MERNİS ve KPS, e-Devlet’teki projelerin temeli ve kapısı haline geldi
Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü, Bilgi İşlem Daire Başkanı Emre Önyurt, ‘İş Sürekliliği Merkezi’ projesinin; kesintisiz hizmet sunma özelliğine sahip, iş sürekliliği anlamında Aktif-Aktif çalışan Türkiye’de ilk ve şu ana kadarki tek kamu projesi olduğuna dikkat çekti ve “Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü, vatandaş odaklı hizmet sağlayan tüm kurumlar ve vatandaşlarımız için #HayatınızınHerAnında sloganımızla vazgeçilmez uygulamalar sunan bir kamu kurumu haline geldi” ifadesini kullandı.
“Günümüzde bilgiye kolay erişim ve bilgi çağının doğurduğu ihtiyaçlarla sunduğu imkânlar, özellikle de giderek artan nüfus hareketleri ve bilişim teknolojilerindeki gelişmelerle kamu yönetiminde verimlilik anlayışı; nüfus hizmetlerinin daha etkin, güvenilir ve süratli bir şekilde yürütülmesini zorunlu kılmakta” açıklamasını yaparak konuşmasına başlayan Emre Önyurt, “Bu çerçevede, nüfus kayıt sistemini çağımızın gereklerine ve yeni yönetim anlayışına uygun bir yapıya kavuşturmak amacıyla İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce kısaca MERNİS olarak ifade edilen ‘Merkezi Nüfus İdaresi Sistemi’ uygulamaya koyuldu” hatırlatmasını yaptı. Önyurt, “MERNİS projesi kapsamında kâğıt ortamında tutulan tüm nüfus kayıtlarının elektronik ortama aktarılarak merkezi bir yapıda tutulması, bu bilgilerde meydana gelen değişikliklerin 973 ilçe Nüfus Müdürlüğü ve 81 İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğünce anlık güncellenmesi ve güvenli bir ağ üzerinden paylaşıma açılması amaçlandı” bilgisini verdi ve “Proje kapsamında 28 Ekim 2000 tarihinde her Türkiye Cumhuriyeti vatandaşına algoritmik ve rastgele 11 haneli bir sayıdan oluşan Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası verildi. Böylece isim benzerliğinden dolayı ortaya çıkan aksaklıkların giderilmesi ve kamu kuruluşları arasındaki bilgi alışverişinin hızlandırılması hedeflendi” dedi. Önyurt, açıklamasına şunları ekledi: “Bu hedef doğrultusunda 2005 yılında, vatandaş odaklı hizmet sunan kurumların tek bir numara üzerinden ve doğru bilgilerle işlem tesis etmesini sağlamak, sahteciliği önlemek, bürokrasi ve kırtasiyeciliği azaltmak amacıyla ‘Kimlik Paylaşımı Sistemi’/KPS uygulaması hizmete sunuldu.”
Bürokratik işlem ve süreçlerde vatandaşların evrak temini yükümlülüğü azaltılıyor
KPS hakkında daha detaylı bilgi veren Önyurt, şunları aktardı: “KPS; Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü merkezî veri tabanında tutulan kişi ve adres verilerine, kamu kurum, kuruluş ve kamu hizmeti sunan tüzel kişilerin, güncel ve güvenli bir şekilde, 7 gün 24 saat esasıyla çevrim içi ve yetkisi ölçüsünde erişmesine imkân sağlayan sistemdir. KPS’den faydalanan kurumlar, ihtiyaç duydukları kişi bilgileri, nüfus kayıt örneği veya yerleşim yeri adresi gibi bilgi ve belgeleri nüfus müdürlükleriyle yazışma yapmadan veya vatandaşlardan istemeden doğrudan ve anında KPS’den temin edebilmekte. Böylelikle tüm kamu hizmetlerinde nüfus müdürlüklerinden talep edilen bilgi ve belgelere ilişkin bürokratik işlem ve süreçlerde vatandaşlarımızın evrak temini yükümlülüğü azaltılarak hayatlarının kolaylaştırılması sağlandı. Şu anda başta kamu kurumları olmak üzere noterler, bankalar, özel hastaneler, enerji dağıtım şirketleri, meslek odaları ve sigorta şirketleri gibi çok geniş bir yelpazede 2 binin üzerinde kuruma KPS’den hizmet sunuluyor. Bu da uzaktan çalışmanın önem kazandığı ve neredeyse zorunlu hale geldiği koronavirüs sürecinde KPS’nin sunduğu hizmetin önemini bir kez daha göz önüne çıkarıyor.”
