Kadınlar dijital dönüşümü fırsata çevirerek hedeflerine ulaşacak
8 Mart Dünya Kadınlar günü sebebiyle düzenlenen ‘Dijital Dünya Kadınları Semineri’; Türkiye Bilişim Derneği (TBD) önderliğinde, Globalnet tarafından Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun (BTK) ev sahipliğinde 4 Mart tarihinde gerçekleştirildi.
‘Üretimde, yönetimde ve sahada – Dijital Dünya Kadınları’ temasıyla organize edilen etkinliğe; Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Dr. Ömer Fatih Sayan, BTK Ömer Abdullah Karagözoğlu, TBD Başkanı Rahmi Aktepe, Cumhurbaşkanlığı İnsan Kaynakları Ofisi Projeler ve Bilişim Teknolojileri Başkanı Dr. Seda Çelik Teker, İnsan Genetiği Felsefe Doktoru, Royal Academy of Science International Trust Murahhas Üyesi Prenses Dr. Nisreen El-Hashemite, TurkishWIN & BinYaprak Kurucusu Melek Pulatkonak, Wtech Women in Technology Derneği Başkanı Zehra Öney, TBD, STK ve sektör yetkilileriyle çok sayıda misafir katıldı. Programın açılışında konuşan Sayan, kadınların istihdam edildiği alanlara bakıldığında, eğitim ve sağlık bilimlerindeki oranın yüzde 60, bilişimde ise yüzde 25 olduğunu ifade etti ve “Bizim en büyük hedeflerimizden biri, BT alanında da kadınlarımızın istihdam oranlarını artırmak” dedi. Sayan, “Kadın istihdamının yüzde 1 artması, gayrı safi milli hasılayı 80 milyar dolar artırıyor. Kadının istihdam edilmediği ülkelerde ise ekonomik kayıplar yüzde 30’lara kadar dayanıyor. Uluslararası arenada çalışkanlıklarıyla bilime, teknolojiye ve yönetime yön veren Türk kadınlarının başarıları ülkemiz için gurur kaynağı. Einstein ile aynı listede yer alan Prof. Dr. Feryal Özel, teknoloji denince akla gelen Ayşegül İldeniz, yüz naklinin ilk adımlarını atan Doç. Dr. Betül Gözel Ulusal, ABD’nin elektronik çöpünü dönüştüren Nurgül Yavuzer, medikal teknoloji alanında çalışarak pilsiz giyilebilir kalp çipi ve cilt kanserini teşhis eden bir cihaz geliştiren Canan Dağdeviren ve daha pek çok kadının hikâyesi, gelecek nesillere örnek teşkil edecek başarı öyküleri olarak karşımıza çıkıyor” şeklinde konuştu. Karagözoğlu, büyük şirketleri yöneten kadınların, büyüme, dijitalleşme ve kariyer konusundaki yaklaşımlarına bakıldığında, kadın liderlerin, erkeklere oranla dijital çağa ayak uydurmakta son derece başarılı olduklarını dile getirdi ve “BTK olarak beklentimiz, teknolojinin gittikçe hâkim güç olduğu günümüzde, bilişim eğitimlerine dâhil olan kadın sayısının artması. Kurum olarak bu konuda onları desteklemeye her zaman hazırız” dedi.
Çalışma yaşamında cinsiyet eşitsizliğini ortadan kaldırmalıyız!
