Elektronik haberleşme altyapısında dışa bağımlılığımızı ortadan kaldırmak istiyoruz
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, “5G ile ilgili hazırlıklarımızın yanı sıra 6G sistemine de hazırlık yaptığımızı vurgulamak isterim. Eğer herhangi bir teknolojik yenilikte söz sahibi olmak istiyorsanız, ilgili teknolojileri kendi kendinize üretmeli ve herkesten önce oyuna girebilmelisiniz. ‘Oyun kurucu Türkiye’ için 5G’deki performansımızı gittikçe artırırken 6G’ye de hazırlanıyoruz” açıklamasında bulundu.
“Pandemi, sağlıktan, ulaşıma, üretimden istihdama kadar birçok sektörü, dünyada ve ülkemizde olumsuz etkiledi. Toplum olarak zor bir süreç geçirmemize karşın bilişim, iletişim ve dijitalleşme açısından ciddi değişimi ve gelişimi hep birlikte yaşadık” değerlendirmesini yapan Adil Karaismailoğlu, salgının dijital gelişmelere katalizör etkisi yaptığını kaydetti. Karaismailoğlu, “Evden çalışma, uzaktan eğitim döneminde internete olan ihtiyaç katlanarak arttı” ifadesini kullanarak “Bunların başında özellikle mobil ve internet teknolojilerinin dijitalleşme çözümlerine yönelik talep artışı geldi. Dolayısıyla bu altyapıların ve verilerin kullanımı da önemli ölçüde arttı” dedi. 2021 yılı sonunda internet abone sayısının bir önceki yıla göre yüzde 10 oranında yükseldiğini belirten Bakan Karaismailoğlu, şu detayları paylaştı: “2020’de yaklaşık yüzde 50 olan abone başına aylık veri kullanımındaki artışın, 2021’de yüzde 25-30 civarında olması bekleniyor. Birçok zorluğa rağmen, operatörlerimizin, 2020 yılındakine benzer şekilde 2021 yılını da hem gelirlerini hem de yatırımlarını yükselterek kapatacaklarını öngörüyoruz. 2021’in üçüncü çeyreğinde internet kullanımı, bir önceki yılın aynı dönemine göre yaklaşık olarak sabitte yüzde 50, mobilde yüzde 30 oranında artış gösterdi. 2020’de ise sektörün büyüme oranı yüzde 15,6 oldu. Hükûmetlerimiz döneminde, son 19 yılda; fiber hat uzunluğumuzu 88 bin kilometreden, 455 bin kilometreye ulaştırdık. Sabit geniş bant abone sayımız 20 binden, 17,7 milyona ulaştı. 2010’da 154 bin olan sabit altyapılardaki fiber abone sayımız, bugün 4,6 milyonu aşıyor. Mobil abone sayımızı da 86,9 milyona ulaştırdık. Bu kullanımın yüzde 93’ü 4,5 G hizmetiyle sağlanıyor. 87,5 milyon genişbant abonemiz var. Makinalararası iletişim abonelerimiz 7,2 milyonu aştı. Bütün bu büyümeye karşın, 2010’da 8,6 kuruş olan mobil operatör dakika ücretini 1,2 kuruşa çektik.”
5GTR Forum’un çalışma grupları ‘5G ve Ötesi’ için Beyaz Kitap hazırladı
“‘Uçtan Uca Yerli ve Milli 5G Haberleşme Şebekesi Projesi’ ile elektronik haberleşme altyapısında dışa bağımlılığımızı ortadan kaldırmak istiyoruz” ifadesini kullanan Bakan Karaismailoğlu, şu noktaların altını çizdi: “5G altyapısında ihtiyaç duyulan, anteninden çekirdek şebekesine kadar tüm ürünlerin, yerli ve milli imkânlarla geliştirilmesine çalışıyoruz. Bildiğiniz üzere ülkemiz 5G’ye yerli ve milli şebeke ürünleriyle geçmeyi hedefliyor. O nedenle öncelikle 5G’ye yönelik yerli ve milli ürünlerimizin hazır olması gerekiyor. ‘5G ve Ötesi’ yeni nesil haberleşme sistemlerinde ulusal ve uluslararası pazarlarda yer alacak yerli/milli ürün, hizmet ve teknolojiler geliştirilmesini sağlamak amacıyla; ‘Yeni Nesil Mobil Haberleşme Teknolojileri Türkiye Forumu’nu (5GTR Forum) 29 Nisan 2016 tarihinde kurduk. 5GTR Forum organizasyon yapısı altında BTK koordinasyonunda Danışma Kurulu ve Akademik Kurul ile ‘Çekirdek Ağ, Fiziksel Ağ, Hizmet ve Uygulama ile Standardizasyon’ çalışma grupları yer alıyor. 80 kuruluşun üye olduğu 5GTR Forum’un çalışma grupları, 5G’nin geliştirilmesi ve konuşlandırılmasıyla ilgili tüm yönleri ele alarak ‘5G ve Ötesi’ndeki öncelikler, strateji ve yol haritasının belirlenmesi hedefleriyle bir de Beyaz Kitap hazırladılar.”
