Bandrol ücreti hesapları dağıttı
Ağ ve iletişim alanında faaliyet gösteren, gümrüklerde işlem yapan BT firmaları, 24.07.2017 tarih ve 2017/10628 sayılı tebliğ sonucunda açtıkları beyannamelerde TRT Bandrol uygulaması ile karşılaştı. İlk yıllarda sadece TRT yayını alan cihaz olarak televizyonları görürken, bu son değişiklik ile TRT yayını alma potansiyeli olan her türlü cihazdan TRT bandrol ücreti alınabiliyor.
Söz konusu tebliğde 8517.62.00.90.00 nolu Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP) kapsamında switch, router, firewall, modem gibi ürünleri ithal eden firmaların açtıkları beyannamelerde %8’lik TRT Bandrol vergisi de yerini aldı. TRT Bandrolü uygulaması sürecine baktığımızda, teknoloji geliştikçe uygulamanın da genişlediğini görüyoruz. Değişiklik ile cihaz tanımı şöyle değiştiriliyor: “Bu Kanundaki cihaz ifadesi asli fonksiyonu farklı olsa dahi dâhili tuner, internet veya başka bir yolla ilave bir yazılım veya donanım desteği olsun veya olmasın her türlü görsel ve/veya işitsel yayınları alabilen cihazın bütününü ifade eder.”
Enerji payına karşılık bandrol
Yakın zamanda sanayi siciline kayıtlı işletmelerin maliyet yüklerinin azaltılması amacıyla 'üretime yönelik elektrik kullanımlarından TRT payı alınmayacak' şeklinde bir karar alındığını hatırlatan Sistem Global Danışmanlık Kurucu Ortağı ve Yeminli Mali Müşavir Hüseyin Karslıoğlu, bu kapsamda sanayi işletmelerinden alınan TRT enerji payının kaldırıldığı bilgisini paylaşıyor. Hüseyin Karslıoğlu, kurumun da yaşanan bu gelir kayıplarını telafi edebilmek adına hem cep telefonu ve bilgisayar bandrol ücretlerinde bazı değişikliklere gittiği hem de daha önce bandrol uygulamasına tabi olmayan cihazların da TRT bandrolü uygulamasına tabi tutulmaya başlandığı detayını paylaşıyor.
İletişim pazarındaki paya odaklanılıyor
Bir cihazın içinde TRT yayını alması için ilave bir yazılım veya donanım desteği olması aranmıyor. İnternet üzerinden veya başka bir yolla her türlü görsel ve/veya işitsel yayınları alabilen cihazlar bu bandrol ücretinin konusunu oluşturuyor. Böylece, dolaylı da olsa TRT yayını almaya hizmet eden bu ürün gruplarının da bandrol ücretine konu olduğunu anlıyoruz.
Simet Yönetim Kurulu Başkanı Sinan Bedir'e göre ise aslında tebliğde belirtilen ürünler kapsam içerisinde değil. Tebliğ, birçok ürün GTİP nosunu veya ana sınıfını belirtmekle birlikte, ürün özelinde, hangi ürünler için geçerli olduğunu belirtmiş. Fakat sorun şu ki, verilen GTİP nosu ana sınıf olmayıp, bahsi geçen router, switch, modem, AP, firewall gibi ürünleri de kapsayan bir GTİP ve Gümrük Yazılımı'nda bunu ayırt edici bir bölüm bulunmadığından, muayene memurunun insafına kalmış durumda. Bu tebliğ ile aslında hedeflenen, Sinan Bedir'in de dikkat çektiği gibi, akıllı iletişim aygıtlarının da bandrol kapsamı içerisine alınmak istenmesi. Türkiye BT pazarının önemli bir bölümünü iletişim ürünleri kapsıyor. Tebliğ ile hedeflenen ise Bedir'in tabiriyle 'bu büyük pastadan gelir elde etmek’. Bedir bu tabirini şöyle detaylandırıyor: “Ağ ve iletişim ürünleri temel itibarı ile TRT ile bağı olmayan, internet omurgasının kurulması ve sağlıklı işlemesine yönelik cihazlar.”
