“i” mucizesi ve karşı hamleler
26 Mayıs günü Wall Street’teki borsaların kapanış saatinde BT dünyasında yeni bir dönemin başladığı izlendi. Bundan böyle en önemli teknoloji ürününün artık masaüstünde değil elimizde tuttuğumuz ürün olduğu ortaya çıkıyordu. Hisse senetlerinin ekranlardaki kapanış fiyatına göre iPod, iPhone ve iPad’lerin üreticisi Apple 222.12 milyar dolarlık piyasa değeri ile 219.18 milyar dolarlık Microsoft’un ilk kez önüne geçerek dünyanın en değerli “teknoloji şirketi” kimliğini kazanıyordu.
Tüm dünya medyasında geniş yer alan bu gelişme Apple’ın son yıllarda çıkardığı “i” ürünlerinin mucizesi olarak yorumlanıyor. Daha 15 yıl önce son derece zor durumda olan Apple’ın bu ürünleri ile teknoloji dünyasının en yenilikçi şirketi olarak tanınmasında en büyük pay yaklaşık 1985 yılında pazarlama vizyonu olmadığı için Apple’dan uzaklaştırılan ve 1996 yılında yeniden Apple’ın dümenini ele alan şimdiki CEO’su Steve Jobs’a ait. Oysa Apple’ın kritik günlerinde Dell bilgisayarlarının sahibi Michael Dell Apple için en iyi çözümün şirketin kapatılıp parasının hisse senedi sahiplerine dağıtılması olduğunu savunuyordu. Bugün ise Dell’in piyasa değeri Apple’ın yaklaşık onda biri kadar.
Apple ile Microsoft’un piyasa değerlerinin tarihsel gelişmesine bakıldığında Microsoft’un değerinin 500 milyar doları geçerek doruğa eriştiği dönem 2001 yılının Ekim ayında çıkardığı Windows XP işletim sistemine rastlıyor. Apple’ın değerinin sürekli yükselmeye başladığı dönem ise 1998 yılının Mayıs ayında çıkardığı iMac ile başlıyor. Bu ürünü Temmuz 1999’da iBook, Ocak 2001’de iTunes, Ekim 2001’de iPod, Ocak 2007’de iPhone ve gene Ocak 2010’da iPad izleyerek Apple 26 Mayıs’ta 278.64 milyar dolarlık Exxon Mobil’den sonra Amerika’nın en değerli ikinci şirketi oldu.
Apple’ın elde tutulan araçlardan ve müzikten sağladığı gelir şimdi bilgisayar satışlarında sağladığı gelirlerinin iki katına ulaşıyor. Genel olarak teknoloji endüstrisinde geçen yıl satılan 306 milyon kişisel bilgisayara karşılık yaklaşık 172 milyon akıllı telefon satılmış ise de bu telefonların satışlarının büyümesi bilgisayar satışlarının büyümesinden beş kat daha fazla oldu.
Microsoft daha ziyade statükoyu korurken rakibi Apple sürekli yenilikler içeren ürünler çıkararak bugünkü durumuna gelmiş bulunuyor. Öte yandan Microsoft’un 58.4 milyar dolarlık gelirine karşılık Apple’ın geliri 42.9 milyar dolar. Microsoft ve Apple’ın son mali yılları içinde net karları ise sırasıyla 14.6 milyar ve 5.7 milyar dolar oldu. Her iki şirketin nakit ve kısa vadeli yatırımların toplamı Microsoft 39.7 milyara dolara ve Apple’ında 23.1 milyar dolara ulaşıyor.
Apple’ın şimdi yenilikçilik alanında karşısına Android işletim sistemi ve mobil reklam ile Google çıkıyor. 151.43 milyar dolar değerindeki bu şirketin internet bağlantılı televizyon gibi yeni ve potansiyeli bir hayli yüksek olan bir dalda Apple’ın önüne geçtiği görülüyor. Endüstri uzmanlarının ortak görüşüne göre geçen yıl Amerika’da 220 milyon dolar ve bu yıl 500 milyon dolara çıkması beklenen mobil reklam pazarında Apple ve Google’ın satın aldıkları iAd ve AdMob ile bu iki şirket arasındaki rekabet daha da yoğunlaşacak. 1996’da Apple’a dönen Steve Jobs’ın tüketicilerin istediklerini doğru olarak öngörmesi ile çıkan iTunes çevrimiçi müzik mağazaları ve iPod ile Apple işitsel çalar pazarında çok büyük bir ün yapmış olan Sony’nin ve daha sonra da iPhone ile de Nokia’nın önüne geçti. Bu yıl ise iPad ile Apple tablet bilgisayar döneminin başlamasında lider konumuna geldi.
Dünyanın güçlü ve karlı şirketlerinden biri olan Microsoft’un Windows yazılımı bugün dünyada 10 bilgisayarın 9’unu çalıştırırken her gün 500 milyondan fazla kişi günlük işlerini Office yazılımı ile yürütüyor. Bu şirket şimdi ortakları ile Apple’a rakip olacak ürünler üzerinde çalışıyor. Hatta Noel’de çıkması beklenen ‘Windows Phone’dan söz edilmeye bile başlandı.