Yerli ve milli üretim için stratejik iş birlikleri oluşturuyoruz
Adil Karaismailoğlu, 5G’nin dikey sektörlere etkilerine yönelik farkındalık oluşturmak amacıyla, BTK tarafından ‘5G ve Dikey Sektörler Raporu’nun yayımlandığını vurgulayarak “5GTR Forum organizasyon yapısı altında birçok ulusal ve uluslararası etkinlik düzenlendi. Japonya ve Kore 5G Forumları ile iş birliği anlaşmaları yapıldı. Öte yandan Türkiye’nin ‘5G ve Ötesi’ teknolojilerde lider ülkelerden biri olması ve söz konusu teknolojilerin yerli ve milli olarak geliştirilmesine katkı sağlayacak stratejik iş birlikleri oluşturuyoruz. Buna yönelik olarak ‘5GVATS’ test altyapılarının kurulması sürecine katkıda bulunmak üzere ‘5GVATS Protokolü’ taraflarıyla; Ulak Haberleşme, i2i Bilişim, Netaş, Spark Ölçüm Teknolojileri, Huawei Telekomünikasyon firmaları arasında 24 Temmuz 2018 tarihinde, ‘5G VATS’da test şebeke altyapıları kurulmasına dair beş ayrı mutabakat zaptı imzaladık. 8 Kasım 2018 tarihinde Hacettepe Beytepe Kampüsünde yer alan ‘BTK Piyasa Gözetimi Laboratuvarı’nda ‘5G Vadisi Açık Test Sahası Açılış Töreni’ yapıldı ve 5G’nin ilk sinyalleri 5G Vadisi’nde yayımlandı. Çeşitli test deneme şebeke altyapıları bulunan 5G Vadisi’ndeki bu olanaklar, ‘5G ve Ötesi’ne yönelik çalışmalar yürütmek isteyen tüm tarafların ücretsiz kullanımına sunuldu” açıklamasını yaptı. ‘5G Vadisi Açık Test Sahası’ faaliyetleri kapsamında ülkemizin ‘5G ve Ötesi’ konularında ihtiyaç duyduğu nitelikli insan kaynağının yetiştirilmesine katkı sağlamak üzere 5G Vadisi taraflarının iş birliğiyle ‘5G ve Ötesi Ortak Lisansüstü Destekleme Programı’na 24 Mayıs 2018 tarihinde başladıklarını hatırlatan Karaismailoğlu, “2018 yılı ekim ayından itibaren Hacettepe, Bilkent ve ODTÜ’de yüksek lisans veya doktora yapan toplam 60 araştırmacı mobil işletmeciler tarafından desteklendi. 2021-2022 eğitim öğretim yılında 15 yeni araştırmacı öğrenci programa dahil edildi” bilgisini verdi.
