KOBİ’ler ekonominin lokomotifi olma yolunda-2

Geçtiğimiz hafta yayınlanan yazı dizimizin ilk bölümünde KOBİ’lere genel bakışı ve istihdam konusunu ele almıştık. Bu hafta ise KOBİ’lerin yenilikçilik ve teknoloji yönetimi konusunda ne durumda olduğunu ortaya koymaya çalışacağız.

KOBİ’ler birçok gelişmiş ve gelişmekte olan ekonominin lokomotifi konumundadır. KOBİ’lerin sağladığı bu ekonomik faydaya karşın temel sıkıntıları KOBİ’lerin kendi içinden bir sonraki evreye geçebilecek güçlü yeni ve yenilikçi şirketler doğuramaması ve sürdürülebilir bir ekonomik yapıyı idame ettiremeyip kısa ömürlü olmalarıdır.
KOBİ’ler yenilikçilik kültürü ve teknoloji yönetimi becerileri bakımından yetersiz durumdadır. Oysaki gelişmiş ülke ekonomilerinde KOBİ’lerin yenilikçilik ve teknoloji kullanımı konusunda çok daha başarılı olduğu tablosu karşımıza çıkıyor. On yıllık kısa bir süreç göz önüne alındığında ABD başta olmak üzere gelişmiş ülkelerde KOBİ boyutundaki şirketler günümüzün dev şirketleri haline dönüştürebilecek kültürü bünyelerinde barındırıyor. Bu ülkelerdeki KOBİ’ler yenilikçilik ve teknoloji kültürüyle ya bulunduğu şirket tarafından satın alınarak yeni bir marka doğuruyor ya da kendi başına sağladığı finansmanlarla bir dev şirket ortaya çıkıyor.
Türkiye’deki KOBİ’lere bakacak olursak henüz bilişim kullanımı, teknoloji kullanımı ve yenilikçilik kültürünün tam olarak yerleşmediğini gözlemleyebiliriz. Teknolojik yenilik faaliyeti yapma oranının en yüksek olduğu sektör, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Strateji ve Eylem Planı’na göre “KOBİ’ler Ar-Ge ve yenilik konusunda nitelikli eleman çalıştırmakta zorlanmakta ve bu nedenle, teknolojik yenilikleri izleme, teknolojik bilgiye erişme konularında zayıf kalmaktadır. Yenilikçilik konusunda yeterli bilince erişenler ise Ar-Ge birimi kurmayı finanse edememektedir. KOBİ’ler bilgi eksiklikleri nedeniyle; teknoloji geliştirme bölgeleri, TEKMER’ler, yenilikçiliğe yönelik destekler ve AB programları, patent veritabanları, Avrupa İşletmeler Ağı Merkezleri gibi olanaklardan yeterince yararlanmamaktadır. Türkiye’de tüm işletmeler için bin çalışan başına düşen araştırmacı sayısı 2,4’tür.”
Bilişim günümüzde şirketlere esnek yapılar, rekabet edebilirlik, yönetilebilirlik ve geleceği doğru planlayabilmeyi sağlıyor. Peki Türkiye’deki KOBİ’ler neden bilişimden ve yenilikçilikten bu kadar uzak? Bu sorunun temelindeki cevaplar ise Türkiye’deki KOBİ’lerin coğrafi olarak çok dağınık bir yapıda yer alması, teknoloji ve bilişim konusunda yeterli bilgi birikiminin KOBİ’lere aktarılamamış olması, KOSGEB, TÜBİTAK, TTGV, KOBİ A.Ş., gibi destek sağlayan kurum ve kuruluşların sağladığı desteklerin doğru planlanamaması ve örgütlü bir yapıdan uzak olmasıdır.
Kalkınma Ajansları’nın 2006 yılından itibaren hayata geçmiş olması KOBİ’ler için önemli bir fırsatı da beraberinde getirdi. Henüz Kalkınma Ajansları’ndan bu konuda yeterli düzeyde istifade edildiği söylenemese de kurulan yapı dünya ile KOBİ’ler arasında önemli bir köprü vazifesi görmeyi sağlayacaktır. Bu noktada kendi bölgelerinde faaliyet gösteren Kalkınma Ajansları’nda KOBİ’lerin fizibiletisini oluşturup onların ihtiyaçlarını gözlemleyebilecek, KOBİ’lere yönelik bilişim, teknoloji ve yenilikçilik konularında temel bilgi aktarımını sağlayabilecek yapıların oluşturulması damla damla olsada önce bölgesel, sonrada Türkiye çapında bu kültürün oluşmasına önemli katkılar sağlayacaktır. Örnek modellerin oluşması Türkiye’deki KOBİ’lerin iç üretime katkı sağlamasının yanında dış dünyaya açılması konusunda da önemli bir adım olacaktır.
Bilişim ve teknolojinin sağlayacağı esneklik ise Türkiye’deki KOBİ’lerin ekonomik dalgalanmalarda daha güçlü durması, üretim kanallarının tek bir noktaya bağlı kalmasının önüne geçilmesi ve taleplere hızlı bir biçimde karşılık verebilmesinin de yolunu açacaktır.

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Strateji ve Eylem Planı da bu veriler ışığında 5 önemli stratejik alana odaklanıyor:

• Girişimciliğin geliştirilmesi ve desteklenmesi
• KOBİ’lerin yönetim becerilerinin ve kurumsal yetkinliklerinin geliştirilmesi
• İş ve yatırım ortamının iyileştirilmesi sürecinde KOBİ’lerin gözetilmesi
• KOBİ’lerin Ar-Ge ve yenilik kapasitesinin geliştirilmesi
• KOBİ’lerin ve girişimcilerin finansmana erişimlerinin kolaylaştırılması