Kare kodda ikinci faz, sektöre çok yönlü fırsat kapısı aralayacak
Çoğumuzun ‘karekod uygulaması’ olarak bildiği İlaç Takip Sistemi bugüne kadar pek çok ülkenin yapmak istediği, denediği ancak bir türlü başaramadığı bir teknolojik kontrol ve denetim sistemi. Türkiye halihazırda birinci bölümünü yürüttüğü bu sistemi 2012’nin ilk ayında her ayağıyla tamamen hayata geçirmiş olacak. Ülkemizde birinci fazının 2009 yılının Haziran ayında hayata geçtiği, ikinci faz için de son aylara girilen İlaç Takip Sistemi bugüne kadar pek çok ülkenin yapmak istediği ama bir türlü başaramadığı bir teknolojik kontrol ve denetim sistemi. Dünyada ilk olarak ABD’nin Kaliforniya eyaletinde denenen ve kullanıcı tepkileri nedeniyle başarılı olamayan sistemin çok daha küçük kapsamlı olan şekilleri de Fransa, İtalya’da denenmiş ancak başarıya ulaşmamış durumda. Sağlık Bakanlığı’nın başlattığı sistem, ikinci fazın ardından başarıya ulaşırsa, Türkiye’nin sağlık konusunda dünyada örneği olmayan bir yapıya geçişini sağlarken, bu süreçte proje içinde yer alan tedarikçiler açısından ciddi bir bilgi birikimini de ortaya çıkaracak. Ülkemizde 550 ecza deposu, 350 ilaç şirketi ve 25 bin civarında eczanenin kapsamında olacağı ve ilaç şirketlerinin üretim bildirimleri ve eczanelerin satış bildirimlerinden oluşan Faz-1’in Haziran 2009’da devreye girmesinin ardından şimdi sırada ilaç şirketlerinin satışını yaptıkları ilaç bildirimi ve ecza depolarının ilaç alım ve satış bildirimlerini içine alan Faz 2 var.
1 Ocak 2011’de hayata geçirilmesi düşünülen Faz 2 uygulamasında ise başlangıç süresi ilaç şirketlerinin paket transfer sistemlerini geliştirmeleri için düşünülen ek süre ile 2012 Ocak ayında devreye girecek. 2008 yılından bu yana sistemle ilgili yazılım tedarikçilerinin de çalışmalarını sürdürdüğü İTS, iki fazın gerekliliklerini de kapsayan yazılımların Türk şirketleri tarafından geliştirilmesini sağlayarak bu alanda ciddi bir bilgi birikimini şimdiden sağlamış durumda. Paket transfer sistemi ve iki fazı da destekleyen uygun yazılım geliştiren şirketlerden biri de Caretta Yazılım. Caretta Yazılım Şirket Ortağı Selçuk Kumbasar’a göre bu proje gelişim süreci boyunca tüm çözüm ortaklarını biraraya getiren bir proje olarak farklılaşmış durumda. İTS için 3 yıldır çalıştıklarını belirten Kumbasar, ‘’İlaç şirketlerinin ihtiyacı olan yazılımı sağlayan ilk tedarikçilerdeniz. Standart bir ERP süreci değil, karmaşık bir yapı. Hem üretimi, hem ithalatı hem satışı uygun biçimde içinde koordine etmek gerekiyor. Sanofi- Avantis, GlaxoSmithKline, Nobel, İbrahim Ethem Ulagay gibi 50 milyon kutu üzeri üreten şirketlerle çalıştık” dedi.
İlaç şirketi yatırımları 100 bin ile 5 milyon dolar arasında
İlaç şirketinin büyüklüğüne göre yapılan yatırımın donanım ve yazılım olarak 100 bin dolar ile 5 milyon dolar arasında olabileceğini belirten Kumbasar, “Yalnız yazılım 100-300 bin TL arasındadır. Bu iş süreklilik arz eden bir iş, veriler çok büyük. Sistemi kurduktan sonra da şirketlerle çalışmalarımız sürüyor” dedi.
İbrahim Ulugay Bilgi Teknolojileri Müdürü Yıldırım Meteris’e göre de Türkiye’nin yaptığı bu sistem; türünün dünyada tek başarılı örneği ve gelinen noktada ise Sağlık Bakanlığı, bir-iki saniye içinde bir ilacın satışını engelleyebilecek durumda. Meteris ikinci fazın 2011 olarak belirlenen devreye girişinin başarısızlıktan kaynaklanan bir erteleme değil çalışmalar esnasında doğan ilaç şirketleri kanadında paket taşıyıcı sistemlerinin geliştirilmesi süresi olduğunu da vurguladı.
“Önümüzdeki iki yıl ilaç sektörü ek yatırımlar yapacak”
İbrahim Ethem Ulagay büyüklüğünde bir şirkette normal bir kurumsal kaynak planlamasının yaklaşık bütün bir yıl için dört beş milyon satır muhasebe ana defterine kayıt ürettiğini belirten Meteris, “Karekod sistemimizin bir günde ürettiği satır miktarı bir milyon 300 bin satır kadar. Doğal olarak yıllık olarak diskin depolama kapasitedeki büyüme talebi bir ERP’den kat kat fazla. Hızlı büyüyen depolama gereklilikleri, bu depolama alanı içinde iş birimlerinin sorgulama talepleri bu kavramlar otomatik olarak değişik yatırımları yapmamızı gerektiriyor. Tek bir karekod sistemi ortalama üç yada dört sunucu üzerine oturuyor. İlaç sektöründe uymak zorunda olunan regülasyonlarla test ortamı da kurulması zorunlu olduğu düşünüldüğünde sistem dört beş sunucu üzerine kuruluyor. Önümüzdeki iki yıl içinde ilaç sektöründen herkes yeni ek yatırım gerekliliği ile karşı karşıya kalacak. İlaçların son kullanımları genelde 2-3 yıl gibi ve iş birimleri milad artı bir yıl kadar veri bankasında depolanmasını istiyor daha sonra ise arşiv tarafına geçmesi istenecek” dedi.
“12 ay süren projeler artık bir ayda tamamlanıyor. Uluslararası şirketlerin kullandığı bu yazılımlar, model olacak”
Sürdürdükleri çalışmalarla geldikleri noktada tüm fazları ve gereklilikleri sağlayan yazılımın ilaç şirketlerinde hayata geçirilmesi proje sürecinin 12 aydan bir ay gibi kısa bir zamana indiğini belirten Caretta Yazılım Şirket Ortağı Selçuk Kumbasar, “Çünkü kolektif çalışma ile her şey olgunlaşarak ilerledi. İkinci fazda standartlaşmayla beraber daha önce ilaç şirketi İbrahim Ethem Ulugay da 12 ay süren proje dönemi şimdi bir ayda tamamlanıyor. Türkiye’deki bir uluslararası şirket bizim yazılımımızı kullanıp, yurtdışında uygulanmaya başlandığında yine bizim kanalımızla yurtdışına çıkmış olacak. Buradaki düzgün modeller yurtdışına standart olarak, yazılım olarak bilgi birikimi olarak ihraç edilebilir. Benim böyle bir ürünüm var, işleyen bir sistemim var’ demek çok önemli dedi.