Üretici firmalarca yürütülen yerli ve milli üretim çalışmaları yakından takip ediliyor
UAB ve BTK koordinasyonunda yürütülen çalışmalarla kurulan Haberleşme Teknolojileri Kümelenmesi üyesi firmalarla üç mobil işletmeci tarafından geliştirilen, TÜBİTAK tarafından desteklenen ‘Uçtan Uca Yerli ve Milli 5G Haberleşme Şebekesi Projesi’nin ilk fazının Mart’2021 itibarıyla tamamlandığına dikkat çeken Bakan Karaismailoğlu, “Ar-Ge süreçleri bitirilerek ürünlerin prototipleri hazırlandı. Bu prototipleri, 23 Haziran 2021 tarihinde BTK ev sahipliğinde düzenlenen ‘5G Yerli Ürünler Lansmanı’ ile kamuoyuna tanıttık. Proje kapsamında ilgili firmalar Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın ‘HAMLE Destek Programı’na başvuru yaptılar. Bu kapsamda üretici firmalarca yürütülen yerli ve milli üretim çalışmalarını yakından takip ediyoruz” dedi. Karaismailoğlu, “Gelişmiş özellikleriyle yeni nesil kullanıcı deneyimleri sağlamasının yanı sıra 5G’nin neredeyse her sektörü etkileyerek otomotiv, sanayi, enerji, sağlık, tarım, medya/eğlence ve tarım gibi dikey sektörler olarak adlandırılan birçok alanda dijital dönüşümü hızlandırmada, yenilikçi uygulamaların geliştirilmesi ve kullanılmasında önemli bir etken olacağı öngörülüyor. Bu durumun aynı zamanda milyarlarca bağlı cihazla nesnelerin interneti (IoT), yapay zekâ, makine öğrenmesi, büyük veri gibi yenilikçi uygulamaların gelişimini de hızlandırmasını bekliyoruz” değerlendirmesini yaptı. Öte yandan 5G kullanıcı cihazlarının ülkemizde henüz çok sınırlı sayıda olduğunu dile getiren Karaismailoğlu, “5G’ye geçişin başarılı olabilmesi açısından kullanıcı terminali tarafından da gerekli dönüşümün sağlanması gerekiyor. Ayrıca 5G’nin en önemli özellikleri olan çok düşük gecikmeli iletişimi ve yoğun makine tipi haberleşmeyi destekleyen şebeke cihazlarının da dünyada yaygınlaşması biraz zaman alacak. Dolayısıyla 5G’ye geçisin sorunsuz olabilmesi için tüm etkenleri göz önünde bulundurarak çalışmalarımızı sürdürüyoruz” şeklinde konuştu.
5G yetkilendirmesine ilişkin politika ve strateji önerilerini oluşturmak amacıyla çalışmalara başlandı
Bakan Karaismailoğlu, “Dünyadaki gelişmelere baktığımızda 5G hizmetlerinin hızla yaygınlaşmaya başladığını, bazı ülkelerde 5G ticari şebekelerinin kurulduğunu, bazılarında ise test ve deneme faaliyetlerinin yürütüldüğünü görüyoruz. Ülkemizde de mevcut durum itibarıyla 5G teknolojisine yönelik test ve deneme faaliyetleri devam ediyor” açıklamasını yaparak şunları paylaştı: “Bununla birlikte ‘5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu’ kapsamında frekans gibi kıt kaynaklara dayanan elektronik haberleşme hizmetlerine ilişkin politika, BTK’nın önerileri de dikkate alınarak Bakanlığımızca belirleniyor. BTK’nın mevcut 2G, 3G ve 4.5G yetkilendirmeleri ışığında; 5G yetkilendirmesine ilişkin politika ve strateji önerilerini oluşturmak amacıyla çalışmalara başladık. Yürütülen çalışmaların belirli olgunluğa ulaşmasını, yerli ve milli 5G ürünler bakımından gerekli faaliyetlerin tamamlanmasını müteakiben ülkemiz 5G’ye geçiş için hazır olacak. Elektronik haberleşme, günümüzde tek başına bir sektör olmaktan çıktı ve tüm sektörlerdeki etkinlik ve verimliliğin aracı hâline geldi. Haberleşme teknolojileri savunma, finans, yayıncılık, sağlık, eğitim, ulaşım, enerji, üretim, perakende, kamu, inşaat, tarım gibi dikey sektörlerle etkileşim içerisinde olmasında özellikle geniş bant erişim altyapılarının yaygınlaşması önemli bir rol oynuyor” dedi.
