijital bir kurumsal sistemin kurulmasıdır” değerlendirmesini yaptı.
TOBB ETÜ, araştırma sonuçlarını değere dönüştürecek ‘start-up’lara geniş imkân sağlayacak
Akşit, YADYİ’nin TOBB ETÜ’nün yanı sıra Ante Group, ASELSAN, Bahçeşehir Üniversitesi, Cumhurbaşkanlığı Yerel Yönetim Politikaları Kurulu, Havelsan, Milsoft, Netcad, ODTÜ, SAS, Softtech, Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) ve Wageningen Üniversitesinin (Hollanda) temsilcilerinden oluştuğunu kaydetti. Yaygın afetler dijital yönetim sistemi kurulmasının standartlar ve ilgili ekosistemlerinin çatısını tanımlamayı, gerekli iş çözümlerine engel olan teknik problemleri çözmeyi gerektirdiğini anlatan Akşit, “Biz standartlar ve ekosistem çatısı sayesinde ülke çapında katkı sağlayabilecek şirketlerle üniversitelerin, etkin ve verimli bir şekilde katkılarını vereceklerini düşünüyoruz. Ayrı ayrı çalışılsaydı israf ve verimsizlik olurdu” ifadesini kullandı. Akşit, projede şu anda kendisi ve 5 doktora öğrencisinin YADYİ üyesi üniversite, kurum ve şirketlerle birlikte farklı problemlere odaklanan fakat birbirini tamamlayıcı bakış açılarıyla çeşitli araştırmaları yürüteceğini aktararak “TOBB ETÜ de, araştırma sonuçlarını değere dönüştürecek ‘start-up’lara geniş imkân sağlayacak” dedi.
YADYİ dijital yönetime odaklanan bağımsız bir çalışma grubu
Günümüzde, yaygın afetleri engellemek ve yönetmek amacıyla birçok ülkede çeşitli faaliyetler yürütüldüğünü vurgulayan Prof. Dr. Mehmet Akşit, YADYİ’nin bu faaliyetlerin çoğundan üç yönüyle ayrıldığını söyleyerek şunları kaydetti: “İlk olarak dijital yönetim tekniklerine ve gerekli iş çözümlerine geniş bir çerçeveden bakıyoruz. Oysa diğerleri dijital yönetiminden daha çok kurumsal, idari ve mevzuatla ilgili meselelere yoğunlaşmış durumdalar. İkinci farklılığımız ise; kendimizi belirli bir uygulama alanı ile sınırlandırmıyor olmamız. Oysa afet yönetimi konusundaki mevcut ticari uygulamalar, istatistiksel analiz, gelecek durum senaryolarının simülasyonu, insanların mesafe takibi gibi dar ve odaklanmış bir alanda çözüm öneriyorlar. Üçüncü farklılığımız da; ittifakın TOBB ETÜ tarafından desteklenmesine karşın, bağımsız bir çalışma grubu olmasıdır. Diğer afet yönetim çalışmalarıysa bir şirket, enstitü ya da sivil toplum kuruluşu kontrolünde yürütülülüyor.”
Yaygın afetler ile mücadelede kullanılacak sistemler stratejik düzeyde kritiktir
Gelecekteki muhtemel yaygın afetler için hazırlanmanın en etkili adımının, afetleri yönetebilecek ülke çapında dijital bir kurumsal sistem altyapısının kurulması olduğunun altını çizen Akşit, bu amaçla sağlık sistemleri, güvenlik sistemleri, finansal yönetim sistemleri, eğitim sistemleri gibi birçok alanda çözümler sunan yeni dijital sistemlerin devreye girmesi ve mevcut sistemlerle entegre edilmesi gerektiğini kaydetti. Böylesine uzun vadeli ve kapsamlı bir yatırımın ekonomik bir şekilde, evrimsel süreci karşılayabilecek esnek ve ölçeklenebilir dijital sistemlerin tasarımını gerektirdiğini ifade eden Prof. Dr. Akşit, “Ben tam da bu tür sistemleri tasarlayıp kurmak amacıyla yıllar sonra Hollanda’dan Türkiye’ye döndüm” ifadesini kullandı. Akşit, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Yaygın afet döneminde kullanılacak dijital altyapıların doğru çalışması, arızaya dayanıklı, güvenli, emniyetli ve zamanında olması gerekir. Bu yüzden yaygın afetler ile mücadelede kullanılacak sistemler stratejik düzeyde kritiktir. Artık dijital sistem altyapıları ve kritik altyapıların kalite ihtiyaçlarını karşılayacak bir şekilde tasarlanması gerekiyor. Gelecekteki yaygın afetler için hazırlanmanın, devlet yönetiminin hemen hemen her yönünü, toplumsal süreçleri ve kişisel hayatımızı etkileyeceği açıktır. Bu da bizim hedeflediğimiz gibi ekonomik bir şekilde bu evrimsel süreci karşılayabilecek esnek ve ölçeklenebilir dijital sistemlerin tasarımını gerektirmekte.”
Prof. Dr. Mehmet Akşit kimdir?