“Ülkemizde kadının işgücüne katılımı yüzde 34.6 seviyesinde. Mühendislik eğitimi görenler ise bu istihdam oranının içinde sadece yüzde 28.3 civarında” açıklamasını yapan Aktepe, “Ulusal hedefimiz, 2023’te bu rakamı yüzde 38.5 seviyesine çıkarmak olarak belirlenmiştir. 2023 hedeflerinin gerçekleşmesi için kadının yüksek teknolojiye katılımı şart. 2030 yılına kadar toplumsal cinsiyet eşitliğini sağlamamız gerekiyor. TBD’nin önemli çalışma konularından birisi de ‘Teknolojide Kadın ve Cinsiyet Eşitliği’dir. Derneğimiz yaklaşık 50 yıllık tarihinde organizasyon ve etkinlik odaklarında toplumun eşitlik ilkesi doğrultusunda gelişebilmesi için çalışmakta” şeklinde konuştu. 2019 Dünya Ekonomik Forumu raporlarına göre, kadının ekonomiye katılımı açısından 149 ülkeden oluşan sıralamada Türkiye’nin 131’nci, işgücüne katılımda ise 133’üncü sırada geldiğini ifade eden Aktepe, konuşmasına şöyle devam etti: “Kadınlarımız ve kız çocuklarımız bizim geleceğimiz. Onları güçlü kılmak istiyorsak, çalışma yaşamında cinsiyet eşitsizliğini ortadan kaldırmalıyız. Bu eşitsizlik, ülke olarak gelişmemize ve büyümemize de engel. Nesilden nesile aktarılan gelenekler zincirinde bazı ezberleri bozmak gerekiyor. Çünkü bu gelenek ya da alışılmış temayüller, bazen destekleyici yasal mevzuattan yararlanmayı bile zorlaştırıyor. Kadınlarımız içinde bulunduğumuz büyük dijital dönüşümü fırsata çevirerek teknoloji ve girişimcilikte daha çok yer alarak hedeflerine giden yolu burada bulabilir. Kadınların dünya çapında bilişim alanından uzaklaşmasının en önemli gerekçeleri ise kendilerini yönlendirecek mentör, rol model bulamamaları, liderlikte cinsiyet bariyerleri ve ücret eşitsizliği olarak sıralanıyor. Türkiye’de her 100 girişimciden sadece 8’i kadın. Kadının önce eğitim ve istihdam engellerini aşması gerekiyor”
Teknolojinin insanlık için çalışması bizim elimizde!
Teker, “Dijitalleşen dünyaya uyum sağlanması için dijital platformlar üzerinden kullanılabilecek birçok araç ürettik” açıklamasını yaparak “Elimizdeki tüm araçları paylaşmaya hazırız” ifadesini kullandı. Kadının STEM alanında istihdamının artırılmasının önemini vurgulayan Prenses El-Hashemite, her ülkenin kendi şartlarına göre ‘Aksiyon Planı’nı yapması gerektiğini kaydederek “Bilime ihtiyacımız var” dedi. “Dijitalde nasıl kazanalım?” sorusunu gündeme taşıyan Pulatkonak, “Bunu, ‘Bin Yaprak’ ile yaparsın. Bin Yaprak 5 yaşında. Uzmanlığınız hangi alandaysa Bin Yaprak ile bire bin katabiliyorsun. Dijitalin getirdiği yeni işler ve yeni fırsatlarla fırsat eşitliği yakalanabilir. Anlamlı seçimler yaparsak yolumuzda ilerleyebiliriz. Bin yaprak olarak toplumun ve kurumların birbirini beslediği bir ekosistem yaratmak amacındayız. Teknolojinin insanlık için çalışması bizim elimizde! Aydın’ın bir köyünde teknoloji köyü kuran Tülin Akın da sosyal ağımızın içinde. Bu ağda birbirimizden öğreniyoruz. Biz güç ‘arkan’ları olabiliriz” şeklinde konuştu. “‘Teknoloji erkek işidir’ tabularını yıkmak istiyoruz!” diyen Öney, Wtech’in kuruluşunun 31 Ocak 2019 olduğunu söyledi ve Wtech Akademi ile eğitimlere de başladıkları bilgisini verdi. Teknolojide insan çeşitliliğinin artırılması için çalışmalarını sürdürdüklerini belirten Öney, “Teknolojide çalışma iklimini değiştirmek için uğraşıyoruz” ifadesini kullandı. Öney, şu bilgileri aktardı: “Dünyadaki STEM istatistiklerine bakarsak, mühendislik alanlarından mezun olanların yüzde 20’sini kadınlar oluşturuyor. Ancak iş gücündeki mühendislerin sadece yüzde 11’i kadın. Türkiye’de STEM alanlarından mezun kadınların yüzde 60’ı iş gücü içerisinde olamsına ragmen sadece yüzde 19’u bilim ve mühendislik alanlarındaki profesyonel mesleklerde istihdam edilmekte. Kızların STEM alanında başarısız olmaları söz konusu değil. Gelecekte 58 milyon yeni meslek olacak. Hayatta kalmanın yolu değişimden geçiyor!”
Duygular, bilişimin neresinde?
