Bilişim Profesyonellerinin Dijital Dönüşüm Sürecinde Yaşadığı Problemler

BiTekDer, dijital dönüşüm sürecinde yaşanan sorunlara yönelik oluşturduğu çalıştayların sonuçlarını açıklamaya devam ediyor. Rapor, BiTekDer Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Tuncay Işık ve Yönetim Kurulu Üyesi Başak Berk başkanlığındaki kurul tarafından hazırlandı.

Dijital Dönüşümde Karşılaşılan Problemler Çalıştay raporumuzda, BiTekDer’in bilişim profesyonellerinden aldığı geri bildirimlerle başlattığımız tüm çalıştayların bilgilerini vererek, aslında tüm problemlerin birçok ortak noktada birbirleriyle benzer olduğunu göstermeyi amaçladık.

Dijital Dönüşümde Türkiye’nin mevcut durumu tanımlarken yapılan her raporun hazırlayan veya hazırlatan kurumun bakış açısıyla ve genelde kısıtlı verilerle hazırlandığını ama her durumda Türkiye’nin dijital dönüşüm yolculuğunun hala çok başında olduğunu, ülke olarak yapacak çok işimizin olduğu gördük.

Çalıştay araştırma konularımızın detaylı olarak incelenmesinde katılımcılarımızın Üniversitelerden, Dijital Dönüşüm danışmanı hizmeti alan işletmelerden, danışmanlık hizmeti veren işletmelerden ve sektör STK’larından oluşmasının işimizi kolaylaştırdığını söylemeliyiz. Böylelikle problemlere aynı anda birçok açıdan bakabildik. Üzerinde en çok konuştuğumuz konu dijital dönüşümün tanımı idi. Burada da tek bir tanım yapmak yerine bilimsel çalışmalarda en çok atıf yapılan makalelerdeki tanımları ve katılımcılarımızın sunduklarını rapora koymayı uygun bulduk.

Problemleri önce genel problemler ve bu çalıştayın asıl konusu olan Bilişim Profesyonellerine dair problemler olarak ikiye, daha sonra hizmet alan işletmelerde çalışanlar ve danışman firmalarda çalışanlar olarak tekrar ikiye ayırdık. Buna göre Dijital Dönüşüm sürecinde hizmet alan firmalarda çalışanların problemlerinin;

• Liderlik eksikliği,
• Organizasyondaki hatalar ve eksiklikler,
• Başarı ölçümünün eksikliği,
• Güven eksikliği,
• Stratejik plan eksikliği,
• Silolaşma ve proje enflasyonu,
• Kültürel değişimin sağlanamaması,
• Yetersiz danışmanlık hizmetleri

olduğunu, danışman firmalarda çalışan bilişim profesyonellerinin problemlerinin ise

• Yetersiz bilişim ve insan kaynağı,
• Startejik plan eksikliği,
• Standart çerçevelerin (framework) olmaması,
• Emsal projelerin yapılmamış olması,
• Program odaklı bakış açısının olmaması,
• Rekabette öne çıkmak için yapılan eksik çalışmalar,
• Eğitim eksikliği,
• Yetersiz Danışmanlık,
• Mentor (Yönder) Eksikliği,
• Güven Eksikliği olduğunu tespit ettik.

Bilişim profesyonellerini direkt olarak ilgilendirmese de dolaylı olarak ilgilendiren genel problemleri de bir başlık altında topladık.

Bu tespitlerden sonra yaptığımız değerlendirmelere göre konunun paydaşı olan

Üniversiteler, Sanayi ve Ticaret Odaları, Bilişim STK’ları, Bilişim Basını, KOSGEB, Kalkınma Ajansları, kamu, firmalar, danışman firmalar ve danışmanlar tarafından hayata geçirilmesi gerektiğine inandığımız çözüm önerilerimizi sunduk.

Çalıştay sonucunda, katılımcılar olarak bize düşen görev, bundan sonraki adımda tüm paydaşların temsil edildiği bir dijital dönüşüm platformu kurulmasıyla ilgili olarak önderlik edecek arkadaşlarımıza destek vermemiz gerektiğidir.

