Blok Zinciri üzerindeki yatırım aracı: Kripto Para

Kripto paralar son dönemlerde sıkça konuştuğumuz ve anlamaya çalıştığımız bir alan. Hızla değer kazanabilen ve kaybedebilen bu alan özellikle bireysel yatırımcıların ilgi alanında bulunuyor. 2017 yılında faaliyetine başlayan ve bugün bu alanda Türkiye’nin önemli oyuncularından biri haline gelen Paribu Kurucusu ve CEO’su Yasin Oral, sorularımız yanıtladı:

Yatırımcılara ne tür hizmetler veriyorsunuz?

Bizim yapımızdaki platformların verdiği hizmetler genelde aynıdır. Birileri kripto paralarını satmak birileri de kripto para almak isterler. Normal şartlarda kripto paranın en güzel yanı Peer to Peer olması yani hiç kimseye ihtiyacınız olmaması. Gönderirken aracıya ihtiyacınız yok. Neden bize ihtiyaç var? Çünkü burada para göndermek, kripto parayı transfer etmek yerine onun ticaretini yapıyorsunuz. Yani karşılıklı güven gerekiyor. Karşılıklı güvenin oluşamadığı yerde de bizim gibi platformlar, borsalar oluşmaya başlıyor. Çünkü alıcı da satıcıda bize güveniyor. Bizim üzerimizden alışlarını satışlarını yapıp iki tarafı da işlerinden elde ettiklerini paylaşıp, herkes mutlu şekilde yoluna gidiyor.

Buradaki güven neye dayanıyor?

Paribu’nun üç yıllık geçmişine ve teknoloji yatırımına dayanıyor. Ekosistem çok eski değil. Ancak herkes üç yıldır hiçbir probleme yol açmadan, sıkıntı oluşturmadan aralıksız hizmet veren bir kuruluşa güveniyor. Şu an bahsettiğimiz şey aslında dünyanın hiçbir yerinde yok. Sadece biraz Japonya’da var. Regülasyonun olduğu yerler var; ama bunlar güveni sağlamıyor. Bankalara da baktığınızda sadece 150 bin liralık güvenceniz var. Borsalar çok kapalı kutudur. Dünyada borsayı denetleyen bir mekanizma yok aslında. Kendini denetlendiren borsalar var. Bu yılın sonunda bizim de yapabileceğimiz işlemlerden bir tanesi kendimizi denetlettirmek.

Hangi açılardan denetlettireceksiniz?

Siber saldırı ve sistemler için testler zaten yaptırıyoruz. Bir de mali kısmı var. Paraların doğru işlenip işlenmediği, gerçekten yerinde olup olmadığı, kullanıcının mevduatları gerçekten orada duruyor mu, en kritik soru durumunda. Paribu olarak tüm süreçlerimize inandığımız ve şeffaflıkla yürüttüğümüz için kendimize mali denetimi de yaptırmayı planlıyoruz.

Paribu kendini geleceğe nasıl hazırlıyor?

Bu piyasaların bildiğimiz klasik, eski borsalardan çok farkı yok. Bunlar yavaş yavaş o yönde evriliyorlar. Margin trade gibi birçok ürünleri biz bilerek getirmiyoruz. Bunlar Foreks gibi yerlerde de kullanılan kaldıraç işlemler. Eskiden kripto para borsalarında hiç yoktu, 1-2 yıldır sıra sıra gelmeye başladı. Bildiğimiz klasik borsalarda ne varsa bu borsalara da gelmeye başladı. Biz de uygun olanları getirmeye çalışıyoruz. Onun dışında klasik borsaların açık olmadığı bazı şeyler de var. Onunla alakalı elimizde güzel projeler var. Onları gelecek yılın başında yavaş yavaş çıkarmaya çalışacağız. Dünyada da ilk olacak şeylerden bahsediyoruz.

Burada danışmanlık da olması gereken hizmetlerden. Borsada bile danışmanlar var? Bu piyasada danışmanlık modeli nasıl işliyor?

Piyasa o kadar rölatif ki bazen teknik analizler yerle bir oluyor. Danışmanlık veren yatırım firmaları var ama biz o kısma hiç girmiyoruz. Onunla alakalı bir yönlendirmek yapmanın tarafsızlığa uygun olmayacağını düşünüyoruz.

Bilinçli kullanıcı kapsamında sizin hedefinizde kimler var?

Bilinçli kullanıcılar şeklinde sınırlamamak lazım. Biz herkesin gelmesini istiyoruz. Ama en azından mekanizmayı biraz bilmesi gerekir. Biz bilgilendirmek için yeni gelişmelerde bulunuyoruz, akademik kısmını oluşturuyoruz. Bunun ne olduğunu, nasıl çalıştığını, az önce bahsettiğiniz gibi kafanızda yatmayan kısımlar herkeste var. Bu soru işaretlerini gidermek için yaptığımız şeyler var; ama bu hiçbir zaman “Bunu al, bunu sat” hususuna varmıyor. Bu öyle bir sistem. Mekanizması böyle işler. Bu şekilde işlem yaparsın, geri kalan da tamamen senin inisiyatifinde.

