Çocuklar adil ve insanlık yararına teknolojiler için yarıştı
TÜBİTAK Bilim İnsanı Destek Programları Başkanlığı (BİDEB) tarafından 4 Kasım tarihinde düzenlenen ‘Ortaokul Öğrencileri Araştırma Projeleri Final Yarışması’nda geleceğin bilim insanları ödüllerine kavuştu.
Yarışmanın ödül töreni, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Sezai Karakoç Kültür ve Kongre Merkezi’nde yapıldı. Törene; Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Mehmet Fatih Kacır, TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal, BİDEB Başkanı Prof. Dr. Ömer Faruk Ursavaş, Diyarbakır Vali Yardımcısı Murat Yıldız, Diyarbakır İl Milli Eğitim Müdürü Murat Küçükali’nin yanı sıra yarışmacı öğrenciler, öğretmenleri ve aileleri katıldı. 180 projenin yarıştığı final yarışmasında, farklı alanlarda 10 proje birinci, 20 proje ikinci, 30 proje üçüncü, 30 proje ise teşvik ödülü almaya hak kazandı.
“Yenilikçi teknoloji alanlarında adil ve insanlık yararına teknolojileri geliştirecek olan sizlersiniz…”
Mehmet Fatih Kacır, törende yaptığı konuşmada, Cumhuriyetimizin 100. yaşına adım attığını, 100. yılına hazırlandığını, bu yüzyıla imza atacakların salondaki öğrenciler olacağını söyledi. Türkiye’nin gençlerinden çok büyük işler beklediğini vurgulayan Kacır, öğrencilerin uzay teknolojilerinde Türkiye’yi öncü ülkelerden biri yapacağını ve derin uzay yolculuklarına milli imkanlarla çıkaracağını ifade etti. Kacır, şunları kaydetti: “Yapay zekâ teknolojilerinde Türkiye’yi lider ülkelerden biri yapacak, yapay zekâda ve tüm yenilikçi teknoloji alanlarında adil ve insanlık yararına teknolojileri geliştirecek olan yine sizlersiniz. Savunma sanayisinde bugün olduğu gibi bundan sonra da asla kimseye muhtaç olmayacak, en ileri teknolojilere kendi imkanlarıyla erişme kabiliyetine sahip ve elde ettiği kuvveti dünya barışı için geliştirmeye ve değerlendirmeye devam edecek, Türkiye’yi inşa edecek olan bu salondaki öğrencilerimizdir. Takım olacağız, inanacağız, iddia edeceğiz, iddiamızın arkasında duracağız ve Togg gibi nice eserleri bu güzel ülkeye hep birlikte kazandıracağız. Togg’u bir dünya markası yapacağız ama bunu da yine sizinle yapacağız. Bunu yapmak için mutlaka batarya teknolojilerinde lider ülke olacağız. Bunu yapmak için tıpkı insansız hava araçlarında olduğu gibi otomobillerde kullanılan otonom sistemlerde lider ülkelerden biri olmak zorundayız. Bütün bu teknolojileri önümüzdeki dönemde sizlerle, sizler gibi bu yolculuğa çıkmış ve bizimle birlikte olan mühendislerimizle, araştırmacılarımızla, akademisyenlerimizle birlikte gerçekleştireceğiz.”
STAR Öğretmen Projesi geliyor!
Prof. Dr. Hasan Mandal da konuşmasında, ’16. Ortaokul Öğrencileri Araştırma Projeleri Final Yarışması’nı Diyarbakır’da yapmaktan duydukları memnuniyeti ifade etti. Mandal, haziran ayında Zerzevan’da Gökyüzü Gözlem Etkinliğini gerçekleştirdiklerini, sonrasında ise Bilim Şenliği için Diyarbakır’a geldiklerini belirtti. Üç etkinliğin de çok iyi geçtiğini dile getiren Mandal, gösterdiği misafirperverlikten ötürü Diyarbakır’a teşekkür etti Yarışmada stantları dolaştığını ve öğrencilerin heyecanına ortak olduğunu kaydeden Mandal, geleceğe yön veren projelerle karşılaştığını belirterek “Başardığınız projelerle hepinizi yürekten kutluyorum ve kendinizi alkışlamanızı istiyorum” ifadelerini kullandı. Öğrenciler kadar öğretmenlerin de heyecanlı olduğunu vurgulayan Mandal, onlara yönelik yeni bir çalışma içinde olduklarını açıkladı. Prof. Dr. Mandal, lisans öğrencilerine yönelik olarak devam eden STAR programının, STAR Öğretmen olarak düzenleneceğini açıkladı. Mandal, “Bu yarışmada dereceye giren projelerin danışman öğretmenleri STAR öğrencileri gibi projelere dahil edilecek” dedi. Ortaokul seviyesinde böyle bir yarışmada finale yükselmenin öneminin altını çizen Mandal, “Burada yer alan sizler sorunları hem ülkemiz için, hem insanlık için çözmeye aday olduğunuzu ortaya koydunuz” dedi.
