Bilişim Dünyası Çalışanlarında Sık Rastlanan Rahatsızlık: Vertigo
Kişi etrafındaki nesneleri veya kendisini dönüyormuş gibi hissetmesi ve denge kaybına uğramasına vertigo denir. Halk arasında baş dönmesi olarak adlandırılan vertigo her baş dönmesi vertigo olarak sınıflandırmak doğru değildir.
Vertigoya neden olan bir çok hastalık ve durum bulunmaktadır. Bu hastalığın nedenlerini inceleyecek olursak vertigo sebepleri 2 ana başlık altında incelenmektedir. Vertigo iki tür altında incelenmektedir: Periferal ve santral
Periferal vertigo: Vertigo hastalarının %80’inde görülen bu tür kulak kristallerinin oynaması olarak açıklanır. Bu durum iç kulağa yoğun basınç oluşması yolu ile merkezi sinir sistemini ve işitme sistemini etkilemektedir. Bu yoğun baskı sonucu yerlerinden oynayan kristaller kişinin denge kaybı yaşamasına ve başında dönmelere sebep olmaktadır.
Santral vertigo: Bu rahatsızlığın başlıca nedeni ise beyne giden kan akışının azalması sonucu dokuların beslenememesi sonucu ortaya çıkar ve en sık görülen santral vertigo nedenidir. Bu nedenin dışında daha nadir rastlanan santral vertigo nedenleri arasında:
- Multipl skleroz (MS hastalığı),
- Kafatasındaki kırıklar,
- Kafa yaralanmaları,
- Nöbetler,
- Enfeksiyonlar,
- Tümörler yer almaktadır.
Vertigo Nedenleri
Kulak kaynaklı bir sorun var ise periferal nedenler, merkezi sinir sistemi kaynaklı ise santral nedenler, sistematik etkilerinden dolayı gerçekleşiyor ise sistemik nedenlerden dolayı kaynaklanmaktadır.
Periferal nedenler arasında; Akut otitis media (Orta kulak iltihabı), Meniere hastalığı, Yabancı cisim varlığı, Taşıt tutması, vestibular sinirin iltihabı, denge ve işitme fonksiyonlarını etkileyen iç kulak iltihabı yer almaktadır.
Santral nedenler arasında; beyincik kanaması, travma sonrası yaralanma, kafa travması sonrası gelişen psikiyatrik, İnfeksiyonlar (Ensefalitler, menenjitler, beyin apsesi), servikal omurilik kas veya bağ doku yaralanması ve tümörler de yer almaktadır.
Vertigo için hangi doktor ve hangi bölüme, ne zaman gidilmeli?
Kişi kendisinde yukarıdaki belirtileri gözlemliyor ise kulak burun boğaz veya nöroloji bölümüne başvurulmaktadır. Vertigo başka bir hastalığın habercisi olabileceğinden dolayı belirtiler fark edildiğinde vakit kaybetmeden doktora başvurmak gerekmektedir. Aşağıda yer alan santral vertigo semptomlarını kendinizde gözlemleniyorsa dikkatli olunması gerekmektedir.
- Yukarı-aşağı gidip gelen hızlı göz hareketleri
- Bulanık görme
- Çift görme
- Yüzde hissizlik
- Yutma güçlüğü
- Ses bozukluğu
- Kol ve bacaklarda güçsüzlük
- Hareketlerde bozulma, sendeleme, sarsılma
- Ani başlangıçlı baş ağrısı
- Tekrarlayan benzer ataklar şeklinde gelen baş ağrıları
Vertigo Belirtileri Nelerdir?
Vertigo hastalığının en sık şikayet edilen belirtisi baş dönmesidir. Kişi etrafındakileri yada kendini dönüyormuş gibi hisseder. Bunun yanında anormal seviyede hızlı tekrarlayan göz hareketleri vertigo atakları sırasında sık görülmektedir. Baş dönmesi sonuçlarından biri olan mide bulantısı ve kusmada bu hastalığın belirtileri arasında sıralanmaktadır. Bu belirtilerin yanında periferal vertigoda tek kulakta duyu kaybı, bir veya iki kulakta birden çınlama, denge kaybı gibi belirtiler görülmektedir. Santral vertigoda ise bilinç kaybı, çift görme, baş ağrısı, konuşma güçlüğü ve kol ve bacaklarda güçsüzlük başlıca görülen belirtiler arasında yer almaktadır.
Vertigo Teşhisi Nasıl Konur?
Vertigo ve baş dönmesi net olarak birbirinden ayrılmalıdır. Vertigoda baş dönmesi sık rastlanan bir belirti iken her baş dönmesi vertigo habercisi değildir.
Teşhisin doğru konması için hastadan şikayetlerini net bir şekilde belirtmesi beklenmektedir. Hasta migrenden, kulak çınlamasından, çift görmeden ve denge kaybından şikayetçi ise bu hastalığın vertigo olması konusunda güçlü bulgulara sebeptir. Fakat yalnızca kulakta çınlama ve işitme kaybı gibi şikayetler Meniere hastalığının şikayetleri ile de örtüştüğünden hastadan test yada daha fazla şikayet anlatması beklenmektedir. Bunların yanında hastanın kullandığı ilaçlarda vertigo belirtilerini tetikleyen ilaçlar olabileceğinden bu ilaçları öğrenmek gerekmektedir. Nörolojik muayenede; Dix-Hallpike testi, Halmagy testi ve istemsiz göz hareketlerinin olup olmadığı kontrol edilmektedir. Doktorun fiziki olarak denge kontrolü ve benzeri kontroller için muayene eder ve ona göre tanısını koyar.
Vertigo Tedavisi
Vertigo bir hastalık olmadığından altta yatan hastalığa göre bir tedavi belirlenmektedir. Vertigonun kesin bir tedavisi olmamakla birlikte ilaç tedavisi, fizyoterapide yapılan egzersizler ve cerrahi tedavi ile yapılmaktadır. İlaç tedavileri arasında kortizol, idrar sökücü ilaçlar, antibiyotikler ve ataklar için geçici rahatlama sağlayan Antihistaminikler verilmektedir. Bunun dışında fiziksel tedaviler için baş dönmesini engellemeye yönelik epley, semont ve foster manevraları yapılmaktadır. İlaç ve egzersizlere cevap vermeyen hastalara sinirin kesilmesi veya labirentin çıkarılması operasyonları uygulanmaktadır. Bu tedavileri uygulayanların aklındaki tek soru vertigo ne kadar sürede iyileşir olsa da bu durum kişinin altta yatan hastalıklarına göre değişiklik göstermektedir.
Vertigoya Ne İyi Gelir?
Vertigo için başlıca yapılması gereken işlem egzersizdir. Kas çalıştıran sporları yapmak bunların yanında sağlıklı beslenip kilo kontrolü, tansiyon kontrolünü sağlamak, stresten uzak durmak ve doğru yatış pozisyonunu bulup o şekilde yatmak yapılabilecek en doğru adımlardır. Bunlara ek olarak kulakta toksik etkisi yapan ilaçları mümkün olduğu kadar kullanmaktan kaçınmak gerekmektedir.
Vertigoya Ne İyi Gelmez?
Vertigo problemi olan kişi ilk olarak eğer kullanıyor ise sigarayı bırakması gerekmektedir. Beslenme konusunda ise aşırı tuzlu ve şekilde gıdalardan, çay, kahve gibi kafeinli içeceklerden uzak durması gerekmektedir. Aşırı yağlanma ile kilo alımı vertigoyu daha kötü bir hale sokmaktadır.
