KGK seçerken dikkate alınması gereken temel kriterler
Bilişim sektöründe ve sanayide KGK’ya olan ihtiyaç ve beklentiler yüksek. İşletmelerin otomasyon ile artan üretim kapasiteleri ve kişisel bilgisayarlar ile sunucuların oluşturduğu bilişim altyapısı KGK kullanımını neredeyse bir zorunluluk haline getirdi. Kullanıcılar açısından kritik yüklerini besleyecek en uygun KGK’nın seçimi bu noktada önem kazanıyor.
Güç koruması amacıyla kullanılan KGK’lar sadece elektrik kesintisinde bilgisayar ve benzeri kritik yükleri beslemekle kalmaz, aynı zamanda şebeke enerjisi mevcutken bu yüklerin frekansı ve gerilimi düzenler.
Tunçmatik Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Özer, teknolojik yararlar, kullanıcı için enerji tasarrufu ve çevreye duyarlılık açısından önemli seçim kriterleri aşağıdaki şekilde sıraladı:
Düşük giriş akım harmonik distorsiyonu: KGK’nın beslendiği gerilim kaynağından, örn. şebekeden, çekeceği akımın ne kadar sinüzoidal forma yakın olduğunun bir ölçüsüdür.
Bu değerin çok düşük olması beklenir. Harmonik içeriği yüksek akımlar harmonik güç kayıplarını ve harmonik gerilim düşümlerini artırır; ana besleme panosunda, aynı panodan beslenen diğer yükleri olumsuz yönde etkileyecek gerilim çentiklerinin oluşmasına neden olur; k-faktörü düşük transformatörlerde aşırı ısınmalar ve kayıplar oluşturur; kabloların, giriş devre kesicilerin, standby generatörün akım kapasitelerinin daha yüksek seçilmesini zorunlu kılar. Tristörlü doğrultucuların yer aldığı önceki nesil KGK teknolojilerinde giriş THDi (Giriş Akımı Toplam Harmonik Distorsiyonu) değeri yüzde 33-35 mertebelerinde iken, doğrultucu yapısında IGBT (Insulated Gate Bipolar Transistor) yarı iletken elemanların kullanılmasıyla bu değer günümüzde yüzde 3-5’e kadar inmiştir.
Düşük giriş akım harmoniğine sahip KGK’lar kullanıcıya enerji tasarrufu sağladığı gibi şebeke kirliliğini de azaltarak çevre dostu ve daha iyi bir çalışma ortamı sağlar.
Güç faktörü değeri 1’e çok yakın olan bir KGK cihazı seçin
Yüksek giriş güç faktörü: Kullanılan yüklerin önemli bir kısmı şebekeden aktif gücün yanı sıra reaktif güç de çeker. İşletmelerde kullanılan eski teknolojilerle donatılmış motor hız kontrol üniteleri ve KGK’lar, akü şarj üniteleri gibi güç elektroniği temelli devreler bu yük grubunun içinde yer alır. Üretimde yararlanılmayan, ancak şebekeden çekildiği için belli bir parasal bedel ödenmek zorunda kalınan reaktif güç tüketimi olabildiğince azaltılmalı, mümkünse şebekeden bu güç bileşeni çekilmemelidir. Bunun KGK tipi cihazların teknik verilerindeki karşılığı giriş güç faktörü değerinin 1’e yakın olmasıdır. Güç faktörü değeri 1’e çok yakın olan bir KGK’nın seçilmesi gereksiz reaktif güç bedeli ödenmesini engellediği gibi, çevredeki diğer cihazları etkileyebilecek distorsiyonların da önüne geçer.
Geniş giriş gerilim çalışma aralığı: AC şebeke geriliminin gün içinde çok fazla değiştiği veya KGK’nın beslendiği kaynağın geriliminin, çekilen yüksek akımlar nedeniyle fazla düştüğü çalışma durumlarında KGK doğrultucusu çalışmayabilir ve yükün ihtiyacı olan güç aküden sağlanır. Ancak fazla sayıda yaşanması halinde bu istenmeyen bir çalışma şeklidir. Sıklıkla devreye giren, diğer bir deyişle fazla sayıda şarj/deşarj döngüsü sergileyen akünün ömür beklentisi hızla düşer. Geniş giriş gerilim aralığı güvenli bir çalışma sağladığı gibi aküleri ömrünü de uzatarak tasarruf sağlar.
