Gaziantep’te katı atıklar kaynağa dönüştürülüyor
AB mali desteğiyle UNDP tarafından inşa edilen 9,2 milyon Avroluk yeni tesis, belediyenin atık yönetimine ilişkin zorlu görevlerine yeşil çözümler getirecek.
Gaziantep’te açılışı yapılan en son teknoloji ürünü atık yönetim tesisi, Suriye mülteci krizi nedeniyle kentte aşırı nüfus artışından kaynaklanan en büyük sorunlardan birinin çözülmesinde belediyeye yardım edecek. Tesis, Avrupa Birliği’nin 9,2 milyon Avroluk mali desteğiyle ve İlbank ile Gaziantep Büyükşehir Belediyesi ortaklığıyla, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından inşa edildi. Yıllık 100.000 ton katı atık işleme kapasitesine sahip ve kendi sınıfında Avrupa’nın en büyüklerinden biri olan tesis, döngüsel ekonomi ilkelerine örnek oluşturuyor. Tam kapasiteyle faaliyete geçtiğinde, biyogaz ve geri dönüştürülen kaynakların satışından, Gaziantep’in bütçesine ek gelir sağlayacak.
Mekanik Biyolojik Ayrıştırma Tesisi’nin (MBTF) yapılan açılış törenine, Gaziantep Valisi Davut Gül, AB Türkiye Delegasyonu Başkanı Büyükelçi Nikolaus Meyer-Landrut başkanlığında 9 AB Üyesi Devletin büyükelçileri, Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Fatma Şahin, İlbank Temsilcileri ve UNDP Türkiye Mukim Temsilcisi Louisa Vinton katıldı.
“Türkiye, ülkelerindeki iç savaştan kaçan yaklaşık dört milyon Suriyeliye çok büyük konukseverlik gösteriyor” diyen Meyer-Landrut sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu akının Türkiye’nin her yerinde ev sahibi topluluklar üzerinde önemli bir baskı oluşturduğunu biliyoruz. Bunun içindir ki, 6 milyar Avroluk yardım programımızın bir parçası olarak Gaziantep’te belediye atık yönetim sistemine yatırım yapıyoruz. AB, önümüzdeki dönemde ilave 3 milyar Avro katkıyla, mültecileri barındıran Türkiye’yi desteklemeye devam edecek.”
Suriye krizinden önce 1,7 milyon olan Gaziantep nüfusu, 450.000’i aşkın geçici koruma altındaki Suriyelinin gelişiyle 2,2 milyonun üzerine yükseldi; ve nüfus artışıyla birlikte, atık miktarı da yüzde 25 arttı.
“Bu yeni tesis, hayati kamu hizmetlerini sunmamızda bizlere destek sağlayacak” diyen Fatma Şahin ise sözlerini şöyle sürdürdü: “Ancak gerçek katkısı bununla sınırlı değil. Şehrimizin nüfusundaki ani artışla gelen diğer güçlükleri aşmamıza da destek olacak. Bu nedenle bu konudaki hayati finansal destekleri için AB’ye, ayrıca İlbank ile beraber bu projeyi yürüten UNDP’ye minnettarız.”
UNDP, 2018 yılından bu yana 50 milyon Avro tutarında AB finansmanıyla, büyük ölçekli Suriyeli nüfusa ev sahipliği yapan Gaziantep ve diğer kentlere, belediye hizmetlerini yaygınlaştırma ve iyileştirme alanında yardım ediyor; bir yandan da, mülteciler ve ev sahibi topluluklar için beceri edindirme ve iş yaratmayı destekliyor. MBTF, UNDP’nin 2018 yılından bu yana AB finansmanıyla Güneydoğu’da inşa ettiği sekiz atık yönetim tesisinin en büyüğü oldu.
“Yeni arıtma tesisi, Türkiye’nin daha yeşil geleceğine bir yatırımdır.” diyen Louisa Vinton şunları söyledi: “Yalnız Gaziantep’in hayati önem taşıyan kamu hizmetleri sunumunu yaygınlaştırmasını desteklemekle kalmıyor, aynı zamanda kentlerin kendi sakinlerinin ihtiyaçlarını karşılamak için sürdürülebilir ve çevre dostu yöntemler bulabileceğini somut örnekler ile gösteriyoruz. Bu örnekte ise, kelimenin en yalın anlamıyla, çöpün değerli bir kaynağa dönüştürülmesi, belediyeye bir mali yük getirmeyecek, tam tersine, ek gelir yaratacak.”
En son teknoloji ürünü ekipmanla donatılan MBTF, biyo-çözünür atıktan temiz enerji üretecek, geri dönüştürülebilir maddeleri ayrıştıracak, ve Gaziantep’in atık depolama alanının ömrünü uzatacak. Yıllık çıktıları arasında 4.100 MWh enerji, 17.000 ton geri dönüştürülebilir madde ve 23.000 atıktan türetilmiş yakıt yer alıyor.
Tesiste üretilen elektrik hem kendi faaliyetlerine enerji sağlayacak, hem de satılabilir artık değer oluşturacak, bu da belediyeye ek gelir akışı sağlayacak. Tesiste geri kazanılan geri dönüştürülebilir atıklar da gelir yaratacak. Tesis ayrıca, Gaziantep’in yıllık sera gazı salımını 9.309 ton CO2 düzeyinde azaltacak.
AB destekli program kapsamında UNDP tarafından inşa edilen diğer bir atık yönetim tesisi ise, eskiden Tiyek Çayı’na arıtılmamış kanalizasyonun doğrudan boşaltıldığı, Hatay ilinin 40.000 nüfuslu Hassa ilçesinde 4 milyon Avroluk atık su arıtma tesisi. Bu girişimle, büyük bir kirlenme kaynağı ortadan kaldırıldı ve Asi Nehri’nin ekolojik sağlığını eski haline getirmeyi amaçlayan başarılı kampanyaya katkı sağlandı.
UNDP’nin AB finansmanıyla inşa ettiği diğer tesisler arasında, Hatay ilinde bulunan dört katı atık transfer merkezi de yer alıyor. Bu tesisler, sera gazı salımlarını azaltıyor ve çöpleri daha büyük kargolar halinde sıkıştırmak ve birleştirmek, yerel atık depolama alanlarına düzenli biçimde aktarmak suretiyle belediyelerin ulaştırma giderlerini azaltıyor. Son olarak, Kilis kentinde UNDP tarafından kurulan yenilikçi güneş kurutmalı sera tesisi, atık su arıtma tesislerinden çıkan çamuru, tarım toprağını zenginleştirmek veya çimento üretimine yakıt sağlamak için kullanılan yüksek değerli yan ürünlere dönüştürüyor.
