Açık kaynak, açık kod ve açık bilimin gelişmesi için çalışmalar devam ediyor

‘Yapay Zekâ ve Büyük Veri Kitap Serisi’nin 4’üncü kitabı, Prof. Dr. Şeref Sağıroğlu ve Dr. Mustafa Umut Demirezen editörlüğünde; ‘Yorumlanabilir ve Açıklanabilir Yapay Zekâ ve Güncel Konular’ başlığında yayımlandı. Sağıroğlu ve Demirezen şunları kaydetti: “Bu kitabın, yapay zekâ ve büyük veri konularında yapılacak çalışmalara ışık tutması, yeni çalışmaların yapılmasına katkı sağlaması, bu konuda yapılacak olan iş birliklerini geliştirmesi ve en önemlisi ise ülkemizde bu alanda duyulan ihtiyacı bir nebze de olsa karşılaması, açık kaynak olarak sunulmasıyla da kaynaklara erişimi kolaylaştırıcı bir başvuru kitabı serisi olması beklenmekte.” Ayrıca ‘Yapay Zekâ Ve Büyük Veri Kitap Serisi’ projesine katkı sağlamak isteyen uzmanlar, bu seriye destek vermeye davet ediliyor.

Gazi AI Center’ın ‘Açık Kaynak ve Açık Bilim Felsefesi’nin yaygınlaştırılması kapsamında sürdürdüğü ‘Yapay Zekâ ve Büyük Veri Kitap Serisi’nin 4’üncü kitabı yayımlandı. Yapay Zekâ ve Büyük Veri Analitiği Güvenliği Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Şeref Sağıroğlu, kitabın Önsöz’ünde; “Son yıllarda yapay zekâ ve büyük veri, ülkelerin kalkınma planlarını, politikalarını, stratejilerini, yönetimini; eğitimden sağlığa, ticaretten hizmet kalitesini artırmaya, Ar-Ge’den teknolojiye, verilerden değer üretmeye kadar pek çok alanı etkiliyor ve katkılar sunuyor” ifadesini kullanarak şunları kaydetti: “Gazi Üniversitesi bünyesinde ‘büyük veri ve yapay zekâ’ alanını destekleyen; Bilgisayar Bilimleri, Bilgisayar Mühendisliği, Bilişim Sistemleri, Bilgi Güvenliği Mühendisliği, Adli Bilişim, Yazılım Mühendisliği gibi yüksek lisans ve doktora programlarını barındırıyor. Diğer yandan Gazi Üniversitesi; ülkemizde ilk kez ‘Büyük Veri Analitiği ve Laboratuvarı’nı 2021 yılında açtı. WoS verilerine göre siber güvenlik alanında ülke bilimine katkı sağlamada birinci sırada, yapay zekâ konusunda 6’ıncı sırada ve büyük veri alanında ise ülke bilimine katkı sağlamada 5’inci sırada yer almakta. Yapay Zekâ ve Büyük Veri Analitiği Güvenliği ABD (İngilizce) yüksek lisans programına da sahip. Yapay Zekâ ve Büyük Veri Analitiği Güvenliği Uygulama ve Araştırma Merkezi ise 2021 yılında hizmete açıldı. Bunlara ilave olarak bu alanları hem destekleyen hem de gelişimine katkı sağlayan diğer merkez ve programları da bünyesinde barındırmakta. Bu merkezin kurucu müdürü olarak, büyük veri ve yapay zekâ alanlarında üniversitemizin bundan sonra da bu alanlarda katkılarını sunmaya devam edeceğini aktarmak isterim” açıklamasını yaptı.