Potansiyel eksenli bakış açısı gözden geçirilmeli
EY Türkiye Vergi Hizmetleri Ortağı Sercan Bahadır’ın da dikkat çektiği gibi, burada önemli olan konu, cihazların bu düzenleme kapsamında olup olmadığının değerlendirilmesi gerekliliği. Belirtilen cihaz tanımına giren her türlü cihazdan TRT Bandrolü tahsilatı yapılıyor. “Ancak son yapılan düzenleme ile bandrol ücreti alma konusunu TRT yayınından yararlanma hususundan çıkartılarak TRT yayınından yararlanılıp yararlanılmasa da sadece bu yayını alma potansiyeli olması nedeni ile bu cihazlara TRT bandrolü tatbik edilebiliyor” detayını paylaşan Bahadır’a göre, asıl bu bakış açısının gözden geçirilmesi gerek.
Nihai tüketicilere olumsuz yansıma kaçınılmaz
Söz konusu Bakanlar Kurulu kararı ile TRT bandrol uygulamasına tabi tutulan cihazların ithalatında ödenen TRT bandrol ücreti, aynı zamanda ithalde tahsil edilen ÖTV ve/veya KDV matrahına ilave edilerek tahsil edilmekte. Bu durumda, hem cihazın fiyatı artmakta hem cihaz üzerinden alınacak vergi yükselmekte. “Bu durumda bireysel teknoloji kullanıcılarından tutun, bu cihazların ithalini yapan kurumsal tüketicilere kadar her kesimi etkileyecek bir karardan bahsediyoruz” eleştirisini yapan Hüseyin Karslıoğlu’nun belirttiği gibi, bu etki, bu cihazları nihai tüketiciye ulaştıran firmaların kâr oranını korumak için aradaki farkı bu cihazların fiyatlarına yansıtmaları neticesinde nihai tüketicilere olumsuz olarak yansıyacak.
Maliyet baskısı karşısında zam kaçınılmaz
Son dönemde Sanayi 4.0 ön planda. “Özellikle Avrupa Birliği (AB) içindeki şirketler yeni bir sanayi devrimi olan bu yaklaşımı tartışırken, bu yeni yaklaşıma zıt bir düzenleme yapılması tabii ki bu sektörde faaliyet gösteren şirketleri olumsuz etkileyecektir” saptamasını paylaşan Sercan Bahadır, bir çelişkiye daha şu sözlerle dikkat çekiyor:
“Bu düzenleme ile ilgili olarak 1 Temmuz tarihi itibari 7033 sayılı bir kanun yayımlandı. Bu kanun ile sanayinin geliştirilmesi ve üretimin birçok teşvik ile desteklenmesi amaçlanıyor. Bu düzenlemenin bu kanunda yer alması da bir çelişki olarak karşımıza çıkıyor. Çünkü bu karar ile kapsama giren bu ürün gruplarından %10 TRT Bandrol ücreti tatbik edilecek. Hem sanayi hem de bireysel teknoloji kullanıcısı üzerinde %10’luk bir maliyet baskısı oluşmasının bu alanın gelişmesine olumsuz etki yapacağını öngörüyoruz.”
“Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın bu tebliğ ile ilgili yanlış uygulamadan hızla vazgeçerek, düzeltmeleri yapacağı görüşündeyim” beklentisini dile getiren Sinan Bedir, aksi durumda keyfi icraatlar, bireysel uygulamaların sonuçta sektörel sorunlara dönüşebileceği riskine işaret ediyor. Öyle ki, büyük oranda ithalata bağlı BT sektörü donanımları içerisinde büyük bir paya sahip olan bahsi geçen ürünlerin üzerine eklenecek %8'lik TRT Bandrolü, son kullanıcıya da %10-12 ilave maliyet artışı olarak yansıyabilecek. Bu arada Sinan Bedir, TRT Bandrolü uygulamasında, bandrollerin ithalat sonrasında ürünlerin kendi kasaları üzerine yapıştırılması zorunluluğunu da bu maliyetler içerisine dahil etmek gerekebileceğine işaret ediyor.