TEKNOFEST için son başvuru: 20 Kasım
Mandal, şöyle devam etti: “Bugün her bir alanda 1 Birincilik, 2 İkincilik, 3 Üçüncülük ve 3 Teşvik olmak üzere toplamda 10 alandan 90 projeye ödül veriliyor. Ancak ödül alsın veya alamasın burada proje sergileyen tüm öğrencilerimize seslenmek istiyorum: TEKNOFEST için 20 Kasım’a kadar zamanımız var. Bu sene Ankara, İstanbul ve İzmir olmak üzere üç kez TEKNOFEST kapsamında buluşacağız. Hepinizi TEKNOFEST’e bekliyoruz. Stantları gezerken birçoğunuzla ‘Sizinle TEKNOFEST’te görüşürüz’ diye ayrıldık. TEKNOFEST’te heyecanımıza ortak olmanızı bekliyoruz.”
“Bu sözlük sayesinde gökyüzünü zihnimde canlandırabiliyorum”
57 ilden 336 öğrencinin 180 projesinin kıyasıya mücadele ettiği yarışmada Muşlu Bager Çalışcı ve arkadaşları ‘Engelsiz Astronomi Sözlüğü’ Projesi ile teşvik ödülü aldı. 11 yaşındaki görme engelli Çalışcı, astronominin konusunu görme engellilere anlatmak için bir sözlük hazırladıklarını belirterek “Ben de bu sözlük sayesinde gökyüzünü zihnimde canlandırabiliyorum” dedi. Proje arkadaşı Melek Şehri Kutlu da projenin çıkışını, “Derste bir gün hocamız Bager’e bir soru sordu. ‘Gök isimlerinin şekillerini nasıl daha kolay zihninde canlandırabilirsin?’ Bager de bunun üzerine ‘Gök cisimlerinin kabartıları olursa ve altında Braille alfabesiyle isimleri yazarsa daha iyi canlandırabilirim.’ dedi ve bunun üzerine projeyi geliştirdik” şeklinde anlattı. Doğuştan görme engelli olan Çalışcı, aynı zamanda Beethoven hayranı bir piyanist. Çalışcı, müzikte ‘Kusursuz Kulak’ olarak adlandırılan bir müzik tonunun perdesini bir referans perdesi kullanmadan tanımlayabilme yeteneğine sahip. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, gelecekte ünlü bir piyanist olmak isteyen Çalışcı’ya geçen sene akustik bir piyano hediye etmişti.
Biyomedikal cihaz teknolojilerinden sürdürülebilir kalkınmaya kadar farklı temalarda projeler yarıştı
Çeşitli üniversitelerde öğretim üyeliği yapan akademisyenlerden oluşan jüri; ekolojik denge, gıda güvenliği, tarım ve hayvancılık teknolojileri, dijital dönüşüm gibi araştırma projelerini değerlendirdi. Finalde yarışan projeler arasında giyilebilir teknolojiler, sağlık ve biyomedikal cihaz teknolojileri, afet yönetimi, havacılık ve uzay ve sürdürülebilir kalkınma gibi temalar da dikkat çekti. Yarışmada 10 proje birincilik, 20 proje ikincilik, 30 proje üçüncülük, 30 proje de teşvik ödülü aldı. Antalya (3), Samsun, Rize, Balıkesir, Denizli, Adana, Hatay ve Manisa birincilik kazanan iller oldu. Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Kacır ile TÜBİTAK Başkanı Mandal, başarılı projelere ödüllerini verdi.