Akü en az KGK cihazı kadar önemli
Gelişmiş akü yönetimi: Aküler KGK sisteminde en az KGK cihazının kendisi kadar önemli bir bileşendir. Elektrik kesintisi veya şebeke geriliminin çalışma aralığının dışına çıkması durumunda yükün ihtiyacı olan elektriksel enerjiyi aküler karşılar. Akülerin çalışma koşullarını sürekli izleyecek ve ömrünü kısaltacak durumlar ortaya çıktığında gerekli tedbirleri hızla alacak gelişmiş bir akü yönetiminin KGK sisteminde yer alması son derece önemlidir.
KGK cihazınızın performansı güvenilir olmalı
Güvenilirlik: Bir diğer önemli nokta da KGK’nın teknoloji ve kalite olarak güvenilirliğidir; yani MTBF (arıza yapmadan ortalama çalışma süresi) değeri de çok önemlidir. Bir yılda beş kez arıza yapan bir KGK ile yılda beş kez arıza yapan bir KGK’nın size olan fayda maliyetleri tabii ki çok farklıdır.
KGKlar ihtiva ettikleri malzemelerin kalitesi, üretim kalitesi ve kullanılan teknoloji ile paralel olarak size güvenilir bir çalışma performansı sunarlar. Unutulmaması gereken bir nokta da KGK’nın şirketinizin birkaç yüz bin dolarlık sunucu ve bilişim altyapısını değil şirketinizin bel kemiği olan bilgi ve veritabanının sigortası olduğudur. Günümüz dünyasında bilgi şirketlerin en değerli hazinesi ve bu bilgilerin de KGKların koruması altında olduğu unutulmamalıdır.
KGK’lara periyodik bakım yaptırılmalı
Bakım ve servis: Ayrıca KGK’lar düzenli bakıma ihtiyaç duyan cihazlardır, yani her nasıl kullandığınız arabanızın belli kilometrelerde yağını suyunu ve belli parçalarını değiştirip bakımlarını yaptırıyorsak, KGK’ların da iyi performansa ve güvenli olarak çalışması için düzenli bakımlarının yapılması gerekmektedir. Dolayısı ile seçilen ürünün yurt sathındaki servis yapılanması, yaygınlığı ve bu servislerin kalitesi önemlidir. KGK’lar için periodik bakım anlaşmaları yapılması kullanıcıların ihtiyaç duyduklarında KGK’lardan istedikleri performansı alabilmeleri açısında son derece önemlidir.
KGK tercihi sırasında tüketici çok bilinçli değil
“KGK’larda kullanılan akülerin ve elektronik malzemelerin geri dönüşümü ve enerji verimliliği konusunda belli kurallar bulunmakla birlikte, tüketicinin fiyat odaklı davranış biçimi, bu kuralların uygulanabilirliğini ne yazık ki engellemektedir” diyen Powerguard Şirket Ortağı Melik Birol, sözlerine şöyle devam etti: “Çevre bilincine bağlı olarak, özellikle enerji tasarrufu anlamında nitelikli KGK cihazları üreten ve ithal eden markalar tüketicinin fiyat beklentisini karşılamayı hedefleyen markalar karşısında ezilmekte ve pazar yaratmakta güçlük çekmektedirler.”
Birol, KGK tercihi sırasında tüketicinin çok bilinçli olmadığından söz etti: “Her tüketici KGK almaya karar vermeden önce, kendi başına yorumlayamadığı parametreleri, doğru yorumlayabilecek üçüncü kişilerden destek alarak satın alma kararını vermelidir. Ancak bu sayede Kesintisiz bir KGK sahibi olacak ve dolaylı yoldan topyekün enerji tasarrufuna da katkıda bulunabilecektir.”
KGK seçerken fiyatın yanında hızlı hizmet ve güvenceye de dikkat edilmeli
Esis Elektronik ve Haberleşme Yüksek Mühendisi Ramazan Bal, kesintisiz güç kaynağı seçerken dikkat edilmesi gerekenlerle ilgili şunları belirtti: “KGK seçimi yaparken fiyatın yanı sıra dikkat edilmesi gereken en önemli hususlar servis ve yedek parça güvencesi, hızlı hizmet, yüksek enerji verimi, şebeke bozucu etkilerinin en aza indirgenmesi sayılabilir. Ürün ve hizmetin çevreye duyarlı olması son dönemlerde dikkat edilen hususların başında yer almaktadır.”
KGK’ların kritik yükleri kesintisiz ve temiz bir enerji ile beslediğinden bilginin güvenliği ve sürekliliği sağladığını belirten Bal, “Bilişim çağında bu çok önemli ve olmazsa olmaz bir gerekliliktir. Kesintisiz güç kaynakları teknolojisindeki değişimler sayesinde yüksek verimli kesintisiz güç kaynakları üretilmekte olup yüksek verim sayesinde daha az enerji tüketilmekte ve temiz bir çevreye katkı verilmektedir” dedi.
