Bankasız banka kartı
Siyasi bir belirsizliğe giren Zimbabwe’de geçen hafta 1 Bitcoin, 14 bin Amerikan Dolarına kadar çıkmıştı. Sonra bir gün içinde 11 bin dolara iniverdi. Günlük kuru çok yükselen, çok alçalan Bitcoin’e Zimbabwe’deki güvensiz ortam yüzünden halkın ilgisi yine de fazla. Ülkede zaten hiper enflasyon var. 2009’da Amerikan Doları, bu yüzden resmi para birimi olarak kabul edilmişti. Ayrıca ülkeye büyük yatırım yapan Çin parası da… Komşu Güney Afrika parası da… Şimdi umut Bitcoin’de.
Hem merak uyandıran, hem kaygı yaratan Bitcoin, 170 – 200 milyar dolar değeri olduğu hesaplanan bütün kriptoparalar içinde en ünlüsü. Dedikoduya en açık olanı. Çünkü merkezi bir denetimi olmayan (internetin ilk dönemleri gibi) bu ödeme sistemi internette her türlü kayıtsız ve tezgahaltı alışverişe uygun. Örneğin, hakerler fidye istediklerinde ödemeyi Bitcoin ile istiyorlar. İnternetin Karanlık Web bölgesinde Bitcoin geçerli para birimi. Daha “mazbut” sayılan Ethereum, hatta Bitcoin’den ayrılan Bitcoin Cash, ve diğer birimler Dash (Digital Cash), Zcash, Monero, Ripple, Litecoin ile birlikte 1,275 kriptopara var. Yanlış okumadınız: Bin iki yüz yetmiş beş. Bu, “şimdilik” bir rakam. Çünkü bunların işletim sistemi: Blok Zinciri. Ama bu sistemi kullanmayanlar da var: IOTA, tamamen Sanayi 4.0 düzenine uygun olarak icat edilen bir ödeme sistemi. IoT’ler arasında yapılacak “insanın karışmadığı” alışverişlerde kullanılmak üzere: “Iota” ingilizcede gıdım, zerrei nebze anlamına.
Ve şimdi de karşınızda Kriptopara Banka Kartı. Adı Dragoncard. Londra Hisse Senedi Borsası’nın (London Stock Exchange) ismini çağrıştıran, ama orayla ilgisi olmayan London Block Exchange (LBX- bir startup) tarafından Visa yardımıyla İngiltere halkının hizmetine sunuluyor. Elinizdeki Bitcoin’i (veya diğerlerini) bu kartla nakit paraya çevirmek için. Günlük alışverişte kullanımı zahmetli ve pahalıya gelen Bitcoin, bu kartla gündelik yaşamda Visa’nın kabul edildiği her yerde para gibi kullanılabilecek. Üstelik, burada saklı gizli karanlık bir durum da yok. Bu kart için İngiltere’de finansal işlemleri denetleyen Financial Conduct Authority izin verdi. Kartı çıkartan LBX’in kurucusu Ben Dives, Credit Suisse’de 18 yıl çalıştıktan sonra “geleceğin” kriptoparada (finansta inovasyon) olduğunu görüp, özel sektörden 2 milyon Sterlin girişim sermayesi toplayarak bu işe girişti.
Ama rekabet, kapıda bekliyor. Yine Londra merkezli Revolut adlı bir başka bir fintek startup 2018’de ABD, Avustralya, Kanada, Singapur, Hong Kong’da hizmete girecek bir ceptel uygulamasını başlatmaya hazırlanıyor: Sadece uygulama (app) üzerinde var olacak dijital bankacılık. Bu karta Visa’nın rakibi MasterCard destek. Kurucusu Nikolay Storonsky, yine eski bir Credit Suisse çalışanı. Revolut, AB’de geçerli olması için AB Banka Lisansı almak üzere başvurdu. Kartın bankası olmayacak, ama yine de bir “banka” statüsüne ihtiyacı var: Finans hukuku 20’inci yüzyıl, finansta inovasyon 21!inci yüzyıl.