‘Pisagor Üçlülerinden Denklemlere Rasyonel Kriptografi’ye birincilik ödülü
Yarışmaya Denizli’den katılan 15 yaşındaki Hilal Keskin, matematik alanında ‘Pisagor Üçlülerinden Denklemlere Rasyonel Kriptografi’ araştırması ile birincilik ödüllerinden birinin sahibi oldu. Projesini anlatan Keskin, “Günümüzdeki veri aktarımından çıkan sorunların çözümünün bir parçası olabilmek için bir şifreleme algoritması geliştirdim. Günlük hayatta kullandığımız mesajlaşma uygulamalarında bile bu arka planda çalışan bir işlev, verileri gizlemek. Eğer bunun kodunu yazabilirsek ki; ben de bunun için çalışmalarımı sürdüreceğim; günlük hayatta verileri güvenli bir şekilde aktarabilmemize çok büyük yararı olacağını düşünüyorum” açıklamasını yaptı.
‘Adım Adım Gelecek’
“Görme engelli öğrencilerin okul içi bağımsız hareket becerisini artırmaya yönelik sanal asistan destekli artırılmış gerçeklik uygulaması tasarımı” projesiyle İzmir’den Eylül Çiftçi (14) ile Ege Arslan (14) yazılım alanında birincilik ödülü aldı. Eylül Çiftçi, projenin hikayesini şöyle anlattı: “Bizim bir görme engelli arkadaşımız var, onunla 4 yıldır aynı sınıftayız, ona hep yardım eden kişi biz oluyorduk. Acaba onun bunu kendi kendine yapabilmesi nasıl olur diye düşündük ve bu projeyi yaptık. Bir mobil uygulama tasarladık. Uygulama kapalı ortam navigasyon sistemi, adı Adım Adım Gelecek. Bu sayede görme engelli arkadaşımızın gidebileceği yerler var en sık kullandığı yerler. Sesli bildirimler alıyor, sağa dön sola dön gibi. Bizim görme engelli arkadaşımız da denedi, böylelikle hareket edebiliyor. Doğuştan yüzde 90 görme engelli, yemek yiyemiyor, sınıflar arasında geçişte sıkıntı yaşıyordu. Biz de 5. sınıftan beri ona yardım ederken bu ihtiyacını gözlemledik. Hep yanında olamayacağımız için bu fikirden yola çıktık. Bu durum diğer görme engelliler için de söz konusu mu diye bir anket çalışması da yaptık. Uygulamayı denettiğimizde çok faydalı olduğunu gördük, bize ihtiyacı olmadan ilerleyebileceğini görmüş olduk.” Yarışmaya Muş’tan katılan Reber Ülkü (13) ile Efe Alikaya (13) da Mikro Plastik Üretmeyen, Biyobozunur, Kendini Temizleyebilen, Antimikrobiyal, Covid-19’u etkisizleştiren bakır sülfür nanoparçacıklı maske projesiyle biyoloji alanında teşvik ödülü aldı. Reber Ülkü, geliştirdikleri maskede hiç bakteri üremediğini ifade ederken Efe Alikaya “Bizim maskemiz maskeye gelen virüsü de öldürdüğü için; elimize geçmesini de önlüyor, o yüzden vakalarda düşüş sağlayabilir” dedi.
2021 yılına oranla başvurularda yüzde 53 oranında artış gerçekleşti
Yarışma, ortaokul öğrencilerinin temel, sosyal ve uygulamalı bilim alanlarında çalışma yapmasını, bu çalışmaları yönlendirmeyi ve öğrencilerin bilimsel gelişimlerine katkı sağlamayı hedefliyor. Bu yıl yarışmaya 4 bin 583 okuldan 13 bin 585 erkek ve 17 bin 416 kız öğrenci olmak üzere toplam 31 bin 1 öğrenci katıldı. 2021 yılına oranla başvurularda yüzde 53 oranında artış gerçekleşti. Öğrenciler, bu yıl toplamda 23 bin 968 proje başvurusu yaptı. 28-31 Mart 2022 tarihleri arasında Adana, Ankara, Bursa, Erzurum, İstanbul Asya, İstanbul Avrupa, İzmir, Kayseri, Konya, Malatya, Samsun, Van’da bölge finalleri sergisi düzenlendi. Yapılan ön değerlendirmeyi geçen bin 218 proje arasından 57 il ve 148 farklı okuldan 336 öğrencinin hazırladığı 180 proje Diyarbakır’daki finale katılma hakkı elde etti.
16. Ortaokul Öğrencileri Araştırma Projeleri Final Yarışmasında ödül alan öğrencilerimizin listesine aşağıdaki linkten ulaşılabilir:
https://www.tubitak.gov.tr/tr/yarismalar/icerik-ortaokul-ogrencileri-arastirma-projeleri-yarismasi
