Marmaray’ın BT omurgası…
İki kıtanın raylar üzerinde bir araya getirilmesini sağlayan Marmaray, İstanbul’un ulaşım sorununun çözümüne yardımcı olması hedefiyle ilk seferlerine başladı.
İlk kredi anlaşması 1999 yılında yapılan proje, İstanbulluların köprü trafiği çilesine alternatif olarak tasarlandı. 9 milyar liralık maliyetiyle dünya çapında ses getiren Marmaray, yeterli testler yapılmaması ve teknolojik olarak yetersiz güvenlik önlemleri ve erken açılması nedeniyle eleştiriler de aldı.
Türkiye’nin 1990’lardan bu yana sürekli gündeminde olan Marmaray Projesi, kullanıma açıldı. Türkiye Cumhuriyeti’nin 90. yıldönümünde açılışı yapılan yüksek kapasiteli demiryolu altyapı projesi, yarattığı tarihi, sosyal ve ekonomik etkileriyle henüz yapımı tamamlanmadan kamuoyunu meşgul etmeyi başardı. Açılış, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve yabancı konuk devlet adamlarının hep birlikte kurdela kesmesiyle yapıldı. 2004 yılında yapımına başlanan Marmaray projesi kapsamında tünel bölümü olmak üzere bazı istasyonlar kısmen hizmet vermeye başladı.
“Batırma tüp tünel tekniğinin” kullanıldığı ve 60 metre derinliğiyle dünyanın raylı sistemler tarafından kullanılan en derin batırma tüp tüneli olma özelliğini taşıyan Marmaray’ın yapımı, inşaat sürecinde yürütülen arkeolojik çalışmalar nedeniyle hedeflenenden uzun sürdü. Japon TAISEI şirketi, Anadolu yakası, İstanbul Boğazı’nın altı ve Avrupa yakasında yaklaşık 14 km uzunluğunda bir demiryolu tünelinin yanı sıra Yenikapı, Sirkeci, Üsküdar ve Kazlıçeşme’deki istasyonların inşaatını gerçekleştirdi.
Toplam 13 bin 558 metre tünel (1.387 metre batırma tüp), 63 kilometre banliyö hat, üçüncü hat ilavesi, üstyapı ve elektromekanik sistem yenilenmesi demiryolu aracı imali yapılacak olan projenin, 8 milyar 68 milyon 670 bin lirası kredi olmak üzere toplam maliyetinin 9 milyar 298 milyon 539 bin lirayı bulması bekleniyor.
Marmaray’dan saatte 75 bin yolcu geçmesi hedeflendiği bilgisini veren Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım, yapıyla ilgili her türlü tedbirin alındığını belirterek şunları söyledi:
“Deniz tabanında sıvılaşma tespit edildi. Çimento enjeksiyonlu kolonlarla zeminler kayaya dönüştürüldü. Su sızdırmazlık için contalar ve çelik kılıflar yerleştirildi. Muhtemel depreme karşı ise ikaz sistemi kuruldu. Proje uyarıcıları depremi algılar algılamaz, Kandilli’ye ve ana kumanda merkezine sinyal verecek. Böylece hattaki trenin en yakın istasyona geri dönmesi sağlanacak. Ayrıca yolcu tahliyesi için rayların kıyısına yürüme yolları kuruldu.”
Tren yolu sinyalizasyonu Siemens’ten
TC Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Demiryolları, Limanlar ve Hava Meydanları İnşaatı Genel Müdürlüğü (DHL),”CR3 Marmaray Projesi” olarak bilinen Gebze-Halkalı Banliyö Hattı’nın demiryolu sinyalizasyon ve kontrol teknolojileri tedarik işinin ihalesini, 2011 yılında İspanyol Invensys Rail Dimetronic (şimdi Siemens Rail Automation) ve başka bir İspanyol inşaat şirketi olan OHL ortak girişimine vermişti.
Siemens’in tedarik edeceği işler kapsamında, projenin tamamı için Trainguard FUTUR 1300 ERTMS (Avrupa Demiryolu Trafik Yönetim Sistemi) 1. Seviye ve Trainguard SIRIUS CBTC (İletişim Bazlı Tren Kumanda Sistemi) hatboyu ekipmanları, Trackguard Westrace elektronik bağlantı kilitleme kontrolü sistemi gibi yeni sinyalizasyon sistemleri; tren tespit sistemleri (eksiz hat devreleri ve aks sayıcılar): LED yol kenarı işaretleri; Controlguide Rail 9000 Merkezi Trafik Kontrolü (CTC) ve telekomünikasyon ve SCADA sistemleri bulunuyor. İki yıllık bakım sürecini de kapsayan sözleşmede bu süreç beş yıla kadar uzatılabilecek. Siemens’in tedarik ettiği ve başka hatlarda da kullanılmış olan çözümleri arasında Ankara-Konya arasında yeni açılan Yüksek Hızlı Tren Hattında kullanılan ERTMS teknolojisi ile Madrid metrosunda halen kullanılan ve ayrıca Sao Paulo şehrinde CPTM isimli banliyö trenleri ağının üç hattına kurulmakta olan CBTC sistemi bulunuyor.
Elektrik-mekanik işleri Anel’den
Anel Elektrik ile Taisei üst yönetimleri arasında Marmaray Demiryolu Boğaz Tüp Geçiş İnşaatı elektrik-mekanik işlerinin Anel tarafından 59 milyon 752 bin dolar (yaklaşık 99 milyon 600 bin 608 lira) karşılığında yapılması anlaşıldı ve proje 28 Ekim’de tamamlandı. Anel bu projede “yanmaz” elektrik kabloları kullandı. Bu kablolar Prysmian Türkiye’nin Mudanya’daki fabrikasında üretildi.
Marmaray’da arama yapılabilecek
Turkcell, Vodafone ve Avea deniz seviyesinin 60-80 m derinine inen 1,4 km’lik batırma tünel ile uzunluğu tek yönde 13,6 km’yi bulan iki yönlü tüneli kapsama altına aldı. 8,73 km enerji kablosu ve 9,5 km fiber kablo kullanıldı. 820 m feeder, 16 adet repeater, 13 adet kabinet, 54 Adet GSM anteni ve 44 adet GSM ekipmanı (RRU) montajı yapıldı.
Boğazın altından geçenler telefonlarıyla bir başkasını arayabilecek ancak dışarıdan arama alınamayacak. Zira dışarıdan telefon sinyaliyle bir bombalı saldırı yapılmasının önüne geçilmesi hedefleniyor.
İstanbul’un tarihi Marmaray’da ortaya çıktı
Bugüne kadar yapılan kazılarda 35 batık tekne ve 38 bin müzelik eser çıkarıldı. Çanak çömlek sayısı ise 40 bini geçmiş durumda. Yenikapı’da 6 buçuk metreye kadar inen kazılarda Bizans döneminin en büyük limanı olan Theodosius Limanı gün ışığına çıkarıldı. Kazılarda Neolitik döneme dair hayat izlerine rastlanırken, 8500 yıllık insan mezarı bulundu. Bu da değişen İstanbul tarihinin, 4500 yıl geriye gitmesi demekti! Kazılarda, 390 civarında ayak izine rastlandı. Ayrıca ok, yay, kano küreği gibi dünyanın en eski ahşap buluntularına ulaşıldı.
