Fransız interneti öldü
İnternetin amcası, Fransız icadı Minitel’di. 1978’de Fransa’nın Brötanya bölgesinde (kuzey batı kıyıları) deneme olarak başladı. 1982’de ülkede resmen faaliyete geçti. 30 yıl sonra, 30 Haziran 2012’de “artık kar edemediği için” kapatıldı. Acı hikaye…
İnternetin babası değildi, çünkü Minitel’den internete yol yoktu. Sadece telefon ve modemle ulaşılan bir videomesaj sistemiydi. 1980 başlarında Fransızların hızlı treni TGV, Ariane roketi ve Minitel, Fransız teknolojisinin “tepe” yaptığı yıllardı. Hele Minitel, yepyeni bir uygulamaydı.
Fransız PTT’si PC’ye benzeyen Minitel terminallerini, evinde telefonu olan herkese bedava dağıttı. Ama, Minitel’le yapılacak her aramanın fiyatları vardı.
Sunulacak bilgi hizmetini, sadece “gazete” olarak tescil edilen şirketler sağlayacaktı. Sırf Minitel’den para kazanmak amacıyla çok sayıda “gazete” ortaya çıktı. Bunların bir kısmı, “Minitel Rose” olarak bilinen (Türkiye’de 900’lü hatlara benzer) erotik konuşma/yazışma hatları kurdular.
1999’da 60 milyonluk Fransa’da 9 milyon terminal üzerinden 25 milyon kişi Minitel’in 26 bin değişik hizmet bilgisinden yararlanıyordu. İnternet “gibi” olmadığı için, sadece bilgiyi bir kaynaktan, kullanıcıya hızla aktarıyordu, o kadar. Ve bir de bugünkü sosyal medyayı çağrıştıran biçimde milyonlarca kişi Minitel üzerinden birbiriyle sohbet ediyordu- yazışarak.
2005’te Minitel 351 milyon kez kullanıldı. Bağlantı süresi 18.5 milyon saati buldu. Fransız PTT’si bundan 206 milyon avro kazandı. Ama “gerçek” internetle rekabet edememeye başlamıştı iyice. 2007’de geliri 100 milyon avroyu biraz aştı. 2010’da ise gelir 30 milyon avroya inmişti. Minitel’i “kapatma” kararı, özellikle yaşlı nüfusta itirazlara yol açtı. 30 yıldır Minitel’le hayatlarını sürdüren milyonlarca yaşlı Fransız, “mahvolacaklarını” söyledilerse de kapatma tarihi 30 Haziran 2012 olarak ilan edildi.
1999’daki 9 milyon terminalden geriye, 30 Haziran itibarile 810 bin terminal kaldı. Bunlar kısa sürede koleksiyoncuların gözdesi olacak. Doğu Almanya’nın Trabant modeli teneke otomobillerinin “nostalji objesi” olması gibi.
Minitel, Fransızca komut alan, tam bir Fransız ürünüydü. Her şeyleriyle farklı olmakla övünen, bunu dünyanın kafasına her zaman kakan Fransızlar için internet bir Amerikan icadı olarak kaldı uzun süre. AB ülkeleri içinde internete en zor ısınan ülke Fransa oldu. Ama küresel gerçekler, Minitel gibi statik (inovasyona kapalı) ve bilgi depolamayan, yavaş bir sistemin yaşamasına fırsat vermezdi. 30 yıl yine de iyi dayandı. Sizlere ömür.
