Klasik bilgi işlem, Kuantum ekosisteminin bir parçası olarak hayatımızda yer almaya devam edecek

Dell Technologies EMEA CTO’su Marc O’Regan, “Kuantum Çağı için Ölçeklenebilir Mimari” başlıklı konuşmasının ardından sorularımızı yanıtladı:

• Kuantum bilişim bireysel ve kurumsal hayatta neleri değiştirecek? Herkesin kuantum bilgisayara erişebilir olması sizce ne kadar gerekli?

Şu anda Kuantum bilgi işlem ile ilgili çözümlenen birçok konu ve büyük gelişmeler var ve bu gelişmeleri takip etmek gerekiyor. Yani siz bebek adımları diyebilirsiniz isterseniz, ama örneğin hata düzeltme ve programlanabilme işlevi gibi çözmeye uğraştığımız bazı konular şu anda test aşamasına kadar ilerleme kat etmiş durumda.

Bir Kuantum bilgisayarı tasarlamak, yapılandırmak ve aslında programlamak inanılmaz derecede zordur. Bu aşamada parazitler, hatalar veya Kuantum uyumunun (coherence) kaybolması şekilde problemlerle karşılaşıyoruz. Kuantum uyumu “çalışma ilkesi” bakımından kritik önem taşır ve anlamlı herhangi bir programın çalışıp tamamlanmasına fırsat kalmadan bunu kaybedebiliyoruz.

Ancak, bu alandaki gelişmelerin hız kazandığını görüyorum. Yine de Kuantum bilgi işlemin ne zaman günlük yaşamımıza gireceğini söylemek aslında çok zor. İlk olarak Post Kuantum uygulamalarına, kripto paraya ve diğer konulara eğileceğiz, ancak temel meseleler çözüme kavuştuktan sonra Kuantum bilgi işlem hayatımızın gerçek anlamda bir parçası haline gelecektir. Yapay zeka ile yaşamımızda ve çalışma hayatımızda yerini alacak, hatta klasik bilgi işlemin yeni “Kuantum ekosisteminin” bir parçası olarak hayatımızda yer alması mümkün olacaktır.

Evrenin Kuantum mekaniği ile yaratıldığını ve beynin Kuantum mekaniğiyle işlediğini düşünüyorsak ve çözülmeyeni çözmek, en karmaşık problemlerin üstesinden gelmek için “neredeyse gerçek zamanlı” bir yaklaşım kullanmak istiyorsak o zaman bize gerekli olan Kuantum bilgi işlemdir.

• Dell için Kuantum alanında gelişim için hangi koşulların oluşması, hangi adımların atılması gerek?

Kuantum Bilgi İşlemin gelecekte bize sunacaklarından önce Kuantum Bilgi İşlem gibi bir gerçekliği hayata geçirmeyi sağlayacak yapıyı, altyapıyı ve hatta mimariyi incelemenin son derece önemli olduğunu düşünüyorum. Bu sayede bu beklentilerimizi nasıl ve hangi yollarla karşılayacağını anlayabiliriz.

Yapay zeka ve veri bilimi açısından düşündüğümüzde, Kuantum bilgi işlem olmadan gerçek anlamda yapay zekayı kullanamayacağımızı söyleyebiliriz. Hatta daha da ileri giderek Kuantum bilgi işlemin gerçeğe dönüşmesi için klasik bilgi işleme ve hatta klasik bilgi işlemle bir arada çalışmaya ihtiyacı olduğunu da ifade edebiliriz. Belki de Kuantum bilgi işlem örneğin yardımcı işlemci veya hızlandırıcı gibi var olan ekosistemin isteğe bağlı bir bileşeni olarak ortaya çıkacak ve gelecekte “Kuantum Bilgi İşlem” diye bir şeyden söz etmeyeceğiz.

Bu alandaki Lazer veya Kriyojenik gibi unsurların yönetim tarafını incelerseniz hepsinin klasik bilgi işlemle yönetildiğini görürsünüz. Bu nedenle halihazırda süregelen bir “ortak mimari” söz konusu.

Şu anda FPGA, GPU, TPU vb. birçok teknoloji kullanıyoruz. Bence bunları görmeye devam edeceğiz. Bunlar hızlandırıcı olarak karşımıza çıkıyor. Bu yüzden belki de QPU, yani “Kuantum İşleme Birimi” şeklinde bir hızlandırıcı olarak karşımıza çıkacak ve bana kalırsa bu gibi unsurlar “Teknoloji” açısından baktığımızda sektörleri ve toplumları şaşırtacak.

• Dell için Kuantum hangi başlıkları kapsıyor, nasıl bir altyapıyı gerekli kılıyor?

Bence Kuantum bilgi işlem birçok teknoloji ile birlikte var olacak ve bu teknolojilerin birçoğu yeni veya derin teknolojiler. Ayrıca bunları kaynağına veri ve bilgi yönetimini alan yeni ekosistemin bir parçasını oluşturan teknolojiler olarak tanımlayabiliriz. Yapay zeka ve gelişmiş istihbarat işlevleri tam anlamıyla “Dijital güç” haline gelen bu yeni ekosistemde neredeyse gerçek zamanlı olarak oluşturulup kullanılıyor. Ve tekrar belirtmek gerekirse bu teknolojiler yine işin kaynağında oluşturulup diğer teknolojilerle bir araya geliyor. Dolayısıyla, Kuantum bilgi işlemin ve yapay zekanın büyük soruları cevaplayacağına ve birçok şeye bakış açımızı değiştirecek yeni yollar sunacağına inanıyorum. Ancak bu biraz zaman alacak ve şu anda üstesinden gelinmesi gereken en büyük zorluğun Kuantum bilgi işlemi erişilebilir ve yararlı hale getirmek üzere nasıl demokratikleştireceğimizi bulmak olduğuna inanıyorum.

• Dell’in gerek yazılım gerek güvenlik gerek donanım başlıklarında kuantum stratejisi ve hedefleri neler?

Kuantum bilgi işlem zaman içinde toplumun ve ekonominin her alanını etkileyecektir, ancak henüz buna çok uzağız. Bunun gerçekleşmesi için bitler, nöronlar, kübitler gibi tüm bileşenlere sahibiz. Ancak gerçekten önemli olan, tüm bunların bir araya gelerek kullanım alanlarını oluşturması ve birlikte çalışmasıdır. Bitler, nöronlar, kübitler kendi başına güçlüdür, ancak birlikte çalıştıklarında gerçek bir teknoloji devrimi gerçekleşecektir. Bu teknoloji devrimi ile geleceğin bilimsel yöntemi olan yeni bir Hızlandırılmış Keşif iş akışını mümkün kılacaklardır. Teknolojinin demokratikleştirilmesi DellTech olarak DNA’mızda yer alıyor. Bunu sağlamak için Intel, NVIDIA, Kinetica gibi, sektörde bu ivmeye katkı sağlayan iş ortaklarımızla birlikte aralıksız çalışıyoruz.  DellTech olarak önümüzdeki 10-15 yıl içinde Kuantum bilgi işlem ve diğer teknolojilerde bu ivmeyi artırmak için çalışmaya devam edeceğiz.