BNPL, alışverişi hem tamamlıyor hem destekliyor
Dünyada 2020 yılında 3 milyar civarında olan elektronik ödeme yöntemi kullanan kullanıcı sayısı, 2023 sonu itibariyle 1 milyar artarak 4 milyar kişiye ulaştı. Böylece elektronik ödeme yöntemi kullanan kullanıcı sayısı, dünya nüfusunun yarısına yaklaştı. HASO CEO’su Kerem Özgür Araç, bu tabloyu, “2023 sonu itibariyle dünyadaki her iki kişiden biri ödemelerini elektronik yöntemlerle gerçekleştirdi. 2023’te dünya e-ticaret hacmi 6.3 trilyon dolar oldu. Global perakende satışlarının yüzde 20,1’i e-ticaret üzerinden gerçekleşti” sözleri ile özetledi. Kerem Özgür Araç, Türkiye’de ise Ticaret Bakanlığı verilerine göre, 2023 yılında e-ticaret hacminin 1 trilyon 850 milyar liraya ulaştığını, Bakanlık’ın 2024 için e-ticaret hacmi beklentisinin 3.4 trilyon lira, işlem sayısının da yaklaşık 6.7 milyar adet olduğu bilgisini paylaştı.
Elektronik ödeme yöntemi kullanıcılarının tercihleri arasında en hızlı büyüme ise BNPL (Buy Now Pay Later-Şimdi Al Sonra Öde) sisteminde kendini gösteriyor. Kerem Özgür Araç, yine kritik bir veri paylaştı. Buna göre, 2023 yılında kredi kartlarının kullanımı yüzde 50’nin altında, banka transferi ile ödemeler ise yüzde 50’nin biraz üzerinde büyüdü. Aynı dönemde BNPL yöntemi ile gerçekleştiren ödemelerdeki büyüme ise yüzde 150’nin üzerine çıktı. “Dünyada her geçen gün daha fazla tercih edilen ödeme yöntemlerinden biri haline gelen BNPL yöntemi ile ödemelerin 2025 yılında 100 milyar dolara ulaşması bekleniyor” değerlendirmesini yapan Kerem Özgür Araç, sorularımızı yanıtladı:
BNPL yöntemi, banka ve kredi kartı kullanımı, EFT gibi işlemlerden nasıl bir fark sergiliyor? Bireysel ve kurumsal kullanıcı ilgisini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bahsettiğiniz kredi kartı, banka kullanımı, EFT gibi işlemler ödeme yöntemleri iken BNPL ise bir alışveriş yöntemi. BNPL ile alışverişin ödemeleri de zaten bu kanallar vasıtası ile sağlanmakta. HASO (Hemen Al Sonra Öde) olarak sunduğumuz BNPL çözümü ise kurumlara kendi bireysel müşterilerine açık hesap vadeli taksitle satış yapma imkânını; finansal kurumların kullandığı araçlar ve iş aklı ile anında sağlar. Bunu yaparken de kurumların işin operasyonu ve tahsilatı için ilave kaynak ayırmalarına gerek olmamakta. HASO olarak; mevcut tüm ödeme çözümlerine tamamlayıcı bir seçenek getiriyoruz. Bireysel açıdan baktığımız zamansa tüketiciler kendi nakit akışlarına göre özgürce istedikleri yöntemle alışverişlerini tamamlayabiliyorlar.
HASO, hangi paydaşlar arasında, hangi avantajlarla alışverişi mümkün kılıyor?
HASO olarak eski usûl alışverişe yeni nesil alışveriş ödeme çözümleri sunuyoruz. Bu yöntem Türkiye’de çok eski bir geleneğe dayanıyor. Eskiden beri vadeli, taksitli satış vardı ve tanıdık insanlarla ‘olduğunda ödersin’ anlayışı yaygındı. Zamanla kredi kartlarının yaygınlaşması ve kredi kartlarına taksit olanakları nedeniyle özellikle büyük şehirlerde bu yöntem unutulmaya yüz tutarken, Anadolu’da hala bu yöntemin kullanıldığını görüyoruz. Dünyada ise 2010’lardan itibaren BNPL sisteminin, tercih edilen ödeme yöntemlerinden biri haline geldiğini ve yaygın şekilde kullanıldığını görüyoruz.
Dünyada BNPL sistemine artan ilgi ve Türkiye’de artan ihtiyaç nedeniyle üç girişimci Coşkun Baban, Ömer Paksoy ve Serdar Kodal, Türkiye’nin geçmişteki vadeli alışveriş deneyimini yeni nesil bir anlayışla ele alarak 2018 yılında HASO’yu kuruyor. E-ticarete ilginin artması HASO’nun gelişimini de hızlandırdı. Özellikle 2020 yılında pandemi ile e-ticaret bambaşka bir noktaya taşındı. HASO olarak bu dönemi çok iyi değerlendirdik.
