Haydi kızlar mühendisliğe
Tüm dünyada mühendislik denince akla erkekler geliyor. Peki bu algı nasıl kırılacak?Tüm dünyada mühendislik denince akla erkekler geliyor. Bu algıyı kırmak için yola çıkan mühendis adaylarından biri olan Cheng, genç kızların erken yaşlarda mühendislik mesleğinin zevkine varmalarını sağlamak için, ses getiren uygulamalı bir şeyler yapmak istiyor. Cheng’in kadınların mühendislik mesleğinde çok az temsil edilmesi sorununu şu şekilde ifade ediyor:
“Kadınların mühendislik mesleğinde çok az temsil edilmesi, süreklilik gösteren bir sorun.
2006 ve 2007 yıllarında Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD), mühendislik lisans derecesi alan kadınların sayısı, son 10 yılın en düşüğüydü. Amerikan Mühendislik Eğitimi Derneği’nin 1999-2006 arası yılları kapsayan çalışmasında, mühendislik derecesi olan erkeklerin yüzdesinin, kadınların yüzdesinin dört katı oranını koruduğunu gösterdi. Cinsiyet dağılımı konusunda daha da kaygı uyandıran durum, Silikon Vadisi’nde yerleşik şirketlerde görülüyor ve durum bir erkekler kulübünden hiç farklı değil. Avustralya’da çalışan mühendislerin sadece yüzde 9,6’sı kadın. Mühendislik öğrenimindeki kadınların oranı ise, 1990’lardan beri yüzde 14 civarında.
Kızların fen ve mühendislikten hoşlanmadıkları söylemi, genel bir yanılgıdır. Gerçekse, bu konularda örnek alabilecekleri kadın öğretmenlerin varlığının, kararlarını çok etkilediği yönünde. Sorun şurada; matematik, fen veya edebiyatın aksine, bırakın kadın mühendisleri, tüm mühendisler içinde öğretmenlik yapan bile çok az. ABD’nin en iyi araştırma üniversitelerinde, her beş fen veya matematik profesörünün en çok biri kadın.”
Cheng, kadınların fen bilimleri ve mühendislik alanlarında daha etkin olabilmesi için kurdukları Robogals’in öyküsünü ise şu şekilde anlatıyor:
“2008 yılının Temmuz ayında Melbourne Üniversitesi’nde mühendislik ve fen bilimleri okuyan dört öğrenci, kendi sınıflarındaki cinsiyet dengesizliğini vurgulamak amacıyla, kız okulları için bir robot yarışması düzenledi. İlk yıl dört okul katıldı ve bu girişim hızlı bir şekilde genişleyerek, gönüllü üniversite öğrencilerinin kız okullarını ziyaret ettiği ve LEGO NXT’leri kullanarak eğlence eşliğinde eğitici robotik çalıştaylar düzenlediği bir şekle dönüştü. Düzenlenen bir robot yarışması üzerine, Brandeis Üniversitesi tarafından yapılan araştırma sonucuna göre, katılımcıların yüzde 80’inin fen bilimi ve teknoloji meslekleri konusundaki ilgileri belirgin bir şekilde arttı.
Bunun sonucunda Robogals, kız öğrencileri genç yaştan itibaren mühendislik ve teknoloji konularının içine çekmek ve uzun dönem amacı olarak da kızların mühendislik, fen ve teknoloji üçlüsünü büyük oranda tercih etmelerini sağlamak üzere, kar amacı gütmeyen bir kurum olarak resmen kuruldu.
İzleyen iki yılsonunda tutkulu girişimcilik ruhu, eğitim kampları ve konferanslar aracılığıyla, Robogals’ın Avustralya, Yeni Zelanda, Birleşik Krallık ve Avrupa bölgesinde çok sayıda üniversiteye yayılmasını sağladı.
2011 yılında yapılan UK/EU SINE konferansının tamamlanmasıyla, Robogals dünya çapında 15 şubeye ulaştı.
Robogals son dönemde lise kız öğrencilerini hedefleyerek, mühendislik mesleğini aydınlatan konuşmalar yapmakta ve ders seçimlerinde yardımcı olmayı sürdürüyor. Güncel bir proje olarak – Robogals Kırsal ve Bölgesel Programı – kırsal bölgelerdeki kız mühendislik öğrencilerini eğiterek, onların kendi bölgelerinde düzenleyecekleri fen, mühendislik ve teknoloji temalı etkinliklerde liderlik yapmasını amaçlıyor.
Derneğin önemli görevi sadece okullarda olumlu etkiler yaratmak değil, aynı zamanda projeye zaman ve becerilerini ayıran gönüllü üniversite öğrencilerine farklı deneyimler kazandırıyor. Robogals, üretken ve etkin toplu çalışmayı gerçekleştirmek için öğrencilerin katkılarına, liderliğine ve karşılıklı iletişimin önemine inanmakta ve devamlılığını taahhüt ediyor.
Dernek bünyesinde hazırlanan aylık bülten The Amplifier, şubelerin başarı hikayelerini paylaşarak toplumun, sponsorların ve paydaşların bilgilerini güncellemeyi ve diğer şubeleri yüreklendirmeyi amaçlıyor.
2011’in temel odak alanlarından bir tanesi, Robogals’ın programının etkinliğini artırmak için faaliyet etkilerini ölçme, değerlendirme ve doğrulama yöntemlerini geliştiriyor. Robogals Global merkezi, Melbourne Üniversitesi’nde bulunuyor.”
Marita’nın Türk okurlara mesajı da şöyle: “Eğer siz de çocukların fen, mühendislik ve teknolojiye ilgi duyması için çalışıyor veya araştırıyorsanız, ya da kendi üniversitenizde bir Robogals şubesi oluşturmak istiyorsanız, Robogals sizden haber almaktan çok mutlu olacaktır! Lütfen benimle marita@robogals.org adresinden temas kurun.”
ABD’de de durum farklı değil
ABD’de bulunan Kadın Mühendisler Derneği Başkan Yardımcısı Prof.Dr. Semahat Demir daha önceki açıklamalarında, “ABD’de mühendislik okuyan kadınların oranı sadece yüzde 20’lerde seyrederken iş hayatında bu mesleğe atılanların oranıysa sadece yüzde 10’larda kalıyor” diye özetliyor durumu.
Kardeşi ve derneğin başkanı Sıdıka Demir’le birlikte çalışmaları yürüttüklerini ifade eden Semahat Demir, endüstrideki şirketlerle iş ortaklığı yaparak kadın mühendislerin sektörde nasıl tutunabilecekleri konusunda çalıştıklarını aktardı.
Ülkemiz dünyaya örnek olabilecek durumda
İTÜ Maden Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümünden Nilgün Okay’ın konuyla ilgili 2007 yılında yayımladığı makalesinde Türkiye’de çalışan kadın akademisyenlerin oranları, fen bilimlerinde yüzde 36, yer bilimlerinde yüzde 25 ve mühendislikte ise yüzde 29. ABD’de ise mühendislikte kadın akademisyenlerin oranı yalnızca yüzde 11’de kalıyor.
Ayrıca günümüzde sayıları yaklaşık 82 bini bulan öğretim elemanı içindeki kadın oranı gün geçtikçe artıyor. 1960’ta yüzde 19 olan kadın oranı, 1970’te yüzde 23’e 1980’de yüzde 25’e, 1990’da yüzde 32’ye yükselirken 2000’lerde yüzde 36’dan, 2003’de yüzde 38’e, 2006’da da yüzde 40’a ulaştı.
