Beyin haritası girişimi
ABD Hükümeti 2 Nisan Salı günü beyin araştırmaları konusundaki çalışmaları hızlandırmak için 3 önemli kurumunu (NIH, DARPA, NSF) görevlendirerek 2014 yılı için ilave bir 100 milyon dolarlık bir fon ayırdı. Aslında beyin bilimleri (neuroscience) konusunda zaten bir çok kurum milyar dolar seviyesinde araştırma desteği veriyor ve üniversiteler ve araştırma kurumlarında bu konularda bir çok çalışmalar yapılıyor. Bu 100 milyon dolarlık miktar şu anda her yıl harcanmakta olanın yanında az. Fakat az bile olsa, belli bir amaca yönelik olduğu için önemli. Bu yeni girişime ‘Brain Initiative’ ismi verildi ve temel amacı, insan genom projesi gibi insan beyninin bir haritasını çıkarmaya yönelik.
Beyin bir canlının merkezi control sistemi; tüm omurgalı canlılarda ve bir çok omurgasız canlıda (sadece deniz anası gibi bir kaç hayvan hariç) var.
İnsan beyninde 10^11 (yüz milyar) neuron dediğimiz hücre var. Bir neuron hücresini diğer neuron hücrelerine bağlayan synapse dediğimiz bağlantı hücrelerinin sayısı (her bir neuron için) 7 bin kadar. 3 yaşındaki bir çocukta synaptik bağlantıların toplam sayısı 10^15 (bir katrilyon) olabiliyor. Bunların sayısı yaşlandıkça azalıyor ve 100 trilyona kadar düşebiliyor.
Bu projenin amacı bütün bu hücrelerin kaydını ve haritasını ortaya çıkarmak ve dolayısıyla beynin nasıl çalıştığı konusunda fikir sahibi olmak. Projenin detaylı amaçlarını ortaya çıkarabilmek amacıyla görevlendirilen iki bilim insanı, bu çalışmalar sonucunda Alzheimer, epilepsi ve travmalı beyin yaralanmaları konusunda ilerleme kaydedebilmek için böyle bir haritanın varlığını gerekli olduğunu ifade ediyorlar.
Binlerce ve hatta yüzbinlerce neuron ve synapse hücresinin aktivitelerini kaydedebilmek yeni teknolojilere ihtiyaç var. Bu tür ölçüm ve kayıtlar nanoteknoloji yaklaşımlarının da kullanılma ihtimali bu projenin çok ilginç ve heyecanlı olacağının işareti.
Doğal olarak projeye şüphe ile bakanlar da var. Beyindeki kimyasal değişimleri zarar vermeden (nondestructive) bir şekilde kaydının çok zor olduğuna dikkat çekmek gerekiyor. Ancak bazı üniversite ve araştırma kurumları (CalTech, Salk Institute) şimdiden heyecanla kolları sıvamış durumda. Bu konuya yatırım yapmaları gerektiğine inanan kurumlar uzman kişileri araştırmacı öğretim üyesi olarak işe almak için çalışmalara başlamışlar.