Kişiye bağlı süreç baskısı
Hüseyin Karslıoğlu’nun belirttiği gibi, Bakanlar Kurulu kararı ile TRT bandrolüne tabi tutulan tüm cihazların yerli ve yabancı üreticilerini, ithalatçılarını ve nihai tüketicilerini yakından ilgilendiren bandrol düzenlemesi ile birlikte Türkiye’de satılan söz konusu tüm cihazlara artan maliyetler nedeniyle zam yapılması gündeme gelecek. Sinan Bedir de benzer eleştirilerini şöyle detaylandırıp örnekliyor:
“Kamu tarafından gümrük uygulamalarına ilişkin alınan kararlar, Gümrük Komisyoncusu, Gümrük Müşaviri ve Gümrük Memurları gibi sadece kendi ekosistemi içerisinde değerlendirildiği ve işlem gördüğü için, BT oyuncuları ve kullanıcıları maliyet sonuçları dışında hiçbir konuya vakıf olmuyorlar. Kamu, ilgili kararlar konusunda yeterince bilgilendirme yapmakla birlikte, teknolojiyi doğru kullanamamakta. Bazı noktalarda da kullandığı teknolojiye tutsak olmakta. Özellikle gümrüklerde işlem yapanlar bilirler, birçok konuda muayene memuru ile karşı karşıya kalınmakta. Kişisel insiyatife açık bırakılan noktalar nedeni ile Türkiye gümrüklerinde kendi ithalat ve ihracat işlemlerini yapan firma sayısı, tüm firmalar içerisinde %2-3’lük bir rakamı geçmemekte. Bir örnek vermek gerekirse; NAS cihazlarına ilişkin, teknolojinin çıkışından bu yana ithalat gerçekleştirmekteyiz. NAS cihazları hem masaüstü hem de kabine bağlanabilir formda üretilmekte. Bu ürünlerin kabinet montajları için gerekli olan kabin montaj ray aparatları, yıllardır cihazın ana sınıfı olan 8471.50.00.90.00 GTİP numarasının aksam ve parçaları olan 7777777777777 GTİP pozisyonundan düzenli olarak beyan edilerek ithal edilmekteydi. Fakat 2013 yılında Ankara gümrüklerinde bir muayene memuru, bu kabin için olan raylı montaj aparatını, cihazın aksam ve parçaları olarak değil, mobilyalarda kullanılan çekmecelerin ray aparatı için olan 9999999999 GTİP pozisyonundan çekilmesine hükmetti. Tarife değişimi ile başlayan bu süreç, ithalatçı firmaya binlerce TL ceza olarak yansıdı. İşlerinin, taahhütlerinin gecikmesi ve bunlardan doğan cezalar da cabası.”
“10’uncu maddedeki ifade yeniden incelenmeli”
BTHABER Şirketler Grubu Başkanı Murat Göçe: “24.07.2017 tarih ve 2017/10628 sayılı tebliğ ile artık switch, modem, router gibi tüm cihazlara bandrol şartı getirilen Bakanlar Kurulu kararı ile alınan tebliğde bandrol alma zorunluluğu gelen cihazlar listesinin 10. maddesi aynen şöyle: ‘Her türlü görsel ve/veya işitsel yayınları alabilen cihazlar.’
Öncelikle bandrol alınma mantığı nedir bakalım. Bir yayın kuruluşu örneğin TRT, TV ve radyo yayınını ücretsiz yapar. Bu yayını almak isteyenler de bandrol adı altında bu yayıncı kuruluş için bir ücret öder. Peki switch ve modem gibi ağ ürünleri için neden bandrol gerekiyor, bunu anlamış değiliz. Bu bandrol mecburiyeti, fiyatlara %8 üzerinde bir maliyet yansıtır. Bu da zaten tek haneli kârlarla yapılan bilişim projelerine ciddi etki edecek. 10. maddedeki “Her türlü” ifadesinin yeniden incelenmesi ile sektörümüz bir miktar soluk alacaktır. Her ekonomik tedbirde darbe yiyen bilişim sektörü, son yıllarda artsa da en az teşvik, hibe ve kredi alan bir sektör. Bizler bilişimde KDV bile alınmaması gerektiğini savunurken, bilişimin temellerini oluşturan ağ donanımlarına bandrol şartı getirilmesini yeni bir ‘büyüme engeli’ olarak görüyoruz. 2023 için konulan ‘Bilişim Ülkesi’ olma hedefimizi yakalayamayacağız gibi gözüküyor, bari 10 yıl daha ertelenmesin diye bu bandrol tehlikesini devlet büyüklerine iletelim en azından. Bu işlediğimiz konuya sektörümüzün gözde STK’larının da dikkatini çekebilirsek ne mutlu.”
