Kıtlık sonrası bolluk bereket (mi?)
Yarı iletken sektöründeki üretim sıkıntısı otomotivden sonra teknolojiyi de etkiliyor. Dünyada ve Türkiye’de çip kıtlığı yüzünden üretime ara veren otomotiv şirketlerinin ardından bilgisayar, telefon, oyun konsollarını kapsayan tüketici elektroniği şirketleri de bu olumsuz etkinin kapsamına girdi. KPMG’nin yarı iletken sektörüyle ilgili hazırladığı rapora göre, pandeminin küresel etkisinin devamı paralelinde giderek büyüyen çip krizi, üreticileri de yatırıma yönlendiriyor. KPMG’nin bu yıl 16’ncısını açıkladığı Küresel Yarı İletken Sektörü Araştırması da sektörde pandemiyle ortaya çıkan trendleri ve şirketlerin beklentilerini ele alıyor. Bu kapsamda küresel bazda önde gelen çip üreticileri birbiri ardına yatırım kararları alıyor. KPMG’ye göre bu yaşanan kriz, yarı iletken sektörünün büyümesini sağlayacak. KPMG Türkiye Teknoloji Danışmanlığı Lideri Alper Karaçar’a göre, yarı iletkenlerde 2020’nin ikinci çeyreğinde tespit edilen tedarik sıkışıklığı pandeminin etkisiyle yoğunlaştı. Karaçar, “Şirketler başta 2020’nin sonuna kadar üretimlerinin normal seviyelere döneceğini tahmin ediyordu ancak nihai üreticilerin panik alımı, destek gören güçlü taleple birleşince çip kıtlığı 2021’in ilk çeyreğinde de artarak devam etti” tespitini paylaştı. Küresel otomotiv üreticilerinin bu çip krizi nedeniyle üretime ara verdiği haberleri ile konunun gündeme taşındığını vurgulayan Karaçar, şöyle devam etti:
Çip üreticilerine kamu destekleri geliyor
“Küresel otomotiv üreticilerinin genelde ihtiyaç bazında alım yaptığı düşünüldüğünde, pandemi süresince yaşanan duruşlar ve 2020’nin ikinci yarısında beklenenden daha hızlı artan otomobil talebi, üreticileri yarı iletken tedariki konusunda hazırlıksız yakaladı. Otomotivde başlayan çip krizinin son dönemde bilgisayar, telefon, oyun konsolları dahil olmak üzere tüketici elektroniğine sıçradığını görüyoruz. Dünya bu krizi aşmak için çaba harcıyor. ABD Başkanı Joe Biden da özellikle yarı iletken sektöründeki tedarik zinciri sorunlarına dikkati çekerek, pandemi süresince birçok kritik sektörde yaşanan tedarik sıkışıklığı nedeniyle tedarik zincirini güçlendirmeye yönelik bir kararname imzaladı. Biden, ABD’nin 37 milyar dolar büyüklüğünde bir fon oluşturacağını açıkladı. Hindistan hükümeti de ülkede çip üretim tesisi kurmayı hedefleyen her şirkete 1 milyar dolarlık bir fon sağlayacağını duyurdu. Dünyanın en büyük çip üreticilerinden Taiwan Semiconductor Manufacturing Company (TSMC), üretimi artırmak için üç yıl içinde 100 milyar dolarlık ek yatırım yapacağını açıkladı. Intel, ABD’nin Arizona eyaletinde iki yeni fabrika kurmaya ve üretimi genişletmek için 20 milyar dolar yatırım yapmaya hazırlanıyor. Birçok ülke tedarik sorununu çözmek için çip üreticilerine teşvikler sağlamayı hedefliyor. Bu destekleri vergi indirimleri olarak da görebiliyoruz. İş hayatı, eğitim, sağlık ve eğlencenin pandemi sürecinde dijitale kayması ise sektör için önemli bir büyüme fırsatı oluşturuyor.”
Gelir artışı devam edecek
KPMG’nin pandemiyle ortaya çıkan trendleri ve şirketlerin beklentilerini ele aldığı araştırmaya küresel yarı iletken şirketlerinden 156 üst düzey yönetici katıldı ve ortak görüş, yaşanan bu krizin sektörü büyüteceği yönünde. Rapora göre küresel yarı iletken sektörü kriz süresince dayanıklılık göstererek, 2020 yılını yüzde 6,5 büyümeyle tamamladı. Birçok yarı iletken şirketi, 2020’de gelir ve kârlılık beklentilerinin üzerine çıktı. Araştırmaya katılan şirketlerin yüzde 85’i, 2021 yılında da gelirlerinde artış bekliyor. Yarı iletken üreticilerinin fiyatlandırma konusunda avantajlı oldukları bir dönemden geçmesi, güçlü maliyetlere rağmen karlılıklarını korumalarını sağlıyor. KPMG Yarı İletken Sektörü Güven Endeksi, 2020 yılında 59 puandan 2021’de 61’e yükseldi. Endeks, araştırmaya katılan yöneticilerin yıllık gelirleri, işgücü hacmi, sermaye gideri, Ar-Ge harcamaları ve kârlılığa ilişkin görüşlerini yansıtıyor. Öte yandan, söz konusu endeks son 15 yıl boyunca yalnızca iki kez 61 puan barajını geçmişti.
Otomotiv uygulamaları başı çekecek
5G dahil olmak üzere kablosuz iletişim ve IoT için artan talep göz önüne alındığında, yarı iletken sektörü gelirlerinde en büyük artışı sensörler ve MEMS (Mikro elektro-mekanik sistemler) gösterecek. Şirketlerin teknoloji altyapılarını gözden geçirmesi de mikroişlemciler için güçlü bir talep beklentisini güçlendiriyor. Araştırma katılımcılarına göre, özellikle otomotiv uygulamaları yarı iletken sektöründe gelir artışı açısından, bulut bilişim, veri merkezi, yapay zeka ve tüketici elektroniği gibi uygulamaları geride bırakabilir.
‘Korumacılık’ endişeleri artıyor
KPMG araştırmasına katılan yöneticilerin yüzde 53’ü, önümüzdeki üç yıl içinde yarı iletken sektörünün karşılaşacağı en büyük sorunun korumacılık olacağı kanısında. Korumacılık; sınır ötesi düzenlemeleri, gümrük vergilerini, yeni ticaret anlaşmalarını ve ulusal güvenlik politikalarını kapsıyor. Korumacılığa ilişkin endişelerin, geçen yıla göre 16 baz puanlık artış kaydettiği görülüyor.
Özellikle dünyanın en büyük iki ekonomisi olan ABD ve Çin’in korumacı teknoloji ve ticaret politikaları, yarı iletken ekosisteminde maliyet baskısını artırırken, tedarik zincirini daha da karmaşık hale getiriyor. İthal veya ihraç edilen ürünler üzerindeki gümrük vergileri de şirketler üzerinde baskı kuruyor. Bunun sonucu olarak ‘tedarik zinciri sorunları’ yarı iletken şirketlerinin gündeminde ‘korumacılığın’ ardından ikinci sırada yer alıyor. Araştırmaya katılan şirketlerin de yalnızca yüzde 31’i tedarik zincirlerini optimize ederek çip hammaddelerini farklı coğrafyalardan temin ettiği bilgisini paylaştı.