Kullanıcı kitlesi nasıl bir kitle? Kişilerden mi oluşuyor? Şirketler bu işe girmeye başladı mı?

Türkiye’de henüz olmadı. Dünyada ciddi kurumsal yatırımcılar var, Türkiye’de o kadar yok. Bizim müşterilerimizin yüzde 99.9’unu bireyler oluşturuyor. Onları da sınıflandırmak çok zor. Bildiğimiz klasik ekonomi enstrümanlarını kullanan kişilerden bahsetmiyoruz.

Daha çok teknolojiye yatkın insanlar mı?

Direk onlar diyemiyoruz. Onlar da var, daha önce hiç yatırım yapmamış, yatırım kelimesinden korkan, bu dünyaya yabancı kişiler bile burada işlem yapıyorlar.

Bu alanın gelişimini nasıl görüyorsunuz? Dünyada nasıl gidiyor ve Türkiye’nin konumu ne durumda?

Bu işin iki tarafı var. Birincisi kripto para, diğeri de Blockchain. Teknik olan, daha kıymetli sayabileceğimiz kısım Blockchain. Dünyada devrim yaratabilecek bir teknolojiden bahsediyoruz. Onun uygulamaya ilk ve en iyi şekilde konulmuş kısmı da kripto paralar. Blockchain’in en iyi ve temiz bir şekilde uygulandığı alan kripto paralar. O kadar hızlı ve güzel uygulandı ki, onu baskılayacak alternatif bir uygulama oluşmadı. Kripto para kısmı da sürekli genişliyor. Çok fazla kripto para çıkıyor. Günün sonunda bunların birçoğu elenecek, insanların gerçekten alıp sattığı, yatırım yaptığı belirli sayıda kripto para kalacak ve onlarla bu işlemler devam edecek. Belki çok daha yıkıcı bir kripto para gelip birçoğunu ezecek. Bir tahminde bulunmak zor; ama şunu söylemek çok kolay, gelecek var.

Çok taze bir pazar. Hem teknoloji hem de finans piyasasında oluşturduğu derin etkiye bakarsanız bugün kripto paranın varlığını kabul etmeyen kurum, kuruluş kalmadı.

Sizce ticari işlemlerde ne zaman geçer? Orası için de ayrı bir platform olur mu?

Ödeme aracı olarak direk kullanılması biraz zaman alacak. Çok kolay olmayacak. Ama hibrid çözümler oluşacak. Bunlardan birisini biz de önümüzde aylarca sunacağız. Bitcoin’in kendi başına ödeme aracı olması çok mümkün değil. Bazen block onayı 1 saati geçebiliyor. Transferi yaptıktan sonra onun karşı tarafa geçtiğinden emin olmanız minimum 1 saat sürebiliyor. Ama daha hızlı konfirme olabilen kripto paralar geldi. Onlarla belki başarılabilir; fakat bunu başarmak için birçok paydaşı ikna etmeniz gerekiyor. Bugün kredi kartını kullanabilmemizin sebebi gittiğimiz her yerde pos cihazının olması ve onların o işlemi yapmaya alışmış olması. Dünyanın her yerinde muhakkak kredi kartını sokabileceğimiz bir pos cihazı bulabiliyoruz. Geri dönüp kripto paraya baktığımız bu entegrasyonları yapmak zaman alacak. Ama devrim bir süreçtir. Günün sonunda kaçınılmaz bir durum olacak.

İş tarafına baktık. Biraz da teknoloji kısmına bakarsak sonuçta bu işin altyapısı tamamen teknolojiye dayalı. Bu noktada en büyük değeriniz insan kaynağınız ve teknoloji altyapınız. Teknoloji altyapınızdan bahsedebilir misiniz?

Normal şartlarda en iyi güvenlik, her şeyin gizlendiği güvenliktir. Hız, destek ekibi ve sistemin çalışması konusunda şunu rahatlıkla söyleyebilirim, belirgin bir fark yaratıyor. Bunların hepsinin ucu arka taraftaki altyapı ve teknolojiye dayanıyor. Veri merkezlerinizi yaşanan olaylar çerçevesinde geliştiriyor ve tamamlıyorsunuz, yedekliyorsunuz. Şu an o konuda rahatız. Şunu söyleyebilirim ki, güvenlikten tasarruf olmaz. O konuda elimiz çok açık.

Sizin burada gelir modeliniz nedir?

Her işlem üzerinden komisyon. Binde 2.5 ila on binde 1’e kadar açılan bir baremle işlem hacmine göre değişiyor. Birçok alanda dünyanın birçok borsasından daha küçük bir komisyon alıyoruz.