Hocalar, gazetecilik yapıyor
Bilimcilerin, yaptıkları araştırmaları, sadece bilimcilerin değil, herkesin, hem de dünyada herkesin anlayacağı dille anlattıkları “vatandaş gazetecilik” sitesi Conversation (Sohbet) listesindeki akademik kurum sayısı 1,500’ü, katkı yapan bilimci sayısı 31 bini aştı. Sitenin 3 milyon kayıtlı üyesi var.
2011’de Avustralya’da 8 üniversite bir araya gelerek, “Vatandaş, bizim ne yaptığımızı bilmiyor. Biz çünkü işimizi bilimsel dergilerde, kongrelerde anlatıyoruz. Oysa vatandaşa da anlatmamız lazım. Ama bizim dilimizi, vatandaşın diline nasıl çevireceğiz?” diye sormuştu. Sonuçta, akademik dili gündelik dile çevirecek bir “arayüz” örgütlendi: Bilimden anlayan gazeteciler, bir tür yazı kurulu gibi, önlerine gelen akademik araştırmayı “habere” dönüştürmeye başladılar. Akademi, ilk kez, pek az insanın anlayacağı araştırmalarını pek çok insanın anlamaya başladığını gördü. Conversation üyesi akademik kurum sayısı bu 5 yılda 1,527 oldu. İçlerinde İstanbul’dan Bilgi ve 29 Mayıs üniversiteleri de var (ancak bu iki kurumun katkıları, araştırmadan çok, düz makale tarzında).
Conversation, kendisini “Üniversite ve araştırma sektöründen; ama bağımsız veri, analiz ve yorum kaynağı” olarak tanımladı. Hedefi, bilimsel bilgiyi anlaşılır bir dille doğru iletmek.
Konularını; işdünyası, ekonomi, çevre, enerji, sağlık, tıp, siyaset, toplum, bilim, teknoloji diye böldü. Sitenin tepesinde, “Gazeteciliğe yeni bir bakış açısı” yazıyor. Gerçekten de, üniversite hocası ile gazeteci arasında kurulması zor görülen ilişkiyi kuran, yürüten yenilikçi bir anlayış.
Sitenin şimdi Avustralya, ABD, İngiltere, Fransa ve Afrika odaklı bölgesel şubeleri de var. Dünyanın çok geniş bu kesiminde üretilen bilimsel bilgiyi “anlaşılır” şekle getiriyorlar.
Bu siteye benzeyen bir başkasını 47 Amerikan üniversitesi öncülüğünde İngiliz, Kanada ve başka ülkelerden üniversiteler geliştirdi. Futurity (Gelecekçilik) adlı site başlangıçta 35 üniversiteyle başlamışken, şimdi 62 üniversite ve 14 bin öğretim üyesi katılıyor. Siteye İsviçre’nin ünlü teknik üniversitesi (Einstein’in hem öğrencisi, hem de sonra hocası olduğu) ETH, Danimarka’dan Kopenhag, Avustralya’dan Melbourne ve Singapur’dan Ulusal Üniversite de katıldı. Türkiye’den kimse yok.
Bu sitenin kuruluş nedeni de, bilimsel çalışmalarını sadece akademik dergilerde ve kongrelerde açıklamakla yetinmek istemeyen üst kesim üniversitelerin dünya kamuoyu ile iletişim bağlantısı kurma ihtiyacıydı. İngilizcenin dünya dili olmasının sağladığı kolaylıkla, aynı dili konuşan farklı uluslardan hocalar, dünyaya bilimsel haberi, “gerçekliğinden” kuşku duyulmayacak bir biçimde iletiyorlar. Akademik bilgi, fildişi kuleden çıkıp, gündelik dilde, herkesin ilgisine sunuluyor. İki site, bir bakıma birbirinin rakibi.