Nasıl bir sistem söz konusu?
Açık hesap vadeli satış sürecine yönelik çok yönlü çözümler geliştiriyoruz. Bu da HASO’yu perakendeciler tarafından tercih edilir kılıyor. Çözüm ortağı olduğumuz perakendeciler bir günde finansal kurum kaslarına sahip oluyorlar. Sistem de şöyle işliyor: Kullanıcı, sepetini oluşturduktan sonra ödeme seçeneklerinde ‘sonra öde’ kısmı çıkacak. Bu seçeneği tercih ettiğinde TC kimlik numarası, doğum tarihi gibi bilgileri girmesi isteniyor. Sonrasında Kredi Kayıt Bürosu (KKB) verileri ışığında değerlendirme yapıp, üye firmanın risk iştahına göre kullanıcıya bir limit belirleyerek ‘şu kadar alışveriş yapabilirsin’ diyoruz ve sepeti onaylıyoruz. Ona uygun olarak taksit planı da sunuyoruz. Tüm bu süreçleri, kullanıcılar şeffaf bir şekilde görebiliyor. Alışveriş gerçekleştikten sonra arka planda sistem çalışıyor. Örneğin; kullanıcı beş ürün aldı, ancak bu ürünlerin ikisini iade etmek istedi. Bu süreçte ödeme planı yeniden oluşturuluyor. Burada da HASO’nun ekosistemi devreye giriyor.
Nasıl bir ekosistem söz konusu?
Cüzdanlarla ve ödeme sistemleriyle entegrasyonumuz var. Paytr, UPT, Hepsipay Cüzdan, Pazarama Cüzdan ve sanal poslarla ödemeler yapıyoruz. Ödeme zamanı gelince kullanıcıya bir link gönderiyoruz. Kullanıcı kartını da kaydettirebiliyor. Bunların yanı sıra cüzdanlar anlaşmalı kartı da saklayabilir. Örneğin; kullanıcı 5 bin TL’lik alışveriş yaptığında limiti düşmüyor, bloke olmuyor. Dolayısıyla ödemeler vakti gelince yapılıyor. Bunların yanı sıra kullanıcı, gönderdiğimiz link üzerinden kredi kartıyla, EFT veya havale ile de ödeme yapabiliyor.
Yani kapsamlı bir operasyon var.
Evet ve HASO olarak paraya dokunmuyoruz. Kullanıcının ödemediği durumda da müşterimizi sorunla baş başa bırakmıyor, ‘top sende’ demiyoruz. Bunun için alacak tahsilat yöntemini devreye alıyoruz. 90 gün vade ile borç takibi yapılıyor, ödeme sözleri alınıyor, çalıştığımız firmalara raporlanıyor. Operasyonu onların adına biz yönetiyoruz. Yakın zamanda yeni bir hizmet daha devreye aldık. Kredi kartına taksit yapıldı, gelmediği zaman çağrı merkezi ile hatırlatma yapıyoruz. 90 gün geçti ödenmedi. Arzu ederlerse bu borçların satışını da gerçekleştiriyoruz. Riski satın almadan finansal döngünün açık hesap vadeli hesap döngüsünün tüm adımlarında onlara hizmet veriyoruz. HASO olarak satıştan tahsilata, uçtan uça çözü sunuyoruz. Müşterilerimizin beklenti ve ihtiyaçlarına göre çalışma modeli oluşturuyoruz. Özgürlük sağlayan dinamik bir platformumuz var. Limiti kendilerine göre yönetebiliyorlar. Ne kadar risk almak istiyorlarsa ona göre planlıyoruz, sistem bunun üzerindeki satışa izin vermiyor.
Hedefleriniz neler?
Biz HASO olarak kredi kartına alternatif bir yöntem değiliz. Hedefimiz kredi kartı pastasından pay almak değil. Ama kredi kartı kullanmak istemeyen kişilere alışveriş deneyimi sunmak istiyoruz. Öte yandan limit bir eşiğe gelmişse, alışveriş yapmak isteyenlere bu olanağı sunmak istiyoruz. HASO alışverişi tamamlayıcı, destekleyici. Eskiden tekilci finansal sistem vardı. Tek banka kartı geçerdi. Sistem evrildi ve finansal demokrasi geldi. Üye firmanın neyi seçmesinden ziyade tüketicinin neyi seçeceği önemli. Bu tarafı önemli buluyoruz. Ödeme yöntemi olarak alışveriş kredisi de var, kredi kartı ve taksit de var. Tüketici özgür bir şekilde istediği ödeme yöntemini seçiyor. Finansal demokrasi üzerinde bu tüketicinin seçim özgürlüğünün olması özellikle yeni nesil tüketici için çok önemli. Bu şekilde konumlandırıyoruz.
Hangi markalarla çalışılıyor?
