İSKİ Türkiye’nin En Kalabalık Bölgesine Can Suyu Taşıyor
Dijital dönüşüm kapsamında “Değişim Yönetimi” çalışmalarını da yürüten İSKİ, akıllı şehir, sürdürülebilir şehir ve sürdürülebilir şebeke yaratma çalışmalarına odaklanıyor.
İSKİ Bilgi İşlem Daire Başkanı Tayfun İşbilen, şunları söyledi:
“Baraj doluluk oranımız şu an yüzde 34-35 civarında, son 3 yılın ortalamasının üzerinde doluluğumuz var. Kurduğumuz akıllı sistemlerle bunu daha doğru ölçebiliyoruz, doğru analizlerle su kaynaklarımızı daha verimli kullanabiliyoruz. Sabah kalktığımda yağmur yağınca eskiden mutsuz olurdum, şimdi çok mutlu oluyorum. Ne kadar çok yağmur yağarsa o kadar az enerjiyle suyu o kadar verimli kullanmamız mümkün. Dijitalleşme İSKİ için çok önemli. İSKİ’nin 32 tane şubesi, 100 den fazla merkezimiz var. Bütün buralara ulaşıp veriyi alan ve işleyen bir kurumdan bahsediyoruz. Bir ucumuz Melen’de, öbür ucumuz Tekirdağ’da. Böyle büyük bir organizasyonun yönetilmesi için verimli bir operasyona gerek duyduklarını ifade eden İşbilen, sözlerini şöyle sürdürdü: “İstanbul’da su kullanımının büyüklüğü Ankara, İzmir ve Antalya’nın toplamından fazla. İstanbul’da su kullanımı yüzde 25 azalsa Antalya’nın suyunu karşılayabiliyor. 115 farklı bölgeden 16 milyon vatandaşa su veriliyor. Suyu yönetmek veriyi yönetmek gibi. Bir kaynaktan alıp başka yere taşımanız gerekiyor. Bunun için gereken altyapıları kurmanız lazım. Bizi enerji tüketiminde Türkiye’nin 28’inci ili gibi düşünebilirsiniz. Yıllık 1,6 milyar kilowatt saat (kWh) elektrik harcıyoruz ve yaklaşık 1,5 milyar liralık elektrik bedeli ödüyoruz. Suyun üçte ikisi Asya’da, nüfusun üçte ikisi Avrupa’da. O kadar suyu buraya taşımanız gerekiyor. Yaklaşık olarak şehre günlük 3 milyon metreküp su veriliyor ve bunun 1 milyon metreküplük kısmı Asya’dan Avrupa’ya, denizin altında iki yerden geçiyor. Eğer Avrupa’da yağmur çok su yağarsa daha az geçiyor, daha az enerji harcıyoruz. Bütün bunların ölçülmesi ve takip edilmesi gerekiyor, akıllanması gerekiyor.”
Dijital Dönüşümde Değişim Yönetiminin de Ele Alınması Gerekiyor
Değişim yönetiminin bu sürecin önemli bir parçası olduğuna dikkat çeken İşbilen, şunları kaydetti:
“Dijital dönüşümü akıllı hale getirmek kritik bir mesele. Ama değişimin temelinde insan var. Biz teknolojik dönüşümün yanında kurum olarak buna da çok emek harcıyoruz. Bir dijital dönüşüm sürecine girdik. Abone yönetim sistemimizi yeniden yazıyoruz. Dijital dönüşüm çok kritik, birçok bileşeni bir konu ama biz bunun teknoloji ayağındayız. Kurumun da buna uyum sağlaması lazım. Değişim yönetiminin zor olduğunu fark ettik. Yeni ekranlar ortaya çıkıyor, insanlar birden panik oluyor. İlgili birimleri sürece dahil edip beraber yol alıp beraber değişmek gerekiyor. Bu değişim yönetimi sisteminin de akıllı şehir operasyonlarında, dijital dönüşüm operasyonlarında işlenmesi ve sürece dahil edilmesi gerekiyor. Bu konuda birimlerle ortak çalışmalar yürütüyoruz. Özellikle akıllı şehir, sürdürülebilir şehir ve sürdürülebilir şebeke yaratmak için bu süreci yönetmek lazım. Dijital dönüşüm süreci iyi yönetilmediği zaman büyük kurumlarda yapıcı değil yıkıcı etkilere neden olabiliyor.”