‘Üretimde, yönetimde ve sahada -Dijital Dünya Kadınları’ panelini TBD Merkez YK Üyesi, Vodafone Türkiye Kamu Sektörü Satış Müdürü Ceyda Süer yönetti. Panele; TBD CEPIS Koordinatörü Serap Bilgiç, Bahçeşehir Üniversitesi’nden Prof. Dr. Ela Ünler, Sempro Danışmanlık ve Mühendislik Kurucusu Semiha Yaşar, Akademisyen Dr. Evrim İldem Develi katıldı. Süer, TBD’nin CEPIS nezdinde ülkemizi temsil eden tek STK olduğunu hatırlatarak 2019 yılında ilk ödüllerini aldıklarını da kaydetti. Ünler, “Duygular, bilişimin neresinde?” sorusunu yönelterek ‘Duygular 4.0’ sunumunu gerçekleştirdi ve “Ömür uzarken depresyon artıyor. Duyguların önemi her geçen gün daha da anlaşılıyor. Çünkü kararlarımızın tamamını duygularımızla alıyoruz. Duyguların yeni dünyada daha fazla anlaşılması gerekiyor. 34 bin tanımlanmış duygu bulunuyor, biz 6’sıyla yaşıyoruz. Bastırdığımız duygularımız enerji olarak kalıyor. Dijital dünyanın nimetlerinden faydalanalım. Beyin iyi bir köledir, efendi değildir. Kendi beyninizi yönetebilirsiniz” şeklinde konuştu. Süer, “Kadınlar olarak ekosistem kurmaya daha meyilliyiz; ‘duygu birliği’ kurmaya devam edelim” ifadesini kullandı. ‘Bilgi Toplumunda Yapay Zekâ – Fırsat mı Yoksa Tehdit mi?” sorusunu irdeleyen Bilgiç, “Son karar verici yapay zekâ değil insan. İş gücü ve iş yapış şekilleri; fırsatları ve tehditleri birlikte barındırıyor. Tehdit mi fırsat mı olduğuna biz insanlar karar vereceğiz” dedi. Kadınların teknoloji alanında yer alması için çok çaba harcaması gerektiğini belirten Yaşar, “Eğitim sistemimiz Avrupa’nın çok gerisinde. Kadınların iş gücüne katılımı az dolayısıyla teknolojideki varlığı da az. Bilgisayarların ilk yıllarında donanım erkeklerin, yazılım ise kadınların sorumluluğundaydı. 1980’lerde kişisel bilgisayarların evlere girmesiyle erkeklerin dijital dünyaya ilgisi arttı. PC’ler erkek çocuk oyunları için tasarlanmış elektronik bir oyuncak olarak piyasaya sürüldü. Bu dönemden sonra kadınların teknolojiye olan ilgisi giderek azaldı. Teknoloji şirketlerinin yönetim pozisyonlarının sadece yüzde 25’i kadın yöneticilerden oluşuyor. Ses getiren kadınların rol modelliği beni çok etkiliyor” açıklamasını yaptı. Develi, “Teknolojide çalışan kadın-erkek sayılarının dengesi için okul yıllarında kız öğrenciler daha fazla teknik alanlara yönlendirilmeli” değerlendirmesini yaparak eğitim alanlarının geleceğe yönelik olması gerektiğini dile getirdi.
AB istatistiklerine göre BT’de kadın sayısı düşüyor!
TBD Ankara Şubesi YK Üyesi, DepoNet Electronics Şirket Müdürü Gamze Can, bilişim sektöründe çalışan kadın sayımızın diğer ülkelere göre fazla olduğunu kaydetti ve “Yeni neslin üreten olabilmesi onları yetiştiren kadınlara düşüyor. Kadının, üretimde, yönetimde ve sahada olması için farkındalık yaratmalıyız” şeklinde konuştu. CEPIS Women in ICT Force TBD Temsilcisi Nurcan Özyazıcı Sunay, ‘CEPIS Teknolojide Kadın Çalışma Grubu’nda TBD’yi temsil ettiğini belirterek “Çalışmalarımızla Türkiye olarak bronz seviye ödül aldık. Ödüller önce bronzla başlıyor. Gümüş ve altın seviyesinde olmayı hedefliyoruz” dedi ve AB İstatistik Kurumu kaynaklarına göre ICT’de kadın sayısının düştüğünü vurguladı. Organizasyonu gerçekleştiren Globalnet’in Genel Müdürü Ertan Barut, konuşmacılara, katılımcılara, tüm emeği geçenlere teşekkür etti. Toplantının sonunda, kaybettiğimiz TBD üyesi kadınlar anılırken ‘Dijital Dünya Kadınları’nın dünyaya seslendikleri video mesajları yayınlandı.
