Kitabı nano temizliyor
Çok eski kitapların sayfalarının “zaman aşımına” uğrayarak parçalanmasını önleyecek bir “çamaşır makinesi” (!) icat edildi. Avusturya’da Graz ve Krems-Donau (Tuna) Üniversitelerinde geliştirilen bir yöntemle eski kitaplar korunabilecek.
Geçen yüzyıllarda kağıt hamuruna kağıdın düzgün yüzlü olmasını ve mürekkebi dağıtmamasını sağlayan şap (potasyum-alüminyum sülfat) eklenmeye başlanması, bugünkü sorunları yarattı. Şap, havadaki nemi çektiği için sülfürik asit oluşuyor. Selülöz kaynaklı kağıdı yavaş yavaş yakan, bu… Ayrıca böcekler, kurtlar, güveler, mantarlar da…
Ar-Ge sonucunda, magnezyum, kalsiyum, selülöz, azot nanopartiküllerinden oluşan bir solvent üretildi. “Hasta kitap” metal bir silindir içine bu ortama yerleştiriliyor. Kitaba musallat olan asidi nanoteknoloji yok ediyor. Prototipi denenen bu yenilikçi buluşla tarihi kitapların temizlenmesi kolaylaşacak.
Avrupa’da büyük kütüphaneler bu sorunla yıllardır uğraşıyor. Örneğin British Library, sayfaları un ufak olmaya doğru giden gazete, dergi ve kitapların korunmasına bizzat halkın katkısını sağlayan mükemmel bir sosyal sorumluluk kampanyasını 30 yıldır sürdürüyor. “Bir Kitabı Evlat Edinin” diyerek halktan “gönlünden ne koparsa bağışlamasını” sağlıyor. 50 Sterlin verirseniz (200TL) bu para, yayının ilk yardımı için kullanılacak. 200 verirseniz (800TL) yayının bilimsel onarımı başlayacak. Asitten arındırma, cildin düzeltilmesi, asitten koruyacak özel bir korunağa konulması gibi.
AB Kültür Fonu desteğiyle kurulan Avrupa Kitap ve Kağıt Restorasyon-Koruma Merkezi de Avusturya’da Horn kasabasında. Viyana’nın 90 km kadar kuzey batısındaki kasaba, Avrupa kitap yayıncılığında 500 yıldır kilit bir adresti. Bunun anısını korumak için Merkez burada kuruldu.
