Bir zamanlar internet…
İnternet, Türkiye’ye 1986’da Avrupa Akademik ve Araştırma Ağı (EARN) vasıtasıyla girdi. Kullanımı sadece üniversiteyle sınırlıydı. Buna rağmen kapasite yetmedi. Sonuçta, 12 Nisan 1993’te ODTÜ’de ilk “resmi” internet bağlantısı yapıldı. Ülkemizde bu tarih, internetin başlangıcı olarak kabul edilir. Meraklıları ve bazı şirketler, ilk internet aboneleri oldular. Ama, internetin halka “inmesi” için 25 Ağustos 1995’e kadar beklemek gerekti. O gün, Taksim’de AKM otoparkında kurulan dev ekranda Bill Gates, Windows 95’i Jay Leno’yla birlikte tanıttı. Yayın hayatına geçeli birkaç yıl olmuş özel televizyonlarımız olayı canlı yayınladı.
Windows 95 bir milat oldu: İnternete bakış açısı, ondan öncesi ve ondan sonrası olarak siyah-beyaz ayrılıyor. Önceki dönemde, internetin, herkes tarafından bedava kullanılacak bir araç olduğu inancı egemendi. O yıllarda Türkiye’de adı hiç bilinmeyen (ki, şimdi bile sadece bilenlerin bildiği) internet öncüleri, bu uygulamadan “para kazanmayı” düşünmediklerini -daha sonraki yıllarda- açıkça söylediler. Onlara göre internet, tamamen insanlığın ortak kullanımına bedava sunulmalıydı.
• Tim Berners-Lee, www sistemini oluşturdu, geliştirdi. Ama, bunun patentini bile almadı. Şimdi 56 yaşında. Amerikan Bilimler Akademisi üyesi.
• Steward Brand, dünyanın ilk “bilgi kataloğu”nu (Whole Earth Catalogue) oluşturdu. Sürekli güncelledi. Kullanıma bedava sundu. Daha sonra bunu internete 1985’te “The WELL” adıyla taşıdı. Yine bedava. Brand şimdi 73 yaşında. Hala The Well’i ve vakfını (The Long Now) yönetiyor.
• John Perry Barlow, Siberuzay Bağımsızlık Bildirgesi yazarı olarak tanındı. İnternetin sansürlenemeyeceğini, hükümetlerden bağımsız olacağını savundu. Özgürlükçü ilkelerin öncüsüydü. 8 Şubat 1996’da Davos’ta Dünya Ekonomik Forumu’nda ilan ettiği Bildirge, bugün sansür, filtre tartışmaları arasında buruk bir tebessüm yaratıyor… Barlow 64 yaşında ve “Electronic Frontier” adlı vakfının başında. Aynı zamanda Harvard’da Berkman İnternet ve Toplum Merkezi’nde faal.
Bildirgenin açılış paragrafından kısa özet:
“Gelecek adına, siz, gelişmiş sanayi dünyası hükümetlerine şu çağrıyı yapıyorum: Bizi kendi halimize bırakın. Aramızda, size yer yok. Topluluğumuz üzerinde egemenliğiniz yok.”
“İnşa etmekte olduğumuz küresel sosyal dünyamız, sizin hükümetlerinizin dayatmalarından bağımsız olacaktır. Bizi yönetme konusunda hiç bir hakkınız olmadığı gibi, sizden korkmamızı gerektirecek hiç bir yol ve yönteme sahip değilsiniz. Biz, size ihtiyaç duymuyoruz. Sizi, aramıza davet etmiyoruz. Siberuzay, sizin sınırlarınız içinde yer almıyor.”
• •
Bill Gates’le başlayan “inovasyonun ticarileşmesi” dönemiyle birlikte, internetin masumiyet yılları sona erdi. Bugünlere geldik…