‘Büyük Veri ve Yapay Zekâ’ konusunda Türkçe kaynak eksikliği giderilmekte

Kitabın editörleri; Prof. Dr. Şeref Sağıroğlu ve Dr. Mustafa Umut Demirezen ‘Yapay Zekâ ve Büyük Veri Kitap Serisi’ fikrinin Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi ile gerçekleştirilen ‘Türk Beyin Projesi’ kapsamında yürütülen iş birliği projesi kapsamında ortaya çıktığını aktararak şunları kaydetti: “Gerek Gazi Üniversitesinde yaptığımız çalışmalar gerekse ülkemizde bu konuda yapılan çalışmalar incelendiğinde, dünyada büyük veri ve yapay zekâ konusunda çok fazla açık kaynak veri, kod, kitap, proje, doküman var iken ülkemizde maalesef bu konuda kaynaklar olsa da bunların yeteri kadar genele açık olmadığı, yeteri kadar Türkçe kaynak bulunmadığı görüldüğünden, ‘Büyük Veri ve Yapay Zekâ’ konusunda açık kaynak kitap serisi hazırlama projesi başlatıldı ve bu kapsamda da bu kitap serisi çıkarılmaya başlandı. Açık kaynak yaklaşımların, ülkelerin gelişimine büyük katkı sağladığı, yapılan işlerin ve çalışmaların gerek nitelik gerekse niceliğini artırdığı, dijital dönüşümün faydaya dönüştürülmesinde çarpan etkisine sahip olduğu ve ülkelerin bilimsel gelişmelerini hızlandırdığı bilinmekte. Açık kaynak yaklaşımların bilimsel çalışmaların artmasına katkısının yüzde 65’lere kadar yükseldiği raporlanmakta. Foster Açık Bilim raporunda yer alan bir ankette akademisyenlerin yüzde 73’ü yayınlanan araştırma verilerine erişmenin kendi araştırmalarına katkı sağladığını belirtiyor. Açık kaynak yaklaşımların katkılarını daha iyi anlatmak için dünyada önemli pek çok örnek mevcut. Bilgisayar işletim sistemlerinde Linux, kelime işlemde OpenOffice, açık kaynak resim işleme tekniklerini yayımlayan OpenCV kütüphaneleri, Google’ın ise sunduğu yüzlerce açık kaynak ve ücretsiz hizmetler bulunmakta. Veri paylaşımının artmasıyla çalışmalar çoğaldı, yeni çalışma ortamları oluşturuldu, farklı çalışmalar desteklendi ve yeni başarılı modeller geliştirildi. Ülkemizde de bu felsefenin yaygınlaşmasının ülke olarak yaşadığımız hızlı değişim ve dönüşüme katkı sağlayacağı değerlendirilmekte. ‘Yapay Zekâ Ve Büyük Veri Kitap Serisi’ projesine katkı sağlamak isteyen uzmanlarımızı bu seriye destek vermeye davet ediyoruz.”

Her bölüm alana katkı sağlayan akademisyen, kamu çalışanı ve yöneticiler tarafından hazırlandı

Bu kitap serisinin 4’üncü cildi olan ‘Yorumlanabilir ve Açıklanabilir Yapay Zekâ ve Güncel Konular’; 9 farklı bölümü içeriyor. Veri ve yapay zekânın kapsamlı ve farklı açılardan irdelendiği bu ciltte; yorumlanabilir, açıklanabilir yapay zekâ yaklaşımları, graf sinir ağları, kuantum sinir ağları, gerçek saha problemleri, büyük veri yaklaşımı, kod karıştırmada yapay zekâ kullanımı gibi konular kapsamlı olarak ele alınmakta. Teorik ve pratik çalışmalar verilirken karşılaşılabilecek yeni riskler, problemler ve sonuçta alınması gereken önlemler ve yapılması gerekenler farklı alanlar için sunuluyor ve elde edilen sonuçlar değerlendiriliyor. Her bir bölüm; bu alana katkı sağlayan, alanında eğitim alan, tez hazırlayan, çalışmalar yapan akademisyen, kamu çalışanı ve üst düzey yöneticiler tarafından hazırlandı. Sağıroğlu ve Demirezen kitapla ilgili şu noktaları vurguladılar: “Bu kitabın, yapay zekâ ve büyük veri konularında yapılacak çalışmalara ışık tutması, yeni çalışmaların yapılmasına katkı sağlaması, bu konuda yapılacak olan iş birliklerini geliştirmesi ve en önemlisi ise ülkemizde bu alanda duyulan ihtiyacı bir nebze de olsa karşılaması, açık kaynak olarak sunulmasıyla da kaynaklara erişimi kolaylaştırıcı bir başvuru kitabı serisi olması beklenmekte. Bu eser serisi açık kaynak olarak gerek bu proje için hazırlanan internet sayfasında gerekse üniversite ve ilgili kurumların internet sayfalarında yayınlanmakta. Açık Kaynak, Açık Kod, Açık Bilimin gelişmesi dileğiyle…” Kitaptaki bölümleri kaleme alan diğer isimler ise şöyle: Feyza Yıldırım Okay, Mustafa Yıldırım, Utku Köse, Elif Eryaşar, Şerife Büyükköse, Hande Çavşi Zaim, Metin Yılmaz, Esra Nergis Yolaçan, Betül Ersöz, Halil İbrahim Bülbül, Murat Akın, Emrah Yılmaz, Tuncay Küçükpehlivan,  Çağrı Şahin, S. Mine Okumuş, Pelin Canbay. Bu kitap serisi açık kaynak olup çevrim içi paylaşımı veya dağıtımı ücretsiz olarak gerçekleştiriliyor.

‘Yapay Zekâ Büyük Veri Kitap Serisi’nin 4’üncü kitabının pdf linki için tıklayınız.