TOBB ETÜ Mühendislik Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi ve Akıllı Şehirler Laboratuvarı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Akşit, Ankara Mimarlık ve Mühendislik Yüksek Okulunu ve Hollanda’da bulunan Eindhoven Teknik Üniversitesini bitirdi. Yine Eindhoven Teknik üniversitesinden İftihar derecesiyle Yüksek Lisans Diplomasını aldı. Doktorası ise Hollanda’da bulunan Twente Üniversitesindendir. Altı sene kadar Hollanda’da Océ (Canon) firmasında mühendis olarak çalışan Akşit, askerliğini 1982 ve 1983 yıllarında asteğmen olarak Ankara Genelkurmay Başkanlığı Savunma Araştırma Dairesinde yaptı. Genelkurmay Başkanlığında iken hava savunma teknolojileri ve sistemleri üzerine yayınlar çıkardı ve Rapier hava savunma sistemi üzerinde teknik değerlendirme çalışmaları yaptı. Bir süre Amerika’da, New York eyaletinde bulunan IBM araştırma merkezinde çalıştı. 2000 – 2019 yıllarında Hollanda Twente Üniversitesinde Yazılım Mühendisliği Bölüm Başkanlığını yürüttü. 2020 ocak ayından itibaren ‘TÜBITAK Uluslararası Lider Araştırmacılar’ projesi kapsamında TOBB ETÜ’de çalışıyor.
Akşit’in hem elektronik hem bilgisayar mühendisliği uzmanlığı olup aynı zamanda idari tecrübesi bulunuyor. Akşit, çok karmaşık ürünleri imal eden ileri teknolojik firmaların geleceğe dönük olarak liderlik durumuna erişmeleri ve bu durumu korumaları için gerekli bilgi ve altyapının tespit edilmesi ve bu bağlamda kapasite planının oluşturulmasında çalıştı. 1988’den beri Avrupa Birliği ve Hollanda Milli Teknolojik Stratejik Programlarının oluşturulmasında ve firmalara sağlanan desteklerin denetlenmesinde danışmanlık yapıyor. Başta Hollanda olmak üzere, Türkiye, Almanya, ABD, Danimarka, Fransa, İrlanda, İspanya, İtalya, İsveç, İsviçre, Kanada, Macaristan, ve Portekiz’de, ileri teknoloji firmalarına ve binlerce mühendise 150’nin üstünde kurs verdi. (En son kurs 2019 yılı sonunda İstanbul’da Softtech firmasına verildi) Yirmi yıldan beri Ericsson, Philips, ASML, Océ (Canon), Thales, Beko-Grundig, TAI, Aselsan, Havelsan, Roketsan, Capgemini, Siemens, Softtech gibi büyük firmalara danışmanlık yapmakta.
Hollanda Krallığı Ulaştırma Bakanına Hollanda’daki mevcut durumun değerlendirilmesi ve stratejik planlama ve Hollanda Krallığı Maliye Bakanlığına vergi sisteminin modernleştirilmesi üzerine danışmanlık verdi. Prof. Dr. Mehmet Akşit, bilimsel çalışmaların pratikte uygulanması ve etkin üniversite – sanayi iş birliğinin sağlanması üzerinde çalıştı. Hemen hemen bütün araştırma ve doktora asistanı yetiştirme projelerini ileri teknolojik firmalar ile birlikte yürüttü. Hollanda’daki Twente Üniversitesinde 1990 yılların başından beri yirmiden fazla doktora asistanını bizzat yetiştidi ve ayrıca onlarca doktora komisyonu üyeliği yaptı. Ekibindeki araştırmacılarla beraber, ‘ilgiye-dayalı’ (aspect-oriented) programlama dilleri, bulanık mantığın yazılım sürecine uygulanması, mimari analiz ve sentezi, bazı yazılım kalitelerinin ölçülmesi, tasarlanması ve dengelenmesi üzerine öncü çalışmalarda bulundu. Doktora asistanları ve grubunda çalışan bilim insanlarıyla beraber Prof. Dr. Akşit’in önemli bilimsel buluşları ve bu bağlamda kendisine verilen ödülleri, yüzlerce bilimsel yayını, sunumu, dünyanın birçok ülkesinde bilimsel konuşması ve çeşitli üniversitelerle ortak çalışmaları vardır. 5 Mayıs 2020 tarihine kadar 16.696 bilimsel yayın tarafından kendisine referans verildi. (H index; 35, I10 index 101).
Son yıllarda kendini Türkiye’nin kalkınmasına odaklamış olan Akşit, Beko-Grundig, TAI, Aselsan, Havelsan, Roketsan, Türk-Siemens ve Softtech firmaları ile ortak çalışmalar yürüttü. Türkiye’de üniversite sisteminin ve üniversite – sanayi iş birliğinin mükemmelleştirilmesi üzerine çalışmalar yaptı, bu konuda birçok sunum gerçekleştirdi ve yüzlerce sayfa raporu gerekli makamlara iletti. Havelsan, Aselsan, Roketsan ve TAI firmaları ile yapılan çalışmalarda 160 doktora elemanının yetiştirilmesi konusunda bu firmalarda çalışan mühendisler ile fikir birliği sağlanmış, yurt içi ve yurt dişi uzmanlar ve bilim insanlarıyla temasa geçilmiş ve araştırma konuları detaylı olarak tanımlanmıştır. 2020 yılında TOBB ETÜ’de akıllı şehirler üzerine araştırma laboratuvarı kurdu. Akıllı şehirler araştırma faaliyetinin uygulama alanı olarak, ilgili firma ve üniversiteler ile iş birliğine giderek ‘Yaygın Afetler Dijital Yönetim İttifakı’nın kurulmasında öncü rol oynadı.