‘Kimlik Paylaşımı Sistemi’ üzerinden yıllık sorgu sayısı: 20 milyar
Önyurt, “KPS, koronavirüs sürecinde; başta İçişleri Bakanlığımızın ‘Vefa Sosyal Destek Grupları’nın 65 yaş üstü vatandaşlarımıza hizmet sunumunda yaş ve adres kontrolünü sağlamasında, ‘Seyahat İzin Belgesi’ başvurularının alınma süreçlerinde doğru kişiye ve doğru adrese hizmet sunulmasında, kurumların geliştirdiği uygulamaların temel bileşeni olarak arka planda kesintisiz 7/24 çalışarak hizmet verdi. Bunu rakamlarla ifade edecek olursak KPS’den 2020 yılının 01.03.2020-01.06.2020 tarihleri arasında geçen yılın aynı dönemine oranla 296 milyon daha fazla sorgu gerçekleştirildi. Ayrıca KPS üzerinden günlük ortalama 65 milyon, yıllık ise 20 milyarın üzerinde sorgulama yapıldığını da belirtmek gerekir” açıklamasını yaparak MERNİS ve KPS’nin tüm kurum ve kuruluşların e-Devlet kapsamındaki projelerinin temeli ve kapısı haline geldiğinin altını çizerek “Bunun en güzel örneği ise Sağlık Bakanlığının HES kodu uygulamasında kimlik kartlarının seri numarasını baz alarak HES kodu üretmesidir” ifadesini kullandı.
Ankara ve Konya’da ‘İş Sürekliliği Merkezi’
HES kodu ile ilgili bilgi vermeye devam eden Önyurt, “Bu kapsamda ayrıca Genel Müdürlüğümüzce verilen randevular HES kodu ile verilmeye başlandı. HES kodu kontrolü ile 4.453.765 risksiz vatandaşımıza randevu verildi, 19.763 vatandaşımız riskli kategoride olduğu için sistem tarafından randevu verilmedi. Bunun yanı sıra ileriye dönük randevu alan vatandaşlarımızın sağlık durumlarında oluşabilecek değişiklikler düzenli olarak kontrol edilerek risk taşıyan vatandaşlarımızın randevu alması önlendi ve nüfus müdürlüklerimizin daha az riskle çalışması sağlandı. İşte bu bilinçten hareketle 365 gün ve 7 gün 24 saat esasıyla kesintisiz hizmet sunmak için yola çıkan Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğümüz, ‘İş Sürekliliği Merkezi’ projesini hayata geçirdi. ‘İş Sürekliliği Merkezi’; Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü sistemlerinin devamlılığı ve yedekliliğinin sağlanması, nüfus verilerinin doğal afet ve olağanüstü durumlara karşı korunmasının yanında elektronik ortamda yürütülen tüm nüfus hizmetlerinin kesintiye uğramaksızın sürdürülebilmesi amacıyla Ankara ve Konya’da oluşturuldu, kesintisiz hizmet sunma özelliğine sahip iş sürekliliği anlamında Aktif-Aktif çalışan Türkiye’de ilk ve şu ana kadarki tek kamu projesidir” şeklinde konuştu.