5G ile 3 boyutlu iletişim ve sıfıra yakın gecikmeyle daha gerçekçi uygulamalara şahit olacağız
5G’nin avantajları hakkında bilgi veren Karaismailoğlu, şu detayları aktardı: “5G’nin 3 temel özelliği olan ‘yüksek geniş bant, yoğun makine tipi haberleşme ve milisaniye mertebesindeki çok düşük gecikmeli iletişim’ yeteneğiyle birlikte dikey sektörler olarak ifade ettiğimiz bu sektörlerde etkinlik ve verimlilik de zirveye ulaşacak. Esasen pandemi döneminde bile birçok işimizi sabit ve mobil haberleşme imkânlarımızla uzaktan gerçekleştirebildik. 5G ile birlikte 3 boyutlu iletişim ve sıfıra yakın gecikmeyle daha gerçekçi uygulamalara şahit olacağız. Bu kullanım durumlarından biri olan gelişmiş mobil geniş bant (eMBB), önemli ölçüde yüksek veri hızları ve daha fazla kapasite sağlıyor. Dolayısıyla çok büyük boyutlu verileri yüksek hızlarla aktarmayı da mümkün kılıyor. Bu sayede insanlar arasındaki bağlantılar gelişiyor ve hareket hâlindeyken bilgiye erişim kolaylaşıyor.” Karaismailoğlu, “Mobil iletişimin gelişmesi ise araç içi bilgi-eğlence, 4K video erişimi ve sanal iş toplantıları gibi çeşitli kullanım durumlarıyla uzaktan iletişimi teşvik edecek” ifadesini kullanarak konuşmasını şöyle sürdürdü: “Böylelikle iş seyahatleri azaltılarak evler ve ofisler arası her yerde geniş bant internet erişimi sağlanabilecek. Sanal ve artırılmış gerçeklik gibi yeni ve gelişmekte olan teknolojiler, herkes tarafından erişilebilir olacak, sanal gerçeklik, daha önce mümkün olmayan bağlantılı deneyimler sunacak. Bu sayede sanal seyahatler, geziler zengin içerikle yapılabilecek, spor müsabakaları gelişmiş özelliklerle canlı izleniyormuşçasına takip edilebilecek.” Önemli bir avantaj sağlayan diğer bir kullanım durumunun ise ultra güvenilir düşük gecikmeli iletişim olduğuna dikkat çeken Bakan Karaismailoğlu, “Gecikme süresi 3G şebekelerinde 100 milisaniye iken, 4G şebekelerine yaklaşık 30 milisaniyeye indi. 5G şebekelerinde ise gecikme süresinin 1 milisaniyeye düşmesiyle cihazlar arası neredeyse anlık bağlantı sağlanabilecek. Cihazların gerçek zamanlı kontrolü, endüstriyel robotik, araçtan her şeye iletişim, daha güvenli ulaşım ağları ve otonom sürüş gibi kritik görevler alanlarında yerini alacak. İmalat sektörü genel üretkenliği artırmak için hızla dijitalleşiyor. Üretim tesislerinde kurulu robotlar, sensörler ve diğer cihazlar arasında kesintisiz kablosuz iletişim ihtiyacı artıyor. Düşük gecikmeli iletişimin, ayrıca uzaktan tıbbi bakımın, süreçlerin ve tedavinin mümkün olduğu yeni bir dünyaya da kapı açacağı görülüyor” açıklamasını yaptı.
5G, daha güvenli ve verimli bir dünyayı mümkün kılacak
Karaismailoğlu, “Diğer bir kullanım durumu olan büyük makine tipi iletişim (mMTC), milyarlarca cihazı insan müdahalesi olmadan daha önce görülmemiş bir ölçekte bağlamayı hedefliyor” bilgisini aktarıp şunları kaydetti: “Bu kullanım durumu; tarım, üretim ve iş iletişimi de dâhil olmak üzere modern endüstriyel süreçlerde ve uygulamalarda devrim oluşturma potansiyeline sahip. 5G ve IoT; iş süreçleri hakkında, işletmeler ve endüstri için daha önce hiç olmadığı kadar veri oluşturan zengin bilgi sağlayacak. Bu zengin veriden yola çıkılarak faaliyetler gerçekleştirilecek, önemli kararlar alınacak, tarımda, akıllı çiftliklerde ve üretimde yenilik yapılacak, maliyet tasarrufu, daha iyi müşteri deneyimiyle uzun vadeli büyümenin önü açılacak. Akıllı evler, akıllı okullar, akıllı fabrikalar, tarım alanları, akıllı şehirler, daha güvenli araçlar için milyarlarca cihazın bağlantısını sağlayacak 5G, bizler için daha güvenli ve daha verimli bir dünyayı mümkün kılacak. 5G’nin belirttiğimiz özellikleri ve milyonlarca cihazı destekleme potansiyeli sayesinde mobil teknolojinin izin verdiğinin çok ötesinde, dünyanın dört bir yanındaki insanların hayatını dönüştürme, kolaylaştırma potansiyeline sahip olduğu görülüyor. Dünyada da ülkemizde de 5G uygulamaları bu yönde bizlere ufuk açıyor.” Bakan Karaismailoğlu, bu kapsamda konuya ilişkin şu örnekleri verdi: “Ankara Acıbadem Hastanesi’nde bir ameliyat, cerrahların kullandığı 5G bağlantılı akıllı gözlük aracılığıyla, çok düşük gecikmeli ve yüksek kaliteli görüntü aktarımıyla farklı illerdeki doktorlara anlık olarak ulaştırıldı. Bu gerek tıp eğitiminde gerekse uzaktan müdahale kapsamında bir deneme olsa da 5G’nin yaygınlaşmasıyla benzer örneklerin de sayısı artacaktır. Ülkemizde TT Mobil ve Arçelik, mevcut 4.5G şebekesi üzerinden fabrika otomasyonu üzerinde bir proje üzerinde çalışıyor. Proje kapsamında; fabrikadaki hareketli nesnelerin kamerayla anlık olarak izlenmesi, sayım, üretimde kullanılan sac kalınlıklarının, saclarda çizik vs. olup olmadığının tespiti, hata tespiti gibi faaliyetlerin 4.5G ile başlanarak ilerleyen dönemde de 5G üzerinden yapılması hedefleniyor.”
