Anlam çıkartabildiğiniz sürece veriniz değerlidir
Sürekli büyüyen ve her adımda anlamlandırılması gereken veri, doğal olarak depolama ve analitikte bütüncül ve yeni yaklaşımları gerekli kılıyor.
Birçok kanaldan akan veri, bu dev verinin ve veri akışının kalitesi, gerçek zamanlı analitik becerilerle verinin fayda üretebilmesi, tüketiciyi kazanmak için bu rotayı kullanırken, şirketin insan kaynağının da tüm departmanları ile bu farkındalığa erişmesi… Tüm bunlar ve daha fazlası artık bir gereklilik. Veriye sırtını dönme lüksü kimsede yok. Kurumsal fayda kadar regülasyonlara uyum da tüm bu adımların önemli bir gerekçesi. Pandemi gibi beklenmedik durumlara karşı olabildiğince hazırlıklı olabilmek için bu konuda adımlar önem kazanıyor. BTvizyon Dijital de bu gerçek ışığında 13 Ekim 2020 tarihinde “Veri Ambarı ve Analitik 2020” dijital etkinliğine imza attı.
İlk sunumu yapan EY Teknoloji Danışmanı ve Veri ve Analitik Müdürü Fatma Cengiz Altıntaş, “Verinin Yolculuğu” başlığında veri ve veri ile ilgili yaklaşımların gelişimine odaklandı. Günümüzde veri ve analitik başlığında birçok farklı disiplin var ve Fatma Cengiz Altıntaş’ın belirttiği gibi, analitiğin de başlı başına istatistik biliminin üzerine inşa edildiğini görüyoruz. Bununla beraber, hedeflenen veriden değer yaratma süreçlerini hayata geçirmek için teknolojiden yararlanılacak platformlar kurgulanması da şart. Bu arada, veri bir BT yatırımı ya da operasyonel yan ürün olmakta ziyade strateji odaklı ele alınmaya başlandı. Bu kadar veriye sahip olmak, regülasyon kontrolünü de beraberinde getiriyor. Veri ve analitik alanında değişik bir gelişim haritasına dikkat çeken Fatma Cengiz Altınaş’a göre, bireysel inisiyatifler ya da ‘komünite’ adı verilen yapılar üzerinden ilk temellerin atıldığı görülüyor. Bunların kurumsallaşması, büyük teknoloji firmalarının yönlendirmesi kapsamında verinin artık bir ürün değil, stratejik bir varlık olarak ele alındığı görülüyor. Bu bakış açısı ile beraber, beklentiler de değişip farklılaşmaya başlıyor. Platform bazlı bakıldığında ilişkisel veri tabanları, NoSQL veri ambarı üzerinden büyük veri gündeme geliyor. Yani, Altıntaş’ın tabiriyle sadece sahip olduğumuz veriyi değil, daha çok veri üretme ve dışarıdan veri elde etme konseptlerini, sonrasında verinin demokratikleşmesiyle farklı paydaşlara daha erişilebilir hale gelmesinde yer alan mimarileri konuşuyoruz. “Böylece veri bizim için bir servis, hizmete dönüşebilecek bir kaynak haline geliyor. Veriden elde ettiğimiz servisleri kullanmak istiyoruz. Bu noktada da Data Public yapılarını görüyoruz. Bunları birbirinin yerine geçen yapılar olarak düşünmeyin. Her birini yeni kimlikler, fırsatlar sunan yeni teknolojiler olarak değerlendirebiliriz” diyen Fatma Cengiz Altıntaş, şöyle devam etti:
“Rotanızı doğru kurgulayın, bu sizin yolculuğunuz”
“Başarılı bir yolculuk geçirebilmek için farklı disiplinleri ele almak gerekiyor. Hızlı bir dönüşüm var. Mevcut yetkinlikleri değiştirmek, aynı zamanda kurumsal hafızanın kaybolması anlamına da gelebilir. Mevcut yetkinliklerin nerede kullanıldığı, nasıl bir organizasyon yapısıyla ele alındığına ilişkin sorularla mevcut durumu sorgulamakta yarar var. Analitik tarafta bir projeye başlayacağınız zaman birçok farklı ekibin bir araya gelerek oradaki tasarımı kurgulaması ve uygulanabilirliğini test etmesi gerek. Regülatif ihtiyaçlar, güvenlik gereçleri olmazsa olmazlar, belirli kurumlar tarafından denetlenen yapılar. Bu noktayı da yönetişim yapısı ve çalışma modelleri içerisinde ele almak şart. Bazı şirketlerin tüm bunları çok stratejik bir şekilde ele alıp büyük dönüşüm projeleri yapma yoluna çıktığını, çoğunluğu oluşturan diğer şirketlerin ise daha bireysel ya da belirli iş birimleri inisiyatifleri ile daha deneysel bir bakış açısıyla ilerlediklerini görüyoruz. Teknoloji olarak da ne gibi yatırımların yapılacağı ya da yatırımın yapılıp yapılmayacağı gibi konuları sorgulayıp değerlendirerek çıkacağımız yolu kurgulamak gerekiyor. Artık veri ile ilgili değer çok önemli. Veri dönüşümü ya da diğer projelerde belirlenen değer hedefini unutmamak çok kritik. Çünkü bu projeler çok uzun süren projeler. Değer olgusunu gözden kaçırdığınızda, projelerin kendi içerisindeki problemlerle boğuşup zaman kaybettiğini, paydaşlar arasında zedelenmeler ya da güven eksikliği gibi problemlerle karşılaşıldığını görüyorsunuz. Adım adım ilerlemek, ama adımların uyumlu olup olmadığını kontrol etmek adına gitmeye çalıştığınız hedefi belirlemek kritik. Bu yolculuk size özel. Bunu yaparken tüm seviyelerde iş, BT ekiplerinizin bu bilince sahip olması gerek ve bu noktada kültürel değişimi kurgulamak önemli.”