e-Devlet üzerinden sunulan hizmet sayısı 29’a çıkarıldı
Emre Önyurt, “Genel Müdürlüğümüzde özellikle TCKK, pasaport ve sürücü belgesi randevu işlemlerinden sorumlu olan Alo 199 çağrı merkezimiz 4 Nisan 2020 tarihinden itibaren ‘Seyahat İzin Belgesi’ taleplerini ‘İçişleri Bakanlığı Vefa İletişim Sistemi’ üzerinden almaya başladı” açıklamasını yaptı ve şu noktalara değindi: “Ayrıca Genel Müdürlüğümüz https://randevu.nvi.gov.tr/ web sayfasından verilmekte olan randevu hizmetlerine, vatandaşlarımızın daha kolay erişebilmesi amacıyla mobil uygulama geliştirildi, randevu talep, doğrulama ve sorgulama gibi işlemlerin yapılması sağlandı. ‘Seyahat İzin Belgesi’ başvurularının alınması ve gelen çağrılara daha sağlıklı ve etkin şekilde cevap verebilmek adına 94 yeni vatandaş temsilcisi alındı ve sunucu sayısı iki katına çıkarılarak santral sistemi teknik altyapısı tamamen yenilendi. Böylelikle geçen yıl nisan-ekim ayı döneminde 6 milyon olan çağrı sayımız, 2020 yılında aynı dönemde 22 milyonun üzerine çıktı. Vatandaşlarımızın nüfus müdürlüklerine giderek aldıkları hizmetleri mekân sınırlaması olmaksızın alabilmesini sağlamak amacıyla e-Devlet üzerinden sunulan hizmet sayımız Mart 2020’den sonra 19 dan 29’a çıkarıldı.”
EVS entegrasyonlarıyla 9,5 milyon kişi bulunduğu yerden işlemlerini yaptırdı
“Sınırların kaldırılmasına değinmişken yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın nüfus olaylarının dış temsilciliklerimiz üzerinden anlık olarak Genel Müdürlüğümüz merkezi veri tabanına aktarması ve aktarılan bilgilerin anlık olarak KPS’den hizmet alan kurumlarla güncel olarak paylaşılması amacıyla 2011 yılında uygulamaya konulan ‘Elektronik Vatandaşlık Sistemi’ (EVS) sisteminden bahsetmekte fayda var” ifadesini kullanan Önyurt, şunları paylaştı: “Sağlık Bakanlığı EVS entegrasyonu sağlanarak doğum ve ölüm olaylarının yazışma yapmadan ve vatandaşların nüfus müdürlüklerine gitmesine gerek olmadan ilgili sağlık kuruluşu tarafından veri tabanımıza yazılması sağlandı. Böylelikle pandemi sürecinde kişilerin nüfus müdürlüklerinde yoğunluk oluşturması azaltıldı. Doğum olaylarının bildiriminde doğan bebeğin ismine karar verilmesi halinde TCKK başvurusunun sağlık kuruluşunun bildirimi sırasında Genel Müdürlüğümüze otomatik olarak iletildiğinin ve kimlik kartının kişiselleştirilerek bildirilen adrese teslim edildiğini unutmamak gerekiyor. Koronavirüs sürecinde EVS sistem entegrasyonu ayrı bir hız kazandı ve Türkiye Noterler Birliği ile yapılan entegrasyon ile ‘Ölüme Bağlı Tasarruf’; vasiyetname gibi olayların, Adalet Bakanlığı ile yapılan çalışmalarla de nüfus kayıtlarına tescili zorunlu olan boşanma, velayet, vasi tayini, evlat edinme, gaiplik gibi mahkeme kararlarının Genel Müdürlüğümüz merkezi veri tabanına aktarması sağlandı. Böylelikle pandemi sürecinde yaşanan nüfus olaylarının bildirimi sürecinde kesinti ve aksama yaşanmadan vatandaşlarımızın temas oranı en aza indirildi. EVS üzerinden Dışişleri Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Adalet Bakanlığı ve Türkiye Noterler Birliği ile yapılan entegrasyonlar kapsamında bugüne kadar yaklaşık 9,5 milyon kişinin Nüfus Müdürlüğüne giderek gerçekleştirebileceği bir işlemi yazışma yapmadan, yurt içi veya yurt dışında bulunduğu yerden ve başvurduğu kurumdan yaptırması sağlandı.”
