“Bir musibet bin nasihatten evlâdır”
Rus siber korsanların saldırısıyla tüm dünyayla iletişimi kesilen Estonya, bu saldırıdan aldığı derslerle e-devlet konusunda Azerbaycan, Belçika, Hollanda ve İsveç’e danışmanlık yapan bir ülke haline geldi. Tüm bu olumsuzluklardan sonra Estonya, teknolojiyi tüm vatandaşlık süreçlerine yaymış durumda. Estonya’da bilişim ve ulaştırma ile ilgili her konu ekonomi bakanlığına bağlı, bilişime özel bir bakanlık yok.
Turkcell’in en büyük hissedarı olan TeliaSonera’nın ev sahipliğinde Talin ve Bakü’de bazı temaslarda bulunduk. Bu temaslarımızda gördük ki ülke olarak yine bir şeyleri kaçırmak üzereyiz.
Talin’de ilk durağımız EMT oldu. EMT, Estonya’nın en büyük cep telefonu operatörü. TeliaSonera’nın sahibi olduğu Eesti Teleko’ya bağlı olan EMT’nin toplam 812 bin abonesi bulunuyor ve bu yıl itibari ile abonelere 4G hızında internet bağlantısı sunulmaya başlanmış. Sabit genişbant internet ve kablolu TV hizmetleri de sunduklarını belirten EMT CEO’su Valdo Kalm, “2015 yılı sonuna kadar ülkenin yüzde 70’ini 4G kapsamına almayı hedefliyoruz. EMT olarak bugün ülkedeki mobil kimlik kartı uygulamasının yaygınlaşmasını sağlayan öncülerdeniz. Bizim altyapılarımızı kullanarak cep telefonu üzerinden park ücretinizi bile ödemek mümkün” dedi.
Elektronik seçim
Bilgi toplumu olma yolunda internet ve erişimin çok önemli olduğunu kaydeden Kalm, “Mobil penetrasyon ülkemizde yüzde 120 civarında. Estonya’da sayısal kimlik kartı ve pasaport penetrasyonu da yüzde 80 seviyelerinde, evlerde genişbant kullanımı ise yüzde 26. Elektronik kimlik kartlarıyla yaptığımız seçimde geçerli oyların yüzde 24’ü elektronik olarak toplandı. Ve bu uygulama dünyada bir ilk. E-bankacılık tarafında yüzde 97’lik bir işlem hacmine ulaşmış durumdayız. Okulların tamamı e-okul altyapısına ulaştırıldı ve 300 binin üzerinde öğrenci bu şekilde eğitim görüyor. E-sağlık sisteminde de kayıtlı 8 milyon başvuru bulunuyor ve tüm ülke yine bu altyapı içinde yer alıyor” şeklinde konuştu.
Petrol bitecek teknoloji kalacak
Haydar Aliyev, Azerbaycan’ın adeta Atatürk’ü. Aliyev ülkemizde de Türkiye-Azerbaycan dostluğunda “Tek millet, iki devlet” deyişiyle yer etmiş bir isim. Bizimle aynı kanı taşıyan bu ülkenin bizden farkı ise sahip olduğu petrol ve doğalgaz. Ancak tüm bunlara rağmen Azerbaycanlı yetkililer ağız birliği etmişçesine petrol ve doğalgazın gün gelip biteceğini ülkenin geleceğini bilgi teknolojileri üzerine kurmak gerektiğini belirtiyor.
TeliaSonera’nin Azerbaycan iştiraki Azercell’in davetlisi olarak ziyaret ettiğimiz Azerbaycan Bilgi Teknolojileri ve İletişim Bakanı Ali Memed Abbasov da bu vizyonu paylaşan yetkililerden. Türkiye basınına yönelik toplantıda konuşan Abbasov, “Azerbaycan’ın Geleceğe Bakış 2020 vizyonu kapsamında ICT alanında büyük hedefleri var. Ülke olarak GSMH’yi 2 kat büyütme hedefimiz var. ICT bunda çok büyük bir rol oynayacak.