Bu süreçte her türlü haberleşme aracını kullandıklarını ifade eden İşbilen, sözlerini şöyle sürdürdü:
“RF , GSM , 3G, 4.5G, uydu, telsiz var. Bütün haberleşme altyapısını kullanıyoruz. Çünkü bir depomuz Ömerli’de dağın başında, oradan veri almanız lazım. Bazen GSM çekmiyor, uydu koyuyoruz. Tabii ki kullanılan bir ağ altyapısı var ama bu kadar veri oluşmaya başlayınca bu veriyi işlemek için yeni sistemler gerekiyor. Megabit ve gigabit yerine 100 megabitleri, 100 gigabitleri konuşur hale geldik. İki sunucu arasındaki ağ transferinin ne kadar kritik olduğunu, gecikmenin ne kadar sıkıntılı olduğunu gördük. Burada yeni bir altyapı çalışmasına gidiyoruz ki bu yapıyı sağlıklı çalıştırabilelim. OT tarafında sürekli büyüyen bir altyapımız var. OT tarafındaki sistemleri siber güvenliği kritik bir konu. Bunu güvenli hale getiren bir altyapı üzerinde çalışıyoruz.”
İBB’nin Bütün Kurumlarıyla İşbirliği İçindeyiz
İSKİ olarak İBB’nin bütün kurumlarıyla işbirliği içinde olduklarını kaydeden İşbilen, buna şu sözlerle açıklık getirdi:
“İSTTELKOM’la bir dizi proje yürütüyoruz. İSBAK’la yürüttüğümüz projeler var. İBB ile ortak çalışıyoruz. İstanbul Enerji ile yürüttüğümüz projeler var. Sunucu altyapısına yatırım yapıyoruz. İSKİ’nin sunucuları kendi bünyesinde bulunuyor. Önümüzdeki günlerde önemli bir kısmını veri merkezine taşıyacağız. Veritabanı kısmı da önemli. . Bütün veriyi işlediğimiz, İBB’nin altyapısını kullandığımız büyük veri platformu var. Ne kadarlık bir su tüketimine ihtiyaç var, nereye ne kadarlık depo yapmamız gerekiyor, döşenecek borunun çapı ne olmalı gibi verileri bu büyük veri operasyonu ile belirliyoruz. İstanbul Su Kumanda ve Otomasyon Merkezi (İSKOM) tarafında bütün veriyi izlediğimiz koordinasyon merkezimiz bulunuyor.
Kontrol otomasyon merkezimiz 24 saat çalışıyor. Orada atık sular var, arıtma tesisleri var. Bütün bu operasyonu oradan takip ediyoruz. Bir arıza olursa anlık olarak haberimiz oluyor. İstanbul’da günde 1000’e yakın arıza oluyor, onları takip ediyoruz. Bütün bu teknoloji operasyonlarını kullanarak daha az su ve elektrik kullanma, daha temiz suya ulaşma şansımız var.
Son olarak akıllı sayaç projelerinden bahseden İşbilen, şunları söyledi:
“Akıllı su yönetiminde akıllı şehrin en önemli parametresi akıllı sayaç. O konuda çalışmamız devam ediyor. Akıllı sayaç projemizi İSTTELKOM ile birlikte yürütüyoruz. Burada Fransız Kalkınma Ajansından bir hibe aldık. O hibe yardımıyla IoT platformu prototipi kuruyoruz. Mevcutta 60 bin sayacımız var. 2023’ün ilk çeyreğinde 70 bin sayaca çıkıyoruz. 5 yıllık hedefimiz 1 milyon civarı sayaca ulaşmak. İSKİ’nin yaklaşık 6,5 milyon sayacı var. Mekanik sayaçların okunmasında İGDAŞ’la birlikte yürütmekte olduğumuz ortak sayaç okuma projemiz var. Su ve doğalgaz faturaları tek bir personel ile okunuyor. Bu da zaman ve maliyet bakımından fayda sağlıyor.
.Hedefimiz Dijital İSKİ yaratmak. İSKİ’nin teknolojiyle üretilen dijital ikizini yaratıp bütün operasyonu dijital ikiz üzerinden yürütmek istiyoruz. Hedefimiz bu, bu yönde çalışmalarımız devam ediyor.”