FİRMA ÇALIŞANLARININ KARŞILAŞTIĞI PROBLEMLER

• Liderlik Eksikliği

Her projede mutlaka etkin ve yetkin bir lider olmalıdır. Liderin vizyon ve hedefini belirleyememesi en önemli problemdir ve tüm çalışanlara sirayet eder. Geleceğin resmi bu aşamada çizilir ve en önemli problem burada başlar. Kararlı ve güçlü adım atmayan lider, BT ekibinin tüm planlarını altüst edebilir. BT çalışanları, liderin net kararı ile start alır. Hedef belirlenemez ise dijital dönüşüm yöntemi ve sürecin adımları havada kalır.

Dijital dönüşüm proje lideri, meslek becerisine ve bilgisine, yüksek iletişim kabiliyetine ve organizasyon becerisine sahip olmalıdır. Doğru lider hem firma sahibi ve/veya yönetim kurulunu hem de çalışanları motive edebilmelidir. Lider idareci gibi davranmamalıdır. Lider gerektiğinde sorumluluk alarak inisiyatif kullanmalı ve karar vermelidir. Liderin projeye inancı tam olmalıdır. Lider, dijital dönüşümü sadece teknik olarak değil psikolojik olarak da desteklemelidir.

• Organizasyondaki Hatalar ve Eksiklikler

Dijital dönüşüm kararı alan firmalarda BT, görev verilen bir departman olarak görülmemelidir. Dijital dönüşümde bilişim profesyoneli her şey değildir ama ilk şeydir. Projenin ilk aşamalarından itibaren strateji ve hedef belirleme toplantılarında mutlaka BT yöneticileri ilk günden yönlendirici olarak yer almalıdır. BT yöneticisinin içinde olmadığı bir karar teknolojik olarak uygulamaya koyulmak istendiğinde ön değerlendirmesi ve hazırlığı yapılmadığı için süreçler uzun zaman almakta, bu da kısa vadeli hedeflerin yerine getirilmesini zorlaştırmaktadır. Dijital dönüşüme başlamadan doğru organizasyon modeli olmayan firmalarda dönüşüm sürecinde bu değişiklik yapılamamaktadır. Belli büyüklüğün üzerindeki firmalarda yönetim ile BT ve diğer departmanlar arasında bir eksen kaymasının önüne geçmek için BT yönetişim danışmanı bulunmalıdır.

Başarı Ölçümünün Eksikliği

Bilişim profesyonelleri için kendi alanlarında henüz genel geçer bir temel performans göstergesi (KPI) belirlenmemişken dijital dönüşüm gibi birçok kritere bağlı olan programlarda, programın geneline dair performans kriterleri kontrol edilse de genellikle BT ile ilgili doğru ölçüm yapılamamaktadır. BiTekDer olarak en kısa zamanda konuyla ilgili çalışmalar yapmayı planlamaktayız.

Güven Eksikliği

Firma, danışman ve çalışanlar arasında tam bir güven ortamı oluşturulması şarttır. Güven olmadan sadece kontrole dayalı proje süreçleri sekteye uğramakta, amaç kontrolü geçmek olduğunda projeler hedefinden sapmaktadır. Kontrol yerine delegasyon kültürü teşvik edilmelidir. Tüm paydaşlara bireysel çabadan çok iş birliğinin değeri anlatılmalıdır. Dirençler her zaman olacak, “Biz daha önce bu denemeleri yaptık, başarılı olamadık” şeklinde yorumlar yapılacaktır. Tüm organizasyonun dönüşüm programını benimsemesi gerekmektedir. Bunun için program başında kısa zamanda hızlı kazanımlar üretecek projeler gerçekleştirilmelidir.

• Stratejik Plan Eksikliği
• Süreçlerin tanımlanmaması
• Projeye ait yatırım büyüklüğünün baştan belirlenmemesi
• Silolaşma ve Proje Enflasyonu
• Kültürel Değişimin Sağlanamaması
• Yetersiz Danışmanlık

DANIŞMANLIK FİRMASI ÇALIŞANLARININ KARŞILAŞTIĞI PROBLEMLER

• Yetersiz Alt Yapı
• Stratejik Plan Eksikliği
• Standart Çerçeveler (Framework) Kullanılamıyor Olması ve Küresel Standartların Net Olmaması
• Emsal Projelerin Yapılmamış Olması / En İyi Pratiklerin (Best Practice ) Olmaması
• Program ve Portföy Odaklı Değil, Sadece Proje Yönetim Odaklı Bakış
• Rekabette Öne Çıkmak Adına Yüzeysel Konseptler ile Müşteri Tatmini Oluşturulması
• Eğitim, Danışmanlık ve Yönder (Mentor) Eksikliği
• Güven Eksikliği