2018’de kurulan HASO, Alvina ve Trendtesettür’le başlayan yolculuğunda; asıl büyüme ivmesini 2022’de Hepsiburada ile yaptığı işbirliği ile gerçekleştirdi. HASO, 2023 yılında da Defacto, BSL, Superga, Kappa’nın katılımı ile ivmesini arttırdı. 2024 yılında ise HepsiPay’ın BNPL çözüm ortağı oldu. Ayrıca Pazarama’nın kartsız taksitli alışveriş olanağı sağlamak için geliştirdiği Pazarama Limit’i HASO işbirliği ile tüketicilerine sundu. 2024 yılında Jimmy Key ile de çalışmaya başladık. Diğer yandan, HASO sistemi e-ticaretin yanı sıra mağazalarda da tüketicilere kartsız taksitli alışveriş imkânları sunacak. Bu anlamda DeFacto ile gerçekleştirdiğimiz işbirliği kapsamında DeFacto mağazalarında HASO sistemi kullanılacak.
Türkiye pazarını, BNPL konseptinde rekabeti ve potansiyeli nasıl değerlendiriyorsunuz?
Geliştirdiği veriye dayalı uygulama sayesinde alışveriş yapan bireylerin değerlendirilip, limit verilmesinden, taksit planlarının oluşturulmasına, alışveriş sonrası ödemelerin takibine kadar uçtan uca hizmet veren HASO, yenilikçi, hızlandırıcı ve tamamlayıcı ödeme çözümleri ile perakendeci ve pazar yerlerinin büyümesi ve gelişmesine fırsatlar sunuyor. Nitekim gerek dünya gerekse Türkiye uygulamaları HASO sisteminin destekleyici bir ödeme yöntemi olarak pastanın büyümesine önemli katkı sağladığını ortaya koyuyor. Sunduğu destekleyici ödeme sistemiyle e-ticaret platformları ve markalar için müşteri sadakatini artırıyor. HASO gibi sistemlerin gelişmesi tüketiciler açısından da gerek maliyet gerekse ulaşılabilirlik imkânlarını artırması nedeniyle finansal erişebilirliğin artmasında önemli rol oynuyor.
Yasal düzenlemeler, elektronik ödeme konseptini destekliyor mu? Siz regülasyon bazında ne gibi adımlar atılması gerektiğini düşünüyorsunuz?
Elektronik ödemenin etkin kullanıldığı e-ticarette yeni gündemde olan ve 2025 yılından itibaren e-ticaret pazar yerlerinden yapılan her türden mal ve hizmet satışlarına uygulanmak üzere ürün ya da hizmeti veren satıcıya e-ticaret pazar yerleri tarafından yapılacak ödemeler üzerinden satıcılardan stopaj kesilmesinin oluşturduğumuz ekosisteme olası etkilerini paydaşlarımızla görüşüyoruz. Online ve fiziksel ticaretin akışkanlığının korunmasının irili ufaklı tüm paydaşlar için önemli olduğunu düşünüyorum. Regülasyonun yeni düzenlemeleri yaparken; olası etkileri nihai tüketiciler, pazaryerleri, finansal kurumlar, ödeme sistemleri ve pazaryerleri üzerinden ve/veya kendi online kanalları üzerinden satış yapan tüm işletmeler açısından değerlendirmesi ve tüm paydaşlarla fikir alışverişinde bulunması gerektiğini düşünüyorum.
2025 yılı beklentilerinizi ve stratejilerinizi paylaşır mısınız?
HASO olarak sunduğumuz kolay alışveriş deneyimi, yüksek onay ve hızlı çözümlerimizle e-ticaret, perakende ve pazar yeri markalarının her geçen gün daha fazla tercihi haline geldik. Son yıllarda e-ticarete ilginin artması HASO’nun gelişimini hızlandırdı. Özellikle 2020 yılında patlayan pandemiyle birlikte e-ticaret de bambaşka bir noktaya taşındı. HASO olarak bu dönemi çok iyi değerlendirdik. Sonrasında ise sağladığımız güçlü işbirlikleri ile büyümemizi sürdürdük. 2024 sonunda yıllık hacmimizi bir önceki yıla kıyasla 2 kat büyüterek 6 milyar liraya çıkarmayı, yeni işbirlikleriyle istikrarlı büyümemizi sürdürmeyi planlıyoruz.
HASO sistemi üzerinden alışverişe olan ilgi de katlanarak artıyor. HASO sistemimizi kullananların yüzde 80’inin Z ve Y kuşağı gençler olduğunu görüyoruz. Bu anlamda HASO olarak gençlerimizin, ülkemizde eskiden kullanılan ve zamanla unutulmaya yüz tutmuş taksitli alışveriş deneyimini yeni nesil bir sistemle sunmaktan dolayı mutluyuz.