MAKS’ı yaygınlaştırma çalışmaları devam ediyor
Koronavirüs, ülkemiz ve dünyada hız kesmeden devam ederken yakın zamanda yaşadığımız Elazığ ve İzmir depremlerinin yaşattığı acıları en aza indirebilmesi adına Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünün yaptığı çalışmalara değinmekte fayda olduğunu vurgulayan Önyurt, “Bilindiği üzere Genel Müdürlüğümüzce ‘Adres Kayıt Sistemi’ (AKS) Projesi kapsamında ‘Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi’ hayata geçirildi. Bu projeyle, adreslerin belli bir standarda kavuşturulması, adres bilgilerinin elektronik ortamda merkezi bir yapı içerisinde güncel tutulması öngörüldü. Böylelikle öncelikle geçmişte sokağa çıkma yasağıyla yapılan nüfus sayımı uygulamaları son buldu ve nüfus sayımları için vatandaşların evlerine hapsolmasına gerek kalmadı. Akabinde Yüksek Seçim Kurulu ile yapılan entegrasyon çalışmalarıyla seçmen listelerinin her an güncel bir şekilde hazırlanması mümkün hale geldi. AKS projesinin devamında ise ‘Mekânsal Adres Kayıt Sistemi’ (MAKS) Projesi çalışmalarına başlanmış olup yaygınlaştırma çalışmalarımız devam etmekte. Bu projeyle adres verilerinin koordinat verileriyle tanımlanarak mekânsal nitelik kazanması, kent bilgi sistemlerinin merkezi veri tabanıyla entegrasyonunun sağlanması, yapı ruhsatı başvuru sürecinin elektronik ortama aktarılması, yapı kullanım ve değişiklik izniyle cins değişikliği işlemlerinin elektronik ortamda yapılabilmesi hedeflendi” şeklinde konuştu.
Arama kurtarma çalışmalarının daha hızlı ve etkin yürütülebilmesine katkı sunduk
Önyurt, “Genel Müdürlüğümüzce yürütülen bu çalışmaların ne kadar doğru adımlar olduğunu ve kazanımlarını yakın zamanda yaşadığımız Elazığ ve İzmir depremlerinde gördük” değerlendirmesini yaparak “Zamanla yarışılan bu süreçte, depremden etkilenen binalarda yaşayan kişi bilgileri anlık olarak AFAD ekipleriyle paylaşıldı. Böylece arama kurtarma çalışmalarının daha hızlı ve etkin yürütülebilmesine katkı sunuldu” dedi. Çalışmaları devam eden projelerin başında ‘Elektronik Kimlik Doğrulama Sistemi’ (EKDS) projesi bulunduğunu vurgulayan Emre Önyurt, EKDS ile ilgili şu bilgileri aktardı: “EKDS; TCKK yardımıyla kamu hizmetinden yararlanan kişinin kimliğinin kolay ve güvenli bir şekilde tespit edilmesine, hizmetten yararlanan ve hizmet veren bilgilerinin yer-zaman bilgileriyle doğrulandığı bir sistemdir. 22 Ekim 2020 tarihli ve 31282 sayılı Resmi Gazetede EKDS Yönetmeliği yayımlandı ve bu yönetmelik kapsamında EKDS yönetimine ait altyapı sistemi oluşturuldu.” Kimlik doğrulama işleminin; KEC (Kart Erişim Cihazı) ile yapıldığının altını çizen Önyurt, “KEC; yeni nesil elektronik kimlik kartları için altyapısı tamamen yerli ve milli olarak TÜBİTAK BİLGEM tarafından geliştirilmiş özel bir kart okuyucudur. Cihaz, içinde bulunan GEM (Güvenli Erişim Modülü) sayesinde, kimlik kartıyla güvenli bir bağlantı kuracak ve kart sahibinin biyometrik verisiyle güvenli bir şekilde kimlik doğrulama yapılmasına imkan sağlayacaktır. Ayrıca EKDS kapsamında TCKK’ya e-İmza yüklenebilmesi için çalışmalara başlandı. 2021 yılı içerisinde EKDS’nin ve TCKK’nın e-İmza özelliğinin kullanımının yaygınlaşmasını hedeflemekteyiz” açıklamasını yaparak konuşmasını şöyle tamamladı: “Gelinen noktada, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü yalnızca nüfus olaylarının işlendiği ve tutulduğu bir birim olmanın ötesinde vatandaş odaklı hizmet sağlayan tüm kurumlar ve vatandaşlarımız için #HayatınızınHerAnında sloganımızla vazgeçilmez uygulamalar sunan bir kamu kurumu haline geldi.”
Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü Bilgi İşlem Daire Başkanı Emre Önyurt