5G MOBİX projesinde Turkcell ve Ford birlikte çalışıyor
5G uygulamalarıyla ilgili örnek vermeye devam eden Karaismailoğlu, “Yine uluslararası nitelikteki, AB fonlarıyla desteklenen 5G MOBİX projesinde de Turkcell ve Ford ülkemizde birlikte çalışıyor. Proje kapsamında; Yunanistan’dan ülkemize veya ülkemizden Yunanistan’a geçecek nakliye araçlarında, tırlarda otonom sürüş denemesi yapılıyor. Mevcut çalışmayla, tırlarda bulunan şoförler araca müdahale etmeyecek, arkadaki araç en öndeki aracın kamerasından aldığı bilgiye göre hareket edecek. Ayrıca bu proje kapsamında, iletişim iki farklı ülke şebekesinde yapılacak ‘roaming’ ile sağlanacağından, ‘roaming’ vasıtasıyla kesintisiz iletişim de test edilecek” açıklamasını yaptı. ‘Uçtan Uca Yerli ve Milli 5G Projesi’ kapsamında 23 Haziran 2021 tarihinde BTK ev sahipliğinde düzenlene etkinlikte, yerli 5G baz istasyonları ve Radyolinkleri kullanılarak ULAK tarafından Aselsan’ın bir robotunu da kullanarak, robotla ‘drone’ kontrolüyle görüntü aktarımı gerçekleştirdiklerini dile getiren Bakan Karaismailoğlu, “Bunlara benzer örnekleri çoğaltmak elbette mümkün. 5G ile birlikte hayatımızın her alanında bu örnekleri yaşamaya devam edeceğiz” dedi.
Ar-Ge fonu; sektörün gelişimine ve yerli ürün ihtiyacına cevap verecek şekilde kullandırılacak
Adil Karaismailoğlu, 2023 yılı vizyonuyla beraber 2022 yılı için hedeflerini de aktararak “5G teknolojisine mümkün olan en yüksek seviyede yerli ve milli altyapı ürünlerini kullanarak geçilmesi öncelikleri hedeflerimiz arasında yer alıyor. Bu hedef doğrultusunda sektör paydaşlarımızın çalışmalarını yakından takip ediyoruz. Sektördeki firmalarımızın yerli ve milli ürün geliştirme ve ticarileştirme çalışmalarında geldiği aşamalar bizleri ziyadesiyle mutlu ediyor. Bununla birlikte Bakanlık olarak bizler de yerli ve milli üretim faaliyetlerini desteklemek amacıyla çalışmalarımıza hız verdik” şeklinde konuştu. “Bu çerçevede; sektörden elde edilen gelirlerle oluşturulan Bakanlığımız uhdesindeki Ar-Ge fonunun, yine sektörün gelişimine ve yerli ürün ihtiyacına cevap verecek şekilde kullandırılması amacıyla çalışmalara başladık” ifadesini kullanan Karaismailoğlu, “Söz konusu çalışmalar kapsamında, 5G’ye giden yolda yürütülen yerli ve milli üretim faaliyetleriyle geliştirilen ürünler dışında hangi ürünlere ihtiyacımız olduğunu belirleyip bu alanlarda üretici firmalarımızca yapılacak geliştirme ve üretim projelerini kısa süre içerisinde desteklemeyi planlıyoruz. 5G ile ilgili hazırlıklarımızın yanı sıra 6G sistemine de hazırlık yaptığımızı vurgulamak isterim. Eğer herhangi bir teknolojik yenilikte söz sahibi olmak istiyorsanız, ilgili teknolojileri kendi kendinize üretmeli ve herkesten önce oyuna girebilmelisiniz. ‘Oyun kurucu Türkiye’ için 5G’deki performansımızı gittikçe artırırken 6G’ye de hazırlanıyoruz. Yerli ve milli uydu teknolojilerimizin desteğiyle de bilişim ve iletişimde bölgemizde lider, dünyada da önde gelen ülkeler arasında yerimizi alacağız. Türkiye’nin dijital dönüşüm yolculuğunda güçlü ve kararlı adımlarla ilerliyoruz” değerlendirmesini yaptı.
