e-Ticaret dalgası büyüyor, ama…

Bilişim Sanayicileri Derneği (TÜBİSAD), Deloitte Digital işbirliğiyle hazırlanan “TÜBİSAD Ekonominin Dönüştürücü Gücü: E-Ticaret Etki Analizi 2020 Raporu, Türkiye E-Ticaret Ekosistemine Bakış” başlıklı araştırmanın sonuçlarını paylaştı. E-ticaret ekosistemi ile e-ticaretin ekonomik ve sosyal etkilerini ölçmeyi hedefleyen çalışma, sektör bileşenleriyle görüşmeler ile 220’den fazla işletme ve bin 500 tüketici ile yürütülen saha çalışması sonuçlarına dayanıyor. Küresel e-ticaret trendlerinin incelendiği raporda, pandemi etkisiyle 2020 yılında dünyada internet kullanan her beş kişiden dördünün e-ticareti deneyimlediği vurgulanıyor. Türkiye ise pandemi etkisiyle hızla büyüyen bu küresel pazar içerisinde e-ticaretin GSYH’ye oranının yüzde 4,5’e ulaşması ile birlikte 2020 yılında olgun pazarlar arasına girmiş görünüyor. Türkiye ekonomisi 2020’de reel olarak yüzde 1,8 büyürken, e-ticaret harcamaları pandemi etkisiyle yüzde 45 büyüdü. E-ticaret harcamalarının yerli hane halkı nihai tüketim harcamaları içindeki payı yüzde 8 olurken, e-ticaret alışverişlerinin yüzde 63’ünün mobil uygulamalar üzerinden yapıldığı görülüyor. TÜBİSAD Yönetim Kurulu Başkanı Levent Kızıltan, “Çalışmamız, ülkemizin e-ticarette olgun pazarlar arasına girdiğini gösteriyor. Ama bölgeler arası dijital uçurum, e-ticaretin faydalarının tabana yayılımı açısından tehdit oluşturuyor. Dijital olgunluk seviyemizi tüm bölgelerimizde yükseltebilirsek, e-ticaret alanında ülkemizi daha da ileri seviyelere taşıyabiliriz” dedi.

Tüketiciler pazaryerinde buluşuyor

Pandemi ile e-ticaret yapan tüketicilerin e-ticaret alışveriş sıklığı artıyor. Tüketicilerin yüzde 51’i, e-ticaret kanallarının tercihinde en etkili faktörün ‘uygun fiyat’ olduğunu belirtiyor. Tüketicilerin e-ticarette en yaygın alışveriş yaptığı kategori yüzde 85 oranla giyim ürünleri olurken, tüketicilerin yaklaşık yarısı pandemi döneminde dijital içerik kullanımlarını artırdığını belirtiyor. Tüketicilerin en çok tercih ettiği e-ticaret kanalı ise yüzde 91 oranla e-ticaret pazaryerleri.

Raporda, e-ticarete katılan işletme sayısının 2015’ten bu yana toplam yüzde 42 arttığı vurgulanıyor. Geçtiğimiz yıl toplam satışları içerisindeki internet satış payının arttığını belirten işletmelerin oranı yüzde 65 olurken, işletmelerin yüzde 22’si internet satış kanalı için ek istihdam oluşturduklarının altını çiziyor. Pandemi sonrası da internet satışlarının artacağını düşünen firma oranı ise yüzde 39.

Yerel işletmelerden yapılan e-ticaret harcaması 216 milyar TL’ye ulaştı. E-ticaretin toplam gayri safi katma değer katkısı 253 milyar TL. E-ticaret toplam istihdama 1,9 milyon çalışanla katkıda bulunuyor. E-ticaretin Türkiye’de toplam vergi katkısı 56 milyar TL. E-ticaret bölgesel gayrisafi katma değerinin (GSKD) Türkiye bölgesel gayrisafi katma değerine oranı yüzde 5,6. E-ticaret destekli istihdamın Türkiye istihdamına oranı ise yüzde 7,2.

Faydalar tabana yayılmalı

Raporda e-ticaretin, lojistik ve ödeme sistemleri gibi bileşenleri arasında dijital dönüşüm süreçlerine katkısı da görülüyor. İşletmelerin yüzde 81’i internet satışlarıyla dijital yetkinliklerinin arttığını belirtiyor. Geleneksel lojistik sektöründe mikro dağıtım gibi çeviklik ve teknoloji odaklı yeni değer önerileri gelişirken, lojistik sektöründe 2020’de yapılan tüm gönderiler içerisinde e-ticaretin payı yüzde 60. Kargo sektöründe 2020’de yüzde 65 istihdam artışı da yaşandı. Türkiye’de e-ticaret ile birlikte elektronik ödemelerin de benimsendiği gözlemleniyor. 2020’de kartlı ödemelerin toplam e-ticaret işlemleri içerisindeki payı yüzde 61 olurken, 2019’dan bugüne e-cüzdanın toplam e-ticaret işlemlerindeki pay artışının yüzde 50 olduğu görülüyor. Raporda e-ticaretin faydalarının toplumsal tabana yayılması için öneriler şöyle sıralanıyor:

• Bölgelerve demografik sınıflar arası dijital adaptasyon seviyelerinin dengelenmesi
• Ambalaj kullanımı ve iade kolaylıklarının çevreyenegatif etkisinin önüne geçilmesi
• Siber saldırılarla kişilerinfinansal ve özel verilerinin çalınmasının engellenmesi
• Dijital dönüşümeparalel mevcut işgücünün eğitilmesi ve istihdamın korunması