Çin’de maliyetler yükseliyor

Üretim yaptıran BT şirketleri de yüksek kar dönemlerini geride mi bırakıyor?
Elektronik endüstrisinde dünyanın en düşük işçiliği sayesinde Çin’de montaj taşeronlarına işveren BT şirketleri şimdi bu ülkede yükselen işçilik maliyetleri nedeniyle çok büyük kâr dönemini geride bırakmak sorunu ile karşı karşıyalar. iPhone için Almanya’dan ve Kore’den gelen mikroçiplerin, Tayvan’dan sağlanan dokunmatik ekranların ve sayıları yüze yaklaşan diğer parçaların montajını Çin’in Shenzhen kentinde yaptıran başta Apple olmak üzere diğer şirketlerin yükselen işçilik ücretleri ile üretim maliyetlerinden olumsuz etkilenmeleri artık kaçınılmaz olacak.
Çin’de işçi sayısının azalma eğilimine girmesi, işçilerin haklarını arama girişimlerinin yoğunlaşması, değeri yükselen Çin parası nedeniyle ihracat ürünlerinin daha pahalılaşması, enflasyon ve hızla yükselen konut fiyatları dizüstü bilgisayar, sayısal kamera ve akıllı telefon gibi ürünlerin maliyetlerini de yükseltiyor. Bu gelişmeler karşısında fabrika sahipleri Çin’in elektronik üretim merkezi sayılan Shenzhen’den ayrılarak ülkenin batısında çok daha ucuz işçiliğin bulunduğu dağlık batı bölgelerinde yeni üretim tesisleri kuruyorlar. Geçtiğimiz Haziran ayı sonunda Apple’ın sözleşmeli montaj merkezlerinden biri olan Foxconn maliyetleri azaltmak amacı ile büyük bir iş gücünü fakir bir bölge olan Henan dahil ülkenin başka bölgelerine kaydırmayı planladığını açıkladı.
Her ne kadar iPhone’ın montajı toplam maliyetin yaklaşık yüzde 7’si gibi küçük bir bölümünü oluşturuyor ise de Apple’ın tedarik zincirinde olan yonga üreticileri, pil sağlayıcıları, plastik parça üretenler de Çin’deki işçilik ücretlerinin yükselmesinden olumsuz etkilenecek. Apple yüzde 60’a varan kar marjları ile bu durumdan daha az etkilenecek olup, aralarında Dell, HH ve LG gibi kişisel bilgisayar, mobil telefon ve diğer elektronik üreticilerin bulunduğu grubun çok daha düşük kar marjları nedeniyle ciddi sorunlar yaşaması bekleniyor.
Apple mühendisleri tarafından Amerika’da tasarımı yapılan ve parça üretimi Uzakdoğu ülkelerine yaptırılan ve Çin’de montajı tamamlanan ve Amerika’da 600 dolara satılan bir iPhone üzerinde Kaliforniya’da iSupply adlı bir kuruluş tarafından yapılan incelemede tüm parçaların montaj hattına gitmeden önce maliyetinin 187,50 dolar olduğu görüldü.
Apple, Dell, HP gibi şirketlerin montaj işlerini yüklenen ve Hon Hai adlı Tayvan şirketler grubuna dahil 800 bin kişilik dünyanın en büyük iş gücüne sahip Foxconn aynı zamanda 250 milyar dolarlık sözleşmeli üretici ve montaj endüstrisinin en büyük kuruluşu olarak tanınıyor. Flextronics ve Jabil Circit gibi şirketler de Foxconn’dan sonra bu endüstrinin başında geliyorlar. Çok büyük hacimli işler alan ve çok küçük marjlar ile çalışan bu kuruluşlar işçi ücretlerinin 2005 yılından bu yana yüzde 50 artması ve bu yıl da ekstra yüzde 20-30 arası yükselmesi karşısında maliyet artışlarını montaj işlemlerindeki verimi yükseltmekle gidermeye çalışıyorlar.
Bir HP bilgisayarının montajı için gerekli yaklaşık 3 bin işlem sürecinde yapılan yüzde 10’luk bir verim artışı ile maliyet sorununun ancak bir bölümü çözülmüş olacak. Öte yandan Çin’de elektronik montaj endüstrisinde haftada 6- 7 gün, saatte 1 dolardan daha az ücretle çalıştırılan işçilerin sömürülmesine karşı çıkanların ülke
çapında destek görmesi sonucu bu endüstrinin işçiliğinde yakın bir gelecekte köklü bir değişimin yer alması bekleniyor.