DİJİTAL DÖNÜŞÜMDE YAŞANAN GENEL PROBLEMLER

• Firmaların neden dönüşmesi gerektiğini bilmemesi,
• Firmaların neyi dönüştüreceğini bilmemesi,
• Firmaların nasıl dönüştüreceğini bilmemesi,
• Yatırım maliyetinin yüksekliği ve geri dönüşünün net kriterlere konulamaması,
• Çalışan / Danışman yetersizliği,
• Ülke ve firma teknolojik alt yapısının yetersizliği,
• Dijital dönüşüm konusunda farkındalık seviyesinin düşük olması (dijital dönüşümün önemi hakkında doğru ve yeterli bilgiye sahip olunmaması),
• Firmanın dönüşüm strateji ve hedeflerini hazırlamak için yetkinliğinin olmaması,
• Tüm paydaşların ortak olarak anlayabileceği teknolojik bir dil ve sözlüğün olmayışı, bu nedenle kavramların anlaşılamaması,
• Dijital teknoloji oluşturulması ve herhangi bir kurum veya kuruluşun dijital dönüşüm yapabilmesi için teşvik mekanizmalarının yetersizliği,
• Yerli teknoloji sağlayıcı sayısının sınırlı olması,
• Dijital dönüşümün iş gücünü azaltacağı yönündeki kamuoyunda oluşan yargının olumsuz etkileri,
• Bütünsel bir dijital dönüşümün parçası olan programların dijital dönüşümün tamamı gibi sunulması.

Sonuç ve Öneriler

Dijital dönüşümle ilgili yapacağımız çözüm önerileri bilişim profesyonelleri ile ilgili görünse de aslında bütüne ait problemlerin çözümü de aynıdır. Bütünsel olarak bakarak tüm paydaşların çözümlere katkılarını paydaşlar bazında yazabiliriz.

Dijital dönüşüme başlayan, başlama kararı alan veya henüz karar dahi almamış işletmelerin başlangıç danışmanlığından dijitalleşmeye, teknik alt yapıdan yazılımlara, tüm süreçleri ve alternatifleri görüp inceleyebileceği, tüm paydaşlarını olduğu bağımsız bir platform oluşturmak ön gerekliliklerden biridir.

Çalıştaya Davet Edilen Katılımcılar

Ahmet Duru / Toyota Tsusho Europe / SA ERP Grup Lideri

Ahmet Sedat Yolbol / Bizdata Bilişim Yazılım / Proje Yöneticisi

Bahadır Savacı / İskefe Holding / Bilgi Sistemleri Yöneticisi

Baran Korukluoğlu / Netaş / Yön. Hiz. ve Siber Güv. Hizmetleri Direktörü

Berfin Seydan / Referans Arge Pro.Yön.Dan / Dijital Dönüşüm Stratejisti

Burak Bektaş / H&M / BT İş Geliştirme Yöneticisi

Burak Zobi / Vanderlande / Süreç Geliştirme Müdürü

İsmail Hakkı Şahin / Tum İçtur Yönetim / BT Müdürü

Kerem İlker Şenay / İstanbul Ticaret Odası / Sistem ve Network Bir. Yön.

Kerim Cantürk / Defacto / Dijital İnovasyon Mimarı

Dr. Mehtap Battal / Digital Group Partners / Kurucu Ortak- BAU Öğr. Gör.

Mert Çelen / Monotis Yazılım Danışmanlık / SAP Çöz. Mim. Kurucu Ortak

Dr. Murat Levent Demircan / Galatasaray Üniversitesi / Öğretim Üyesi

Mustafa Ulus / Fibabanka / Ar-Ge ve İnovasyon Ofisi Birim Yöneticisi

Rüştü Arseven / TÜBİDER Bilişim Sektör Derneği / Başkan

Şeyma Soukbaş / İstanbul Ticaret Odası / Yazılım Birimi – Uzman

Turgut Çilingir / ICS Teknoloji / CTO

Volkan Türkyılmaz / NK Teknoloji Çözümleri / Kurucu Ortak

Dr. Yenal Arslan / Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı.

Rapor ile ilgili ayrıntılı içeriklere www.bthaber.com sitesinden ulaşabilirsiniz.