Güruhfonlama – 2
İyi bir girişimci olmak için, hele yenilikçi bir girişim için nasıl beceriler gerektiğini bir düşünün. Bunların hiçbiri okulda öğretilmez. Risk algısı, olasılıkları zihinden hesaplama, takım yönetimi, karar teorisi gibi konular müfredatlarda yoktur. Üniversitelerde girişimcilik dersi verilmez. Esasen mevcut eğitim sisteminden “girişimci” çıkmak kesinlikle istisnai bir durumdur. Bir girişimci hiç karşılaşmadığı ve yanılgının telafi edilemeyeceği problemleri çözmelidir. Oysa “başarı” kavramımızda yanlışa yer yoktur. Her yanılgı mükemmelden sapış, eksiliştir. Yenilikçi bir girişim için belki de hiç kimsenin daha önce karşılamadığı problemleri aşmak gerekir. Eğitim sisteminde yıllarca konserve problemlere maruz kalan bir mezun, nasıl buna cesaret edebilir. Bu riskleri göğüslemek için eğitilmediğinden gözü kara olması, kaybedecek hiçbir şeyi olmaması gerekir.
Riskleri alamayacağımız zaman iki yol var: Sakınmak ya da sigortalayıp başkaları ile paylaşmak. Hemen hepimiz ilk yolu tercih edip maaşlı, yani kontratlı çalışmaya başlıyor, çünkü ikinci yol aileden zengin olmayanlar için kapalı.
İşte “güruhfonlama” bu yolu açıyor. Girişimci ona ortak olan sayısız kişi ile riski paylaşabiliyor; birlikten cesaret doğuyor. Bunun için bir aracı kurumun yapılandırılmış hesap açması yeterli. Yapılandırma şu şekilde olur: Girişimcinin belirlediği sermaye büyüklüğüne ve varsa diğer koşullara ulaşana dek bu hesapta biriken yatırımlar bloke kalır. Koşullar yine girişimcinin belirlediği vadede sağlanırsa hesap girişimcinin kullanımına açılır, yoksa yatırımlar iade edilir. Bu tip hesaplara “ters emanet” (reverse escrow) adı da veriliyor. Bazı aracılar bu iadeyi faizi ile yapıyor zira vade belli olduğundan birikmekte olan mevduatı aracı o arada para piyasasında işletebilir.
Geçen yıl sayıları çığ gibi artan (ne yazık ki Türkiye’de henüz yok) bu aracı kurumlardan, örneğin venturesocially.com’u ele alalım. Bu sitede sunulan her fikir 8 ayrı sosyal paylaşım sitesinde tartışmaya açılıyor. Bu süreç girişimci için de eğitici. Riski paylaşanlar bilgi paylaşmayı da çok iyi başarıyor ve yeterli momentum sağlanırsa bu düşünceler fiile de dökülüyor.
