Kullanılmış Elektronik Ürünler
ABD’de yapılan bir araştırma sonucunda Noel zamanında bir tüketicinin kendisine hediye edilen elektronik ürünlerin tutarının ortalama 232 doları bulduğu ve gene bir evde birikmiş elektronik ürünlerin sayısının ortalama 25 olduğu ortaya çıktı.
Demos adlı bir araştırma grubunun “ Yüksek Teknoloji Çöplüğü” adı altında yayımladığı bir rapora göre Amerikalıların sahip olduğu toplam elektronik ürünlerin sayısı 3 milyara yaklaşırken her yıl 400 milyon ürünün yerine yenileri ekleniyor. Ancak eski ürünlerin yeniden dönüşüm sürecine gidenlerin oranı ise sadece yüzde 14’den daha az. Tüketicilerin eski ürünlerini yeniden dönüşüme göndermelerine yardımcı olan toplama merkezlerinin sürekli açılması ile ABD’de elektronik çöp sorununu çözme yolunda ciddi adımların atıldığı görülüyor.
Elektronik ürün perakende satış mağazaları zinciri Best Buy iki yıldan beri tüketici ürünlerin yeniden dönüşümü için tüm mağazalarının girişlerinde mobil telefon, CD, DVD, pil gibi eski ürünlerin sahipleri tarafından atılmasını sağlayan özel kiokslar kurmuş bulunuyor. Best Buy ayrıca mağazalarının her birindeki toplama noktalarına televizyon, bilgisayar, klavye gibi eski ürünleri bırakan müşterisine 10 dolarlık bir hediye çeki veriyor.
1 Mart tarihinde sona eren bir yıllık süre içinde Best Buy’ın toplayıp yeniden dönüşüme gönderdiği elektronik ürünler 36000 tonu geçiyor. Bir yıl önce toplanan ürünlerin ağırlığı ise 32000 ton oldu. Bu ürünlerden bilgisayarlar ve ekranların payı yüzde 75 – 90 arası değişiyor. Kullanım dışı kalmış bilgisayarların toplanıp yeniden dönüşüme gönderilmesi projesine Dell Computer Goodwill Industries ile ortak çalışma yaparak ve mobil işletmecileri AT&T ve Verizon da sayıları yılda 150 milyona yaklaşan kullanılmış cep telefonlarını toplayarak katılıyorlar.
Elektronik çöplük sorunu ile ilgili anketlerde üreticilerin yeni bir teknolojik özellik taşımayan modelleri sürekli çıkarmaktan vazgeçmeleri ve yazılım güncelleştirilmesine ağırlık verilmesi önerileri çoğunlukla yer alıyor. Avrupa Birliği ülkelerinde, Japonya’da, Avustralya’da ve Güney Kore’de ise elektronik ürünlerin yeniden dönüşümü yasal bir zorunluluk olurken bu alanda uygulanan kurallar küresel olarak standartlaşıyor. ABD’de ise elektronik çöplüğün yeniden dönüşümü zorunluluğu ile ilgili yasalar şimdilik 24 eyalette uygulanıyor.
“Yüksek Teknoloji Çöplüğü” adı altında yapılan kampanyalarda tüketicilerin özellikle geri toplama projesi programlarını uygulayan şirketlerin elektronik ürünlerini satın almaları öneriliyor. Ayrıca üreticilerin maliyeti yüksek olan geri dönüşüm süreçi için geri alacakları elektronik ürünlerin sayılarının azalması için ömrü daha uzun olan ürünlerin üretimine ağırlık vermeleri ve geri dönüşümün elektronik ürün satın alınması kadar kolaylaşması amacına yönelik projelerin özendirilmesi öneriliyor.
Elektronik çöplüklerin büyümesine engel olmak amacı ile uluslararası standartların uygulandığı yeniden dönüşüm merkezlerin kurulmaları yüksek maliyetleri nedeniyle zor da olsa bu konuda atılım yapacak ülkelerin çöpe atılan kullanılmış elektronik ürünlerin zehir olarak toprağa karışmasını önleyerek küresel çevre korunması yönünde atılan adımlara büyük katkıları olacak.
