Eko İndeks başlıyor
Amerika’da 100 şirket, ürünlerinin çevreye ne kadar dost olduğunu göstermek amacıyla Eko İndeks adında bir ölçüt kullanmaya karar verdi.
Aralarında Nike, Levi Strauss, Timberland, Adidas, Columbia, Brooks Sports, Target gibi markaların bulunduğu şirketler, çevreye ve insan haklarına saygılı üretim yaptıklarını açıklayacak. Bu “açıklama”nın ne zaman nasıl yapılacağı henüz belli değil. Ama, ilk kez bu kadar çok sayıda ve dünyaca tanınan şirket böyle bir uygulama için bir araya gelmiş bulunuyor. ABD’de bilişim ürünlerinin, çevreye en uygun koşullarda üretilmesini sağlayan bir ölçüt 1992’den beri kullanılıyor: ABD Çevre Koruma Kurumu (USEPA) tarafından uygulanan “Enerji Yıldızı” (Energy Star). Bu, en azından bilişim sektörü için yol gösterici. Şimdi, bilişim dışı şirketler de Eko İndeks’le USEPA’yı örnek alacaklar.
Lüks tüketim markaları Eko İndeks’te yok. Ve zaten bu sistem, tamamen beyana göre olacak. Şirket, hammadde tedarikçisine çevre korumayla ilgili sorular soracak. Kendi üretim sürecine dair bilgi verecek. Bütün bu veri Eko İndeks’te değerlendirilip, ortaya bir “yüzde” çıkacak. Şirket, bu “yüzde”ye bakarak daha çevreci önlemler alabilir-
ya da almaz. Kendi bileceği iş. Ama tüketici, alışveriş kararını Eko İndeks’e bakarak verebilir. Doğa sporlarında ve doğayla ilgili hobilerde yoğunlaşan bazı şirketler
zaten Eko İndeks’ten önce bile, kendi ürünlerinin çevresel etkisini ilan ediyordu. Örneğin Timberland, tek bir ayakkabı üretiminde ne kadar CO2 yarattığının hesabını tutuyor. Bunu, ayakkabı kutularına yazıyor. Ayrıca, kutulara “Siz, ne tür bir ayakizi bırakıyorsunuz?” diye soran etiketler koyuyor. Buradaki ayakizi, elbette karbondioksit ayakizi.
Eko İndeks’te yer alan Amerikan şirketi Brooks Sports, cesur bir şekilde, “yüzde 40” gibi düşükçe bir puan aldığını açıkladı. Ve, puanı yükseltmek için girişimde bulundu: Ayakkabı paketlemede kullandığı, nem azaltan silika torbalardan vazgeçti. Ayakkabı içine soktuğu ince kağıttan vazgeçti. Böylece, maliyeti yüzde 38 azalttı.
Her şirket, Brooks Sports kadar saydam olamaz. Zaten, şirketlerin, Eko İndeks’i nasıl açıklayacağı henüz belli değil. Bir ayakkabı şirketiyle, tekstil şirketinin çevreyi kullanma oran ve ölçütleri aynı değil. Ama, nasıl ki ülkelerin performansı, çeşitli ölçütlerle hesaplanıyor? Şirketlerin çevreye dost-düşmanlıkları da aynen öyle hesaplanabilir. Ve açıklanabilir.
Özellikle jean şirketlerinin CO2 karnesi kötü. Pamuk kullanıyorlar- çok su tüketiyor. Kumaşı ağartıyorlar- taşlama tekniği, önlem alınmazsa, çalışanlarda akciğer sorunları yaratıyor… Bir de atık sorunu var: Sadece ABD’de tekstil kaynaklı atıklar 2008’de 12.4 milyon ton olmuş.