Veri işleme teknikleri doğru buluşmalı
OneDataLake Uzman Çözüm Mimari Kutay Çilingiroğlu, “Yeni Nesil Veri Entegrasyonu” başlıklı sunumunda veri entegrasyonu özelinde ihtiyaçların ne yönde evrildiğini ele aldı. Buna göre, konu ihtiyaçlar olduğunda herkes yalın halde duran karmaşık, heterojen veriden bir katma değer yakalamaya çalışıyor. Bu çaba kapsamında gerçek zamanlı raporlar oluşturma çabası, karar alma süreçlerinde bunların uygulamalarla desteklenmesi isteği ne çıkıyor. Kutay Çilingiroğlu’na göre, bu ihtiyaçları karşılayabilecek birçok veri işleme tekniği var. “Cloud uygulamaları, streaming platformları, AI, makine öğrenmesi gibi birçok uygulama hayatımıza girdi. Veriyi eş zamanlı olarak doğru araçlarla nasıl ileteceğimiz, farklı boyutlardaki veriyi bulup hangi teknolojilere aktarabileceğimiz ise en kritik sorular” vurgusunu yapan Kutay Çilingiroğlu’na göre, büyük resim içerisinde mücadele edilmesi gereken büyük parça da burada başlıyor. “Buradan bir katma değer elde etmek istiyorsak veriyi zamanında ve iyi şekilde kullanmamız gerekiyor. Bu noktada analitik ve raporlama araçlarına veriyi doğru zamanda aktarmak önemli” diyen Çilingiroğlu, birçok farklı platformun varlığına dikkat çekti ve ekledi: “Kurumlar bu platformlar üzerinde birçok çözüm setleri geliştiriyorlar. Önemli olan ise bu platformlara veriyi nasıl gerçek zamanlı, analitik hedefleri tam olarak gerçekleştirecek şekilde nasıl iletileceği.” Çilingiroğlu’na göre, böyle bir mimari DataOps olarak adlandırabileceğimiz bir otomasyon süreci ile olduğu takdirde platformlar da veriye gerçek zamanlı olarak ulaşabilirler. “Yeni nesil veri entegrasyonu Change Data Capture (CDC) mimarisi üzerinden yükseliyor” vurgusunu yapan Çilingiroğlu, bu yorumunu şöyle detaylandırdı:
Otomasyon önem kazanıyor
“Firmanızda dağınık bir şekilde duran veriyi alıp ilgili analitik süreçlere atmak istediğinizde kaynak platformunuzda gerçekleşen her türlü operasyonun özel ortamlarınızda eş zamanlı olarak yapılması gerekir. CDC kapsamında bu tip bir DataOps yaklaşımı daha hızlı kararlar almamızı sağlar. Tüm bu veriyi toplamak için gösterdiğimiz efor, maliyetten arınmış olacaktır. ‘Modern Integration’ sistemi kurgusal olarak kaynak ortamında başlamalı ve analitik süreçlerin, uygulamaların tüketiciye gelen noktaya kadar uçtan uca bir süreç olmalı. Öncelikli olarak gelen veriyi bilmemiz, heterojen kaynakları destekleyebilmesi lazım. Birçok kaynakta farklı tipte veri mevcut. Bunların hepsine tek bir potada erişebilir, yönetebilir, gönderebilir olmamız gerek. Tüm bu sürecin otomasyon içerisinde olması, mümkün olduğu kadar az bu işe dokunmamız önemli. Bu sistemin ölçeklenebilir olması, tüm bu mekanizmayı destekleyecek bir yönetişim yapısına sahip olması da şart. Genel olarak bahsettiğim bu heterojen kavramlar, bizim portföyümüzde geniş bir yere sahip. Modern entegrasyon sağlayabileceğimiz ortamlara da bunu otomatize ederek son kullanıcının görebileceği ilgili data şemalarına sokabiliyoruz. Bu noktada kullanıcı hatalarını azaltma şansına sahipsiniz.”
Stratejik süreçler ön planda
Dijital etkinlik her zaman olduğu gibi bir panelle noktalandı. Yönetim danışmanı Sadi Abalı’nın yönetiminde “Veri Analitiği ve Veriye Dayalı Yönetim” panelinin katılımcıları Intertech Genel Müdür Yardımcısı Ayşe Büyükkaya, Veloxity Bilgi Teknolojileri CEO’su Bahadır Kuru, OneDataLake Genel Müdürü Gökçe Öztürk ve İş Bankası Veri Yönetim Bölüm Müdürü Ümit Bilik oldu. Veri kullanma ve verinin analiz edilerek işletmede kullanılma çabaları çok uzun bir geçmişe dayanıyor; ancak son yıllarda AI, ML gibi teknolojilerin kolay ulaşılabilir ve kullanabilir hale gelmesi, dijitalleşmenin de yaygınlaşması ile birlikte veri yönetimi, veri analitiği daha kritik ve stratejik hale gelmeye başladı.
Panelistlerin dikkat çektiği gibi, işletmeler artık haftalık, aylık, raporlarla bazı kişilerin belirli aralıklarla aksiyon almalarına bağımlı kalmak istemiyor. Gerçek zamanlı ya da gerçek zamana yakın verileri kullanarak bazı kararların, aksiyonların alınması ise temel hedef.