Ülke olarak yeni bir altyapı kuruyoruz. ICT bütün sektörlerimiz için çok olumlu bir katkı yaratacak. ICT sektörü Azerbaycan’da 2002-2009 arasında hep yüzde 32-35’lerle büyüdü. Son üç senedir yüzde 20-22 gibi bir oranda. Önümüzdeki 10 yılda hep yüzde 20-22’lik büyümeleri hedefliyoruz. Her 3 yılda bir ICT sektörümüz iki katına çıkacak” dedi.
Gelecek 10 yılda uzay teknolojisiyle ilgili bir devlet programı yürüteceğiz. Bunun dışında siber güvenlik, dijital TV gibi alanlara yatırım yapacağız. İnovasyonda bölgesel bir güç olmayı hedefliyoruz. Teknoparkları burada toplayacağız. 2020’ye kadar önümüzdeki sekiz yılda devlet olarak ICT’ye 3.6 milyar dolar yatırım yapacağız. Aynı oranda özel sektör de yatırım yapacak. Yani sekiz yılda ICT’ye 8 milyar dolara yakın yatırım yapılacak.
Yazılım ve bilgi hizmetleri alanında güçlenmek istiyoruz. Çevre ülkelere bu servislerimizle çıkacağız.
E-devlet uygulamaları konusunda Estonya’dan çok etkilendiklerinin altını çizen Abbasov, “Estonya e-devlet hizmetleri alanında dünyada lider durumda. Bizim de girişimlerimiz vardı ancak her devlet kurumu kendi uygulamasını yapıyordu. E-devlet sistemimizi onlarla birlikte kuruyoruz. Şimdilik verdiğimiz hizmetler ağırlıklı olarak bilgilendirme servisleri. Önümüzdeki 3 yılda vatandaşa dokunan hizmetlerin tamamını veriyor olmayı planlıyoruz. Estonya ile birlikte çalışmaya devam edeceğiz” şeklinde görüş belirtti.
Azerbaycan 4G ile tanıştı
Azercell’in ülkedeki en büyük operatör olduğuna dikkat çeken Abbasov, sözlerini şöyle bitirdi:
“Azercell ile birlikte güzel projelere imza attık, güzel projeler yapmaya da devam edeceğiz. 4G’yi Azerbaycan’a Azercell’le birlikte getirdik. 4G için Azercell 10-15 bin dolar gibi cüzi bir lisans ücreti ödedi, fakat evrensel hizmet fonumuza
18 milyon dolar yatırdı.
Devlet olarak petrolden gelen güçlü bir kaynağımız var. Paraya ihtiyacımız yok. Özel sektörün elinden paralarını almayalım, onlar paralarıyla yatırım yapsınlar istiyoruz.”
Kazakcell, Londra ve Almati’de uluslararası halka arz işlemlerini başlatıyor
Gelir ve abone sayısı açısından pazar lideri olan Kazakistan telekomünikasyon hizmetleri şirketi Kcell, adi hisselerini global depositary receipts (“GDR”) şeklinde “Uluslararası Halka Arz” ve ardından Kazakistan’da Hisse’lerini “Yerel Halka Arz” etme sürecini başlatacağını bildirdi. Uluslararası Halka Arz ve Yerel Halka Arz, TeliaSonera’nın tamamına sahibi olduğu Sonera Holding’e ait olan mevcut hisselerin, Şirketin yüzde 25’ine kadar olan tutarın satışını kapsıyor. Uluslararası Halka Arz ve Yerel Halka Arz, borsa düzenleyici makamların onaylarını takiben gerçekleştirilecektir. Bu nedenle Kcell’in, GDR’lerin İngiltere’nin borsa işlemlerini düzenleyen resmi kurumunun (UK Listing Authority) listesine kabul edilmesi ve daha sonra Londra Borsası’nda işlem görebilmesi için başvurularını yapması bekleniyor.
