Facebook halka açıldı, yatırımcıları endişe sardı
Halka arzı gerçekleşen Facebook'un toplam değeri 104 milyar doları buldu. Peki Facebook gerçekten de yüz milyar dolar eder mi?Yaklaşık 6 ay önce yatırım şirketi Goldman Sachs’ın da aralarında bulunduğu bir grup yatırımcı sosyal medya devine bir buçuk milyar dolar yatırımda bulunarak şirketin 50 milyar dolar değerinde olduğuna onay vermişti. Yani şirketin sadece yüzde 3’lük bölümü için bir buçuk milyar dolar değer biçilmişti. 2012 yılının Mayıs ayında Facebook’un halka arzı dünyanın en büyüklerinden biri olarak nihayet gerçekleşti. Gündemi uzun süredir meşgul eden halka arz sürecinde şirketin yüzde 15 hissesi 16 milyar dolardan değer buldu. Böylece şirketin değeri 104 milyar doları buldu. Bu rakam Amazon, Kraft, HP ve Walt Disney gibi çokça bilinen markaların bile üzerinde.
Halka arzdan önce yapılan beklentilerin en yükseğini yakalayarak hisse başına 38 dolara değerlenen Facebook, böylece ilk kez yatırımcılara ortak olma şansı verdi. 8 yıl önce kurulan şirket, en başında hiçbir gelir elde edemezken şimdi 100 milyar dolar değeri aşmasıyla tarihe geçti. Bugüne kadar dünyanın en pahalı internet şirketi olaraksa Google halka arz edilmişti. 2006 yılında Google 1.9 milyar dolar elde ettiği halka arz sonucunda 23 milyar dolardan değerlenmişti.
Gelirinin 28 katı değerlendi
Facebook’un 2011 yılında elde ettiği toplam gelir 3.7 milyar dolar olarak gerçekleşti. Ancak halka arz sonrasında şirketin 104 milyar dolar ettiği görüldü. Google’ın geçtiğimiz yıl 38 milyar dolar gelirine göre 200 milyar dolar civarında değerlendiği düşünüldüğünde, Facebook’un değerinin biraz fazla olduğu görüldü.
2010 yılında otomotiv devi General Motors bile halka arz sırasında 15.8 milyar dolar yatırım çekebilmişti. Diğer internet halka arzlarına baktığımızda, 2011 yılı Kasım ayında ise Groupon borsada yerini aldı. Ancak şirketin birkaç hafta içinde halka arz fiyatının altına gerilediği görüldü. Şirket 30 milyar dolar değer üzerinden halka arz olmayı hedefledi ancak şimdiden değerinin çok altında kaldı. LinkedIn ve Pandora da 2011 yılı içinde halka açıldı ve şu anda hisseleri halka arz fiyatının altında.
Facebook da diğer internet girişimleri gibi, halka arzın ardından hisselerinde önemli değer kaybetti. NASDAQ borsasında 31 dolara kadar indiği görülen Facebook hisseleri, en başta işlem görmeye başladığı 38 dolardan yüzde 18’lik bir düşüş yaşadı. Açılış gününde 104.1 milyar dolar piyasa değeri olan Facebook’un mevcut değeri 84.9 milyar dolara indi.
Peki ne oldu da bu kadar hızla hisselerde düşüş gerçekleşti? Aslında bu düşüş bekleniyordu. Zira uzun süredir halka arzı beklenen Facebook, tam anlamıyla bir talep patlaması yaratmış ve borsanın işlem yönetim kabiliyetinin çok üzerinde talep toplamıştı. Bu aşırı talebin gerçekçi olmadığı ve hisselerin 38 dolardan değerlendiği biliniyordu. Bu gelişmelerin üzerinde medyada Facebook’un bu kadar değerlenmesinin yatırımcıları zarara uğratacağı haberleri dolaşmaya başladı. Uzmanlar şirketin değerlemesinde hatalar yapıldığından söz eder oldu. Bu nedenle hisseleri satın alan yatırımcıların yüzde 25’i elindeki hisseleri satmak için girişimde bulundu.
Kazanan kim oldu?
8 yıllık maceranın sonunda halka arz edilen Facebook’ta yönetim kurulu başkanlığı görevini yürüten Peter Thiel’in 2004 yılında yatırdığı 500 bin dolar, halka arzla birlikte 640 milyon dolara dönüştü. Hala elinde 28 milyon hissesi bulunan Thiel’in elindeki hisselerin değeri de 1 milyar doların üzerinde. Thiel güvendiği bir sosyal medya girişimine yatırdığı parasını bin 280’e katladı.
Mark Zuckerberg bu arzla birlikte 28 yaşında dünyanın en zengin 29. insanı oldu. 30 milyon hissesini satan Zuckerberg, sadece bu halka arzla birlikte 1.15 milyar dolar kazandı. Şirkete önceden yatırımda bulunan finansal kuruluşlar ve şirketin yönetiminde bulunan ilk ortaklar paralarını katlayarak geri aldı. Aşırı değerlenen şirket bazılarını zengin ederken, zaten potansiyelinin üzerinde değerlendiği için son yatırımcılarına fayda sağlamadı.
Facebook hisselerinin 31 dolara düşmesi, şirket değerini 80 milyar doların üzerinde tutmaya yetti. Yani hala aslında Facebook çok değerli bir şirket. Artık önümüzdeki dönemde şirketin gelirlerini hızla artırması gerekiyor.
Yatırım için elbette birçok araca göz atmak gerekiyor ama temel olarak şirketin gelirlerini artırma oranıyla değerlenmesinin belli bir dengesi bulunuyor. Facebook’un da geçtiğimiz yıl kazancını yüzde 65 artırdığı göz önüne alındığında, bu hızda devam ederse geçtiğimiz yıl bir milyar dolar kazanan şirketin kârının 2015 yılında 7.4 milyar dolara çıkması gerekiyor.
Facebook için gelecek tahminleri umut vermiyor
Facebook 2011 yılında toplamda 3.7 milyar dolar gelir elde etti. Bu yıl beklenen ortalama gelirinse 5.1 milyar dolar olduğu bilgisi verildi. Pivotal Araştırma Şirketi’nden Brian Wieser’ın tahminine göre, Facebook’un kazancındaki artış zayıflayacak ve 2015 yılında ancak 3.6 milyar dolara çıkacak. O halde yukarıda belirttiğimiz, olması gereken kârın ancak yarısı elde edilecek.
Sosyal medya bugün oldukça fazla gelir elde ediyor. Mark Zuckerberg’in ilk fikri oldukça başarılı oldu. Ancak sosyal medya, iş dünyası için henüz rüştünü ispat edemedi. Şirket aleyhinde birçok ülkede açılmış kişisel mahremiyet davalarının yanı sıra hemen halka arzdan önce General Motors’un reklam dönüşlerini beğenmediği için, milyonlarca dolarlık anlaşmasını iptal ettiği biliniyor. Ayrıca mobil cihazlar üzerinde hala Facebook’un nasıl bir reklam modeli oluşturacağı da bilinmiyor.
Facebook şu anda dünyadaki hemen herkesin bir şekilde kullandığı ve reklam mecrası olarak gördüğü bir alan. Ancak şimdi şirketin bundan daha fazlasına ihtiyacı var.