“İzah çabası, yanlış anlaşılma riski taşıyor”
Simet Yönetim Kurulu Başkanı Sinan Bedir: “Ağ ve iletişim alanında faaliyet gösteren BT firmaları, sektör STK’larının güçlü ve etkin olmaması nedeni ile ciddi gümrükleme problemleri ile karşı karşıya kalmakta. Bunlardan en sonuncusu, tüm sektörü temelden etkileyebilecek. Aslında ilgili tebliğ içinde hangi ürünlerin TRT Bandrolü kapsamına alındığı yazılmış olmasına karşın, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın yazılımı otomatik olarak firmaları bu yükümlülük altına almakta. Bilindiği üzere, gümrüklerimizde, açılan beyannamelerin muayenesini ve kapamasını yapan gümrük muayene memurlarına switch, router, modem gibi ürünlerin bu kapsamda olmadığının izahı da her tür yanlış anlamaya açık kalmış bulunmakta. Yani, eğer muayene memuru, “Hayır ben kabul etmiyorum, ürünleriniz bu tebliğ kapsamında” derse, yapabileceğiniz tek şey TRT Genel Müdürlüğü’ne başvurmak. Tabi ki TRT bu konuda cevabını verebilmek için bağımsız kuruluşlar, üniversite veya meslek kuruluşlarından test, muayene ve ispat isteyebilecektir. Halihazırda bu kapsamda onay vermedikleri birkaç dosya hukuk yoluna başvurmuştur.”
“Bandrol; gelir içindeki payını artıracak”
EY Türkiye Vergi Hizmetleri Ortağı Sercan Bahadır: “TRT’nin üç ana gelir kaynağı bulunuyor. Bunlardan biri bandrol ücretleri olup, gelir kaynakları arasında %35–40 ağırlığa sahip. Yine enerji üzerinden bir TRT payı alınıyor (1 Temmuz itibari ile sanayi hariç) ve bunun da ağırlığı %40-45 civarında. TRT bandrol ve payının toplam gelirin yaklaşık %80’ini oluşturduğu görülüyor. Bu açıdan bakıldığında, son değişiklik ile bandrol ücretlerinin gelir içerisindeki nisbi oranını arttıracağı tahmin ediliyor.”
“İki kez bandrol ücreti ödenecek”
Sistem Global Danışmanlık Kurucu Ortağı ve Yeminli Mali Müşavir Hüseyin Karslıoğlu: “TRT bandrol ücretleri 2016 yılında yayımlanan 2016/8972 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile gündeme gelmiş ve basında da yer almıştı. Kararla daha önce bandrol uygulamasına tabi olmayan, alıcısı olsun olmasın internete bağlanan cep telefonları da bandrol ücretine tabi hale getirilmişti. Ancak o zaman da kararın cep telefonu fiyatlarına etki edip etmeyeceği, edecekse ne kadar bir fiyat farkı oluşacağı merak edilmişti. Ağustos ayında yayımlanan yeni karar (2017/10628) ile televizyon izleyebileceğiniz, radyo dinleyebileceğiniz her cihaz ve bu cihazların internete ulaşımını sağlayan tüm erişim cihazları da TRT bandrol ücretine tabi hale getirilmiş oldu. Bu maalesef bir kere bir cihazdan TV izleyebilmek için iki kere TRT bandrol ücreti ödeyecek olmanız anlamına geliyor. Bu durumun nihai tüketiciler tarafından fark edilmesi, bu cihazların ticaretini yapan elektronik perakendecilerinin fiyatlara bu değişikliği yansıtmaları sonucunda olacaktır.